بسم الله الرحمن الرحيم
مقدمة مترجم
«صاحبدلی به مدرسه آمد زخانقاه بشکست عهد صحبت اهل طریق را»
«گفتم میان عالم و عابد چه فرق بود تا اختیار کردی از آن این فریق را»
گفت آن گلیم خویش بدر می برد زموج وین جهد می کند که بگیرد غریق را »
(سعدی)
تاریخ دانشگا ه های بزرگ اسلامی ترجمه فارسی کتابی است به نام «تاریخ الجامعات الاسلامية الكبرى» تأليف استاد عبدالرحيم غنيمة، اهل کشور مغرب که در سال 1953 میلادی در شهر تطوان آن کشور انتشار یافته است.
موضوع کتاب
...
با توجه به عنوانی که مؤلف برای آن برگزیده بررسی تاریخی است در باب مراکز علمی و آموزشی اسلامی و تحقیق در برنامه ها و مواد درسی و روشهای تعلیم و سنت های معمول در آن مراکز.
نویسنده در آغاز به ذکر معانی لغوی و اصطلاحی و مدلول دانشگاه در زبان لاتین و عربی پرداخته آنگاه مراکز آموزش عالی پیش از اسلام در مصر و یونان و روم و جندی شاپور ایران را به منظور تمهیدی بر دانشگاه های اسلامی به اختصار معرفی کرده است. مطالب کتاب عبارت است از پیدایش مراکز علمی از قبیل مساجد بزرگ (= جامع) یا دانشگاه های عمومی اسلامی، سپس دارالعلم ها کتابخانه ها، مدارس، بیمارستان ها، خانقاه ها فلسفه تعلیم از دیدگاه اسلام و فعالیت علمی و آموزش و نظام اداری و سنت های رایج در مراکز یاد شده از دیگر مطالب کتاب است که در مجموع در سه بخش عمده مورد بررسی قرار گرفته است.