کتاب معدن کاری زیر زمینی

پیشگفتار

برای استخراج کانسارهایی که در عمق قرار گرفته اند، ممکن است عملیات معدن کاری زیرزمینی انجام شود. بدین منظور در مرحله اول بایستی با استفاده از بازکننده هایی مانند چاه قائم، چاه شیب دار، تونل و یا رمپ به ماده معدنی دسترسی پیدا کرد و سپس نسبت به تجهیز و آماده سازی کارگاه های استخراج اقدام کرد. برای استخراج ماده معدنی نیز از روش های مختلف معدن کاری زیرزمینی استفاده می شود.

 در فصل اول این کتاب با عنوان مقدمه ای بر صنعت معدن کاری ضمن اشاره به سابقه معدن کاری در ایران و جهان، مراحل عمر ،معدن عملیات معدن کاری و در نهایت واژه های مرسوم در معدن کاری زیرزمینی بررسی شده است.

 در فصل دوم با عنوان طراحی شبکه معادن زیرزمینی در ابتدا روش های مختلف باز کردن از جمله چاه قائم، چاه شیب دار، تونل و رمپ، شرایط اجرائی، جانمانی، شکل و اندازه مقطع بازکننده ها مورد برسی قرار گرفته است. در ادامه در مورد نحوه انتخاب نوع باز کننده های معادن زیرزمینی و معیارهای موثر در انتخاب آنها بحث شده است.

در فصل سوم با عنوان روش های بدون نگهداری دسته اول از روش های استخراج زیرزمینی (روش های خودنگهدار با روش های بدون نگهداری) از جمله روش های اتاق و پایه، کارگاه و پایه، انباره ای، استخراج از طبقات فرعی و VCR مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل شرایط اجرایی، چرخه تولید، نحوه آماده سازی و طراحی روش های مذکور بیان شده است.

 در فصل چهارم با عنوان روش های با نگهداری شرایط اجرایی، چرخه تولید، نحوه آماده سازی و طراحی روش های کندن و پرکردن کرسی چینی و استخراج ستونی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم با عنوان روش های تخریبی شرایط اجرایی، چرخه تولید، نحوه آماده سازی و طراحی روش های جبهه کار طولانی، جبهه کار کوتاه، تخریب در طبقات فرعی و تخریب بلوکی بیان شده است.

نظر به اهمیت مباحثی هم چون انتخاب روش استخراج مناسب، روش نمودار پایداری در طراحی کارگاه ها، نشست در اثر معدن کاری، روش های پرکردن محل استخراج شده، رده بندی سقف معادن زغال سنگ، ترقیق و معدن کاری هیدرولیکی، در فصل های شش تا دوازده این موارد مورد بررسی قرار گرفته است.

خدا را سپاس می گویم که بعد از سال ها تلاش بالاخره این مجموعه به زیور طبع آراسته شد. مدعی نیستم که در این زمینه همه آن چه را که باید گفت، گفته ام اما ادعا دارم در این راه دریچه ای به افقی روشن، پیش روی خواننده گشوده ام. در عین حال کتاب حاضر اولین اثر اینجانب است و از آن جا که کارهای اول طبعاً با نارسائی ها، کاستی ها و لغزش های احتمالی همراه است از اساتید محترم و دانش پژوهان ارجمند امید عفو و ارشاد دارم. آرزومندم  که مطالب ارائه شده در این مجموعه در پیشگاه ارباب معرفت مقبول افتد و برای رفع نقایص آن در بوته نقد نقادان قرار گیرد. عاقبت حاصل کار همین است که پیش روی شماست. این آن چه است که توانستم نه آنچه می خواستم. تا چه قبول افتد و که در نظرآید. امید است با همت اساتید محترم کتاب های جدیدتر و کامل تری در این زمینه چاپ و نشر شود و در اختیار دانش پژوهان قرار گیرد.

آن چه در پیش روی دارید ره آورد تمام جستجوهای من است که هر سطر آن محصول تلاش بزرگوارانی است که سرود بودن خویش را با من خواندند و سبزی حضورشان را به زردی انتظارم پیوند زدند و به من آموختند که "اگر نور نبود منطق زنده پرواز دگرگون می شد. به مصداق حديث من "لم يشكر المخلوق لم يشكر الخالق" لازم میدانم صمیمانه از اساتید محترمی از نظرات ارشادی آنها بهره مند بوده ام تشکر کنم. بدون شک نام بردن همه آن ها در این مقال مختصر مقدور نیست. وظیفه خود می دانم از زحمات و راهنمائی های فراوان داوران محترم، قدردانی کنم همچنین لازم است که از کلیه دانشجویانی که سال ها با شرکت مفید خود و با طرح سوالات متعدد در غنی کردن این کتاب مرا یاری داده اند، تشکر نمایم چاپ کنونی کتاب به همت والا و کوشش فداکارانه دانشجوی عزیز و قدرشناسم جناب آقای مهندس سید محمد علی حسینی حاصل شده است. ایشان با استفاده از حداقل امکانات کتاب را به نحو احسن برای چاپ آماده کردند. لذا صمیمانه ترین سپاس های خود را نثار ایشان تقدیم می دارم.

 در خاتمه از همسرم بسیار سپاس گزارم زیرا که تهیه این مجموعه که ساعت های زیادی از چندین سال زندگی مرا به خود اختصاص داده است بدون ترغیب شادمانه و تحمل زندگی دانشگاهی امکان پذیر نبوده است.

محمد عطائی