کتاب اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی

کتاب اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی نوشته صابر درفشه

در کتاب «اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی» نوشته «صابر درفشه» به موضوع مالکیت پرداخته شده‌است. این موضوع از دیرباز یکی از دغدغه‌های اصلی بشر بوده و همواره این مسئله سرآغاز نزاع‌ها، جنگ‌ها و خونریزی‌های زیادی در طول تاریخ بوده‌است. شکل‌گیری زندگی اجتماعی بشر و تکمیل جوامع ابتدایی از قبیله و عشیره و روستا گرفته تا شهرها، ضرورت ایجاد ساختارهای حقوقی و نظم عمومی در جوامع تازه تشکل‌یافته را بیش از پیش نمایان کرد تا بر این اساس مالکیت افراد محترم شمرده شود و این مالکیت تحت حمایت سایر آحاد جامعه نیز قرار گیرد. از این رو در مورد اشخاصی که نسبت به یک مال به‌ویژه زمین ادعای مالکیت می‌کردند، یک سوال اصلی و اساسی مطرح بوده است و آن این است که آن شخص چگونه مالک شده است؟

درباره کتاب اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی

پس از پیروزی انقلاب، اصل 49 قانون اساسی جمهوری اسلامی به «قانون از کجا آورده‌ای؟» معروف شد که این سوال همان اسباب مالکیت است. یکی از مباحث مهم در این مقوله آن است که آیا اثبات اسباب مالکیت مالک را از اقامه دلیل بی‌نیاز می‌کند و مدعی ثانی می‌بایست اقامه دلیل کند یا این‌که علی‌رغم اثبات اسباب مالکیت، مالک همچنان باید در برابر سایر مدعیان اقامه دلیل نماید؟

پاسخ این سوال در این مکتوب مورد بررسی قرار گرفته است. مثلاً چنانچه اثبات شود سبب مالکیت شخصی نسبت به مالی ارث است و رابطه موروثی اثبات شده باشد، دیگر نیاز به اقامه دلیل دیگری نیست.یا به فرض چنانچه سبب مالکیت فردی قرارداد باشد، در صورت احراز صحت قرارداد، مالک از اقامه دلایل اثباتی دیگر بی‌نیاز می‌شود. اما نکته اصلی در این‌جا این است اسباب مالکیت به موارد مندرج در ماده 140 قانون مدنی خلاصه نمی‌شود و دایره شمول آن فراتر از ماده 140 قانون مدنی است، زیرا تعدد و تنوع قوانین متاخر از قانون مدنی درباره اسباب مالکیت موجب صدور احکام متفاوت از مراجع قضایی و تشتت آرا در مراجع اداری نظیر کمیسیون ماده 56 سازمان جنگل‌ها و مراتع و کمیسیون ماده 12 زمین‌شهری شده است. کتاب اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی در 256 صفحه و چهار فصل تألیف شده است.

خلاصه کتاب اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی

قانون مدنی که در سال 1307 به تصویب رسیده، در ماده 140 اسباب مالکیت را در چهار بند احصا کرده‌است و به موجب این قانون اسباب مالکیت، به‌صورت حصری فقط در این چهار بند خلاصه می‌شود. اما قوانین مصوب متأخر از قانون مدنی با حکم قانونگذار اسباب مالکین جدیدی را پدید آورده که شامل هیچ‌یک از موارد مندرج در ماده 140 نیست؛ این مسئله در دو قسمت قابل بررسی است: قسمت اول مواردی است که اسباب مالکیت جدید را به‌وجود آورده‌است که می‌توان آن‌ها را به چهار بند مذکور در ماده 140 قانون مدنی اضافه کرد. قسمت دوم قوانینی است که به‌طور ضمنی، بند یک ملده 140 قانون مدنی را در مورد احیای اراضی موات و حیازت اشیا مباحه نسخ کرده است. در کتاب اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی با چنین مسائلی بیشتر آشنا می‌شوید.

درباره نویسنده کتاب اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی

صابر درفشه نویسنده کتاب اسباب مالکیت خارج از قانون مدنی، وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای مرکز است. او تحصیلات خود را در هر سه مقطع لیسانس، فوق لیسانس و دکترا در رشته حقوق به پایان رسانده‌است. کتاب «چک در قانون کنونی» نیز به قلم همین نویسنده منتشر شده‌است.