کتاب جامعه شناسی ادراک عاشقانه

عقل سلیم در واقع همان عقاید روزمره‌ی افراد جامعه است که به نسل دیگر منتقل می‌شود و طبیعتاً در هر جامعه‌ای این عقاید در شکل‌گیری ادراک عاشقانه، نقش تعیین‌کننده‎ای را دارا است. عقل سلیم ممکن است باعث رشد قوم‌مداری و تعصبات در جامعه شود. بنابراین می‌تواند روندهای رشد ادراک عاشقانه را با مانع مواجه سازد. بر این اساس محتاج آن هستیم که عمیق‌تر به کنشگر اجتماعی و عواملی که او را در برابر جامعه، عشق، آزادی و… متعهد می‌سازد، بنگریم. باید در فضایی قدم برداشت تا فرد قادر باشد تصمیم‌های توسعه‌گراتری اتخاذ کند و این‌گونه محتاطانه قدم برداشتن، منجر به آن می‌شود تا کمتر دچار رفتارهای قوم‌مدارانه شود و بیشتر در چهارچوب‌های عینی حرکت کند. مورتی در این خصوص اشاره‌ی جالبی دارد: زندگی کردن واقعی محتاج مقدار زیادی عشق، احساس، علاقه به سکوت و سادگی به همراه تجربه‌ی فراوان است؛ احتیاج به ذهنی که قادر باشد به‌روشنی و وضوح فکر کند و اسیر تعصب و خرافات، امید یا ترس نباشد. زندگی از این‌ها تشکیل شده است و اگر برای زندگی کردن آموزش ندیده باشید، پس آموزش چه بیهوده است! ممکن است بیاموزید منظم و مرتب باشید و از عهده‌ی امتحانات برآیید، اما با دادن حق تقدم به این چیزهای ساختگی درحالی‌که پایه‌های اجتماع متزلزل است، مانند این است که موقعی که منزلتان به کلی در حال سوختن است، شما در حال لاک زدن ناخن‌هایتان باشید. می‌بینید که هیچ‌کس با شما درباره‌ی این چیزها صحبت نمی‌کند و هیچ‌کس با شما به کنه مطلب نمی‌رود. همان‌طور که روزهای متوالی را به فراگرفتن دروس خاصی می‌گذراندید باید مدت زیادی را صرف بحث و صحبت درباره‌ی این مطالب عمیق کنید؛ زیرا این موجب رونق زندگی می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که زندگی کردن از هر چیزی مهم‌تر است و با آموختن چگونه زیستن می‌توان به پاسخ سؤالاتی که همواره در ذهن بشر است، دست یافت. از نمونه‌های آن می‌توان با انیمیشن مرگ صمیمی -که انیمیشنی کوتاه و فلسفی است- اشاره کرد. در این انیمیشن، شاهد تقابل دیالکتیکی بین مرگ و زندگی هستیم. کودک در این انیمیشن نماد زندگی است و هنگامی که فرشته‌ی مرگ حاضر می‌شود، تقابل آن‌ها دیدنی است و در پایان دست به دست یکدیگر حرکت می‌کنند. نکته‌ی مهم آن است که هرگاه به عشق فکر می‌کنیم می‌توانیم به مرگ نیز فکر کنیم و بالعکس. اگر با نگاه به ادراک عاشقانه‌ی فرابلوغانه موضوع را بنگریم، نمی‌توان گفت که عشق یا مرگ کدام پیروز خواهند شد. در برهه‌های مختلف زندگی، هر کدام از آن‌ها به نوعی بر دیگری غلبه می‌کند و در نهایت مرگ ما را از زندگی جدا می‌کند؛ اما اثرگذاری انسان‌ها، تعامل و تقابلشان با زندگی همواره موجود است؛ به‌گونه‌ای که تا بعد از مرگ آن‌ها، این اثرگذاری ادامه خواهد داشت. به همین دلیل، نمی‌توان انسان را جدا از جریانات حواشی خودش بدانیم.