کتاب تاریخ جامع نقد سینمای آمریکا

تاریخ جامع نقد سینمای امریکا کتابی است به قلم جری رابرتس. اختراع سینما در میان بزرگ‌ترین نوآوری‌های تاریخ بشر قرار دارد و حتی برخی آن را مهم‌ترین اختراع بشر از آغاز تا کنون دانسته‌اند. این اهمیت از آنجا ناشی می‌شود که ظهور سینما، مفاهیم اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، فردی و اقتصادی را تحت تأثیر خود قرار داد و در زمانی اندک، دریچه‌های جدیدی را در حوزه‌های مختلف، گشود.

ظهور سینما منجر به پدید آمدن عرصه‌های جدیدی از فعالیت‌های حرفه‌ای و اجتماعی گردید که در این میان می‌توان به نقد فیلم و آثار سینمایی اشاره کرد. نقد فیلم در ابتدا سرگرمی و فعالیتی سطحی دانسته می‌شد و این در حالی بود که نقد ادبی، نقد کتاب و نقد تئاتر، در میان مردم جایی باز کرده بود. اوایل، نقد فیلم محدود به چند نشریه بود و متمرکز بر زندگی و شایعات پیرامون فعالیت هنرمندان و بازیگران و می‌توان ادعا کرد که تصوری درست از نقد فیلم وجود نداشت. بااین‌حال، نقد آثار سینمایی و تلویزیونی رفته‌رفته از یک کار سطحی و شاید بیهوده، به فعالیتی جدی و ارزشمند تبدیل شد. به طوری که برخی منتقدان، در آگاهی و اطلاع‌رسانی و بسط ارزش‌های اخلاقی در فیلم‌ها، رسالتی برای خود قائل شدند.

کتاب تاریخ جامع نقد سینمای امریکا، به قلم جری رابرتس، نگاهی دارد به شکل‌گیری و تحولات عرصه‌ی نقد در سینمای امریکا، از آغاز تا زمان انتشار کتاب در سال ۲۰۱۰ میلادی. زبان کتاب روایی و مستند است و نویسنده به‌خوبی توانسته تأثیر و تأثرات اجتماعی در عرصه‌ی سینما و نقد را منعکس کند. کتاب در ۸ فصل نوشته شده که از «دوران صامت در سینمای امریکا» آغاز می‌شود و تا «رنسانس بزرگ: قرن بیست و یکم» را در بر می‌گیرد. رابرتس در اثر حاضر به بررسی روند ورود نقد به صفحه‌ی جراید و در نتیجه جدی گرفته شدن آن در رسانه‌ها و جامعه، فیلم‌های مهم و تاریخ‌ساز سینمای هالیوود، فعالیت‌ها و زندگی منتقدان با نفوذ و نیز تحولات اجتماعی و سیاسی و رسانه‌ای حول محور فیلم و نقد آن پرداخته است. همچنین، وی در این کتاب، آثار، زندگی، رویکردها و نقاط عطف فعالیت منتقدانی برجسته و نامدار چون پالین کیل، مانی فاربر، جان سیمون، راجر ایبرت، جیمز آگی و… را مطالعه و بررسی کرده است.

سال‌های دهه‌ی ۱۹۷۰ بیانگر آخرین دوره‌ی باشکوه بیان هنری در هالیوود محسوب می‌شود. همزمان با به بلوغ رسیدن و پخته‌تر شدن نسل مشتاقان سینما، تنی چند از فیلمسازان مانند فرانسیس فورد کاپولا که کارگردانی فیلم‌های مطرحی چون پدرخوانده، پدرخوانده۲، مکالمه و اینک آخرالزمان را بر عهده داشت، به شهرت رسیدند. دیگر کارگردانانی که به عنوان چهره‌هایی خلاق ظهور کردند، شامل افرادی چون مارتین اسکورسیزی، استیون اسپیلبرگ، رابرت آلتمن، وودی آلن، جورج لوکاس، میلوس فورمن، هال اشبی، باب رافلسون، ویلیام فریدکین و پیتر باگدانوویچ می‌شود.

این سرزندگی و شور جدید در هالیوود با تغییرات سریع و بی‌امان در ارزش‌ها و نگرش‌های امریکایی هم‌خوان بود و با در برداشتن فیلم‌هایی هم مطابق با فرهنگ جوان‌پسندانه و هم فرهنگ فاخر، در یک لحظه در سالن‌های سینما برای فیلم‌هایی چون مش (۱۹۷۰) اثر آلتمن، پنج بخش آسان (۱۹۷۰) اثر رافلسون، آخرین نمایش فیلم (۱۹۷۱) از باگدانوویچ و آخرین مأموریت اثر هال اشبی، گرد هم می‌آمدند. آن‌گونه که پالین کیل از بُعد و دید هزاره‌ی جدید می‌گوید: سینمای دهه‌ی ۷۰ میلادی باید برای پادفرهنگ کاری می‌کرد. خشم و نفرت از جنگ ویتنام. نابه‌سامانی در جامعه‌ی امریکا در آن دوره، به تولید فیلم‌هایی خوب کمک کرد. کارگردانان چیزی برای مخالفت با آن یافتند. همین امر به آن‌ها جان تازه‌ای بخشید و به فیلم‌هایشان حس انتقاد از جامعه داد.

به‌طور‌کلی، نقد فیلم و فرهنگ فیلم در دهه‌ی ۱۹۷۰ رسمیت بیشتری یافتند؛ حتی مراکز دانشگاهیِ دورافتاده نیز دوره‌ها و دروسی را درباره‌ی نظریه‌ی فیلم و زیبایی‌شناسی فیلم راه‌اندازی کردند. رشد سریعی در تعداد کتاب‌هایی که درباره‌ی فیلم‌ها منتشر می‌شد به وجود آمد -زندگی‌نامه‌ها و اتوبیوگرافی‌ها و همچنین آثار عامه‌پسند و عالمانه و حتی کتاب‌هایی درباره‌ی فیلمسازانی غیر معمول، مانند کتاب ساموئل فولر اثر نیکولاس گارنهام (۱۹۷۱)، کتاب دُن سیگِل: کارگردان از استوارت کامینسکی (۱۹۷۴) و آنتونی مان اثر جینین باسینگر (۱۹۷۹) منتشر شدند.

بسیاری از منتقدان، مانند پالین کیل، استنلی کافمن و جان سیمون -هر کدام هر چند سال یک‌بار، گلچینی از آثارشان- و علاوه بر این منتقدانی دیگر چون مانی فربر، اندرو ساریس، ویلفرد شید، ورنان یانگ، جودیت کریست، رکس رید، پنلوپه گیلیات، چارلز چمپلین، جوزف مک براید و ریچارد شیکل، نقدها، مصاحبه‌ها و نوشته‌هایشان را به صورت کتاب منتشر کردند. انجمن ملی منتقدان فیلم به انتشار گزیده‌ی سالانه تا شماره‌ی ۷۳/۷۴ تحریر انجمن ملی منتقدان فیلم بر روی فیلم‌ها ادامه داد.

منتقدان بیشتری مانند جودیت کریست، رکس رید، جان سیمون، پالین کیل، جین شلیت و زوج‌های شیکاگویی راجر ایبرت و جین سیسکِل به نقد در رادیو و تلویزیون پرداختند و به چهره‌هایی شناخته شده، تبدیل گشتند. جوایز بیشتری از سوی سازمان‌ها و انجمن‌های مهم، مانند انجمن تازه‌تأسیس منتقدان فیلم لس‌آنجلس در ۱۹۷۵، توزیع شد. با نگاه احترام‌آمیز بیشتری به حرفه‌ی نقد فیلم نگریسته شد و داوری درباره‌ فیلم‌ها و فهم اقبال غالب بر روح حاکم در هالیوود به امری متداول تبدیل شد.

مجله‌هایی که با آغوش باز، پذیرای تاریخ فیلم، فیلمسازان، منتقدان بودند شامل مجله‌ی فیلم‌کامنت (که توسط انجمن فیلم مرکز لینکن منتشر می‌شد که ریچارد کورلیس از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰ ویراستاری آن را بر عهده داشت) و مجله‌ی فیلم امریکایی که توسط انجمن فیلم امریکا بین سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۹۲ منتشر می‌شد و از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۱ ویراستاری آن بر عهده‌ی هولیس آلپرت بود می‌شدند. مجلات و فصلنامه‌هایی کوچک‌تر و ویژه‌تر به سبک و سیاق فصلنامه‌ی فیلم (۱۹۴۵) و فرهنگ فیلم (۱۹۵۴)، در فضای رشد و ارزش‌گذاری فیلم‌ها در دهه‌ی ۱۹۷۰ به شکوفایی رسیدند که از میان آن می‌توان به نشریه‌ی فیلم‌پرداز که در ۱۹۶۷ و به ویراستاریِ گری کرودوس شروع به کار کرد و نیز به مجله‌ی وِلوِت لایت ترپ منتشر شده توسط راسل کمپل از سال ۱۹۷۱ میلادیو به ویراستاریِ دانشجویان فارغ‌التحصیل از دانشگاه ویسکانسین-مدیسن، اشاره کرد.