کتاب تاریخ هنر نشر نی

کتاب تاریخ هنر اثر ارنست گامبریج مترجم علی رامین منتشر شده است  تاریخ هنر گامبریچ یکی از مشهورترین و پرخواستارترین کتاب‌هایی است که تاکنون درباره‌ی هنر نگاشته شده است. این کتاب همچون مدخلی برای ورود به دنیای هنر، از نخستین تجربه‌ی هنری انسان در نقش‌پردازی داخل غارها گرفته تا واپسین آثار هنری امروز جهان، در پنجاه سال گذشته رقیب و همتایی نداشته است. خوانندگان از هر گروه سنی و زمینه‌ی فرهنگی در سراسر عالم، کتاب ارنست گامبریچ را شاهکاری مسلم دانسته‌اند که دانش و خرد را، با بهره‌گیری از استعداد فوق‌العاده‌ی خویش در انتقال مفاهیم ظریف و پیچیده درهم آمیخته است. این تاریخ هنر، پسندیدگی ماندگار خود را به سلاست و روانی شیوه‌ی نگارش، و نیز چیره‌دستی نگارنده‌ی فاضل و متفکر آن در تحلیل‌های روشن و خواندنی رخدادهای هنر جهان، وامدار است.

 در بخشی از این مقدمه با عنوان «درباره هنر و هنرمندان» می‌خوانیم: «در واقع چیزی به نام هنر مطلق وجود ندارد، فقط هنرمندان وجود دارند. هنرمندان [یا به مفهوم اخص نقاشان] زمانی کسانی بودند که کلوخه‌ای رنگین از زمین بر می‌گرفتند و شکل گاومیش و شکل دیگر حیوانات را بر دیوار غارها رسم می‌کردند. در روزگار ما نقاشان رنگ‌هایشان را حاضر و آماده می‌خرند و پوسترهای تبلیغاتی طراحی می‌کنند و در این فاصلهٔ بلند تاریخی، چه اتفاق‌های بزرگ و کوچکی که نیفتاده است. ایرادی ندارد که همهٔ این فعالیت‌ها را هنر بنامیم، مشروط به آنکه در نظر داشته باشیم که واژه هنر در زمان‌ها و مکان‌های مختلف با معانی و مصادیق بسیار متفاوتی به کار رفته است.»

بدون آن که هرگونه حالت زنندگی و عوامانگی در آن دیده شود. این نکته قابل تشخیص است که هنرمند قصد آن را نداشته است که یک چهره واقعی را با نقیصه ها و کاستی هایش بازنمایی کند بلکه آن را بر اساس دانش خود از شکل آدمی ساخته است. نمی دانیم که این پیکره ارابه ران یک شبیه سازی خوب است یا نه - شاید به مفهومی که ما امروز از این کلمه میفهمیم به کل فاقد شباهت باشد ولی آن پیکره ای طبیعی از یک انسان است که از سادگی و زیبایی فوق العاده ای بهره دارد.
آثاری از این قبیل که حتی نویسندگان کلاسیک یونان هم ذکری از آنها نیاورده اند حاکی از آن اند که چه چیزهایی باید در مشهورترین آثار پیکر تراشی آن دوره از دست رفته باشند. از جمله این آثار تندیس دیسک پران اثر مورون پیکرتراش آتنی است که احتمالاً معاصر فیدیاس بوده است. کپیه های مختلفی که از این اثر پیدا شده است میتواند دست کم این امکان را به ما بدهد که از اصل آن تصوری نزدیک به واقع داشته باشیم (شکل ۵۵ این ورزشکار جوان درست در لحظه ای که میخواهد دیسک سنگینی را پرتاب کند بازنمایی شده است. او به طرف پایین خم شده و بازویش را به سمت عقب چرخانده است تا بتواند با نیروی بیشتری دیسک را پرتاب کند. در لحظه بعد باید چرخی به دور خود بزند و با پیچ دادن هیکل خویش ضرب کامل را به پرتاب دیسک بدهد. حالت او چنان درست و طبیعی است که ورزشکاران دوره جدید از آن سرمشق گرفته اند و سعی کرده اند که از پیکره این ورزشکار اسلوب دقیق دیسک پرانی یونانی را بیاموزند. بعد البته به آنها ثابت شد که قضیه به آن سادگی که آنها فکر کرده بودند، نیست. آنها به این نکته توجه نکرده بودند که تندیس مورون یک عکس صحنه از یک فیلم ورزشی نیست بلکه اثری برجسته از هنر یونان است. در واقع اگر آن را با دقت بیشتری نگاه کنیم درخواهیم یافت که مورون اساساً به وسیله اقتباسی جدید از روشهای هنری بسیار کهن توانسته است این حالت تحرک را با تأثیر گذاری حیرت انگیزی مجسم کند اگر در مقابل این تندیس بایستیم و صرفاً به خطوط طرح کلی آن چشم بدوزیم لحظه ای بعد پی میبریم که با سنت هنر مصر چه نسبت و رابطه ای دارد. مورون همانند نقاشان مصری بالاتنه را از مقابل و پاها و دستها را از پهلو نشان داده است؛ و به پیروی از آنها برداشت خود از اندام یک مرد را با برجسته ترین ویژگی های هر عضو آن مجسم کرده است.