جنبش طالبان، جنبشی شبهنظامی_اسلامی افغان است که در سال ۱۹۹۴ میلادی و پس از عقبنشینی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۸۹ به قدرت رسید و بر شهرها و استانهای اصلی افغانستان سیطره یافت، تا اینکه در سال ۲۰۰۱ میلادی، بعد از حوادث ۱۱ سپتامبر سقوط کرد.
محمد سرافراز در کتاب خود، «جنبش طالبان از ظهور تا سقوط»، به بررسی پدیدهای از پدیدههای اسلام سیاسی سنی میپردازد. نویسندهی این کتاب اشکالات متعددی در خصوص شکلگیری این جنبش، گرفتاری آن در دام جغرافیای سیاسی کشورهای بزرگ و کشورهای قدرتمند منطقهای، ایدئولوژی سلفی_وهابی حاکم بر آن و گرفتاری این جنبش در چنگال کشمکشهای نژادی و منطقهای ذکر میکند.
نگرش و برداشت نویسنده به تعدد سبک و سیاقهای تاریخی و جغرافیایی و تعدد سطوح تحلیلهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و دینی نگرشی خاص است. سرافراز در این کتاب به تجزیه و تحلیل سیر تحولات این جنبش، مقدمات ظهور آن، نقش کشورهای ذینفع منطقه مانند پاکستان، عربستان سعودی و ایالات متحدهی امریکا در پیدایش جنبش سنی افراطی برای آنکه بهمثابه برداشتن گامی برای مبارزه با اسلام سیاسی شیعی و مقدمهی سیطرهی ایالات متحده امریکا بر منابع حیاتی انرژی و راههای تولید و انتقال آن باشد و این تصور که محور سنی وهابی_سلفی افراطی در برابر جنبشهای آزادیبخش اسلامی، مانند جنبش مجاهدان افغان و جمهوری اسلامی ایران بایستد میپردازد.
همانطور که نویسنده شرح میدهد، پر واضح است که ظهور جنبش طالبان، مانند بسیاری از جنبشهای سنی سلفی_وهابی دیگر در جهان اسلام، همانطور که در جنبش القاعده به رهبری اسامه بن لادن تجلی یافته، چیزی جز نتیجهی تداخل و برخورد منافع کشورهای ذیربط و دستگاههای اطلاعاتی آنها نظیر پاکستان، عربستان سعودی، ایالات متحده و… نیست. این کشورها دین، مذهب و نژاد را برای ضربه زدن به جنبشهای اسلامی اصیل سنی یا شیعه و تأمین منافع ژئواستراتژیک خود و بهویژه ایجاد دیوار و سدی سنی در برابر نقش محوری همسایگان و ایستادگی آن در مقابل طرحهای امریکا در جهان اسلام و عرب، به کار میگیرند.
به همین علت تمام این کشورها درصدد آن برآمدند که از طریق مطرح کردن طالبان به عنوان نمایندهی اسلام سیاسی، چهرهی اسلام سیاسی سنی و شیعه را خدشهدار کنند.
برخورد این جنبش با هموطنان خود بهویژه با زنان و افراطیگری آن در اجرای رسم طهوریه، چهرهای بسیار منفی از مسلمانان در رسانههای غربی ترسیم کرد. کتاب حاضر سیر تاریخی این جنبش را واکاوی میکند.
تلگرام
واتساپ
کپی لینک