کتاب شوق کتاب

لنس ما رو می نویسد: «مردم کتابهایی را می یابند که برای گریز تهذیب و تأثیرگذاری عاقل ماندن پذیرش دیگران و کسب اندکی شایستگی نیاز دارند. فلوبر گفت برای خواننده وسواسی و مفتون کتاب مطالعه زندگی است. البته میدانیم که مطالعه زندگی نیست ولی منظورش را متوجه میشویم به عنوان مثال یودورا ولتی در کتاب آغازهای یک نویسنده» می گوید: «نمی توانم زمانی را به یاد بیاورم که عاشق آنها نبوده باشم عاشق خود کتابها جلدشان صحافی شان و کاغذی که کتاب رویش چاپ شده بود عطرشان و وزنشان و وجودشان در بازوانم - به غنیمت گرفته شده و در اختیار خود گرفته لین شارون شوارتس یک خواننده زودهنگام دیگر در ویران شده با مطالعه میگوید که این عمل زندگی اش را تغییر داد: «با مصونیت کامل شروع شد ولی بعداً آهسته آهسته نفوذ کرد. کتاب جانشین زندگی نمی شود آرام آرام نفوذ میکند تا این که هر دو در هم پیچیده شوند درست مثل مولکولهای هیدروژن و اکسیژن در یک قطره آب و آناتول برایارد زندگی اش را در گرین ویچ ویلیج به یاد می آورد اینگونه بود که انگار نمی دانستیم کجا ما تمام می شویم و کجا کتابها شروع میشوند کتاب هوای ما محیط ما لباس ما بود. ما فقط کتاب نمیخواندیم بلکه خود کتاب میشدیم آنها را به درون خود میبردیم و تبدیل به تاریخ مان میکردیم. کتابها به ما توازن میدادند. کتابها ما را ثبات می بخشیدند. وادر العربية آنها به ما ثقل میدادند.

سندروم کازوبون یا خواننده آماده جهش .

درست است راههای دیگری وجود دارد که در آن گذر زمان باعث شده است آثار شکسپیر برای ما دشوارتر شود مفاهیم کلیدی در بعضی نمایشنامه ها برای ما معنای چندانی ندارند مثلاً تدهین شاهان برای درک مناسب از نمایشنامه ریچارد دوم ذهن مان به تلاش تخیل مان نیاز دارد. اگر نتوانیم این کار را انجام دهیم تمام موضوع نمایشنامه به نظرمان بی معنی یا اندکی احمقانه می آید. به همین دلیل ترجیح میدهم بگویم که به اصل نمایشنامه دست نیافتیم تا این که بگوییم آن را «متفاوت» می خوانیم.

از ترجمه یا اجرای نمایشی روی صحنه از چخوف که سرشار از ایهام مبهم یا احساسات غلو شده است و به همین ترتیب از یک تفسیر کاملاً مذهبی از کافکا به راحتی برداشت اشتباه میشود. در واقع این وظیفه منتقد است که به ما نشان دهد چرا کسانی که این اشتباهات را کرده اند مرتکب این اشتباهات شده اند.

خوب پس آن جا که پس از یک یا دو قرن ما چیزی از کتاب می فهمیم که خود نویسنده به سادگی آن را نمی فهمد چه؟ آیا ما از نویسنده چند پله جلوتریم؟ این گونه است که ما به واسطه التزامات عصر نویسنده التزاماتی درباره طبقه یا استعمارگرایی یا نژاد بعضی از موضوعات یا ایهام یک شخصیت را که وی به عنوان بخشی از موقعیت انسانی برگزیده است، مشروط میبینیم. در اولین نگاه چه بسا به نظر برسد چنین مواردی به ما اجازه می دهد که درباره «خواندن» کتاب متفاوت از نویسنده یا معاصرانش گفتگو کنیم اما اگر شما به موارد قابل مقایسه مراجعه کنید که هیچ فاصله زمانی بین نوشتن و خواندن آنها نیست، مثلاً رفتار زنان در داستانهای کینگزلی و مارتین ،ایمیس فکر نمیکنم یک فمینیست مخالف به طور طبیعی بگوید داستانها را متفاوت از نویسندگان خوانده است؛ بلکه به راحتی میگوید «ایمیس ها متعصبان مذکر جاهلی هستند که از زنان متنفرند و با آنها مثل یک انسان کامل رفتار نمی کنند. منتقدی که رفتار زنان را در این کتابها یا در آثار لارنس یا همینگوی یا در رام کردن زن سرکش ۲ دوست ندارد با نویسنده بحث میکند که این بخشی از کار منتقدان است وی متن را به متن متفاوتی تبدیل نمیکند. تفسیر کیمیاگری نیست.