کتاب شهریار نشر آگاه

(کاغذ گرافت)

معرفی مختصر کتاب نیکولو ماکیاوللی (1469-1527 م) نویسنده و سیاستمدار ایتالیایی و یکی از اشخاص برجستة عصر رنسانس است. از دوران نوجوانی وی تقریبا هیچ اطلاعاتی در دست نیست، جز آن که در یک خانوادة اشرافی، ولی تنگدست فلورانس زندگی می‌کرده است. در دورة جمهوری فلورانس، سهم عمده‌ای به عهده داشت و به ماموریت‌های سیاسی، به فرانسه و نزد پاپ فرستاده شد. از سال 1506، که دبیر شورای جمهوری بود، سپاه کارآمدی از سپاهیان مزدور سازمان داد. هنگامی که خانوادة مدیچی دوباره قدرت یافت، وی ناچار به گوشه‌گیری شد و در همین دوره بود که کتاب‌های عمده‌اش را نوشت. کتاب حاضر، مشهورترین اثر وی است و نام او را مظهر بی‌مرامی و پایبند نبودن به اصول سیاسی کرده است. در واقع این کتاب نه اخلاقی است و نه ضداخلاق، بلکه نخستین تجزیه و تحلیل علمی و بی‌طرفانه از روش‌هایی است که موجب کسب نیروی سیاسی و حفظ آن می‌شود. جنبة بی‌طرفی کامل کتاب به آن رنگ بدبینی می‌دهد. کتاب در اصل به زبان ایتالیایی نوشته شده و گذشته از اهمیت آن در عالم اندیشة سیاسی، از نظر نثرنویسی نیز از آثار برجستة ادبیات ایتالیایی است. ترجمة کتاب بر اساس سه ترجمة انگلیسی انجام پذیرفته است. برخی موضوعات کتاب عبارت‌اند از: گونه‌های شهریاری، شهریاری‌های ارث برده، شهریاری‌های پیوندی، ارزیابی قدرت، شهریار و لشکر آرایی، شهریار را چه باید کرد تا نام‌بردار شود و...

کتاب شهریار در اصل به زبان ایتالیایی نوشته شده و گذشته از اهمیت آن در عالم اندیشه ی سیاسی از نظر نثر نویسی نیز از آثار برجسته ی ادبیات ایتالیایی ست ترجمه ی کتاب از زبان اصلی برای این مترجم ممکن نبود زیرا به آن زبان آشنایی ندارد. این ترجمه ی فارسی بر اساس سه ترجمه ی انگلیسی انجام پذیرفته است.

The Prince Tr. by George Bull, Penguin Books, 1975.

The Prince and The Discourses, Tr. by Luigi Rici, Modern Library. College Edition, 1950.

The Prince, Tr. by W. K. Marriott, Everyman's Library, 1971.

در مورد نام های خاص تاریخی و جغرافیایی مترجم برای پرهیز از آشفتگی به پیروی از روش دایرة المعارف فارسی (غلامحسين مصاحب، جز در مواردي که نامها شکل شناخته شده اي در زبان فارسی دارند کوشیده است آنها را بنا بر و اگفت (تلفظ) شان در زبان اصلی (یونانی ،لاتینی ایتالیایی فرانسه بیاورد. 

از نیکولو ماکیاوللی به عالی جناب لورنتسو مدیچی

چه بسا رسم بر آن است که بهر خوشایند خاطر شهریار، هر کس آنچه را که به گمان اش گرانبهاترین است یا مایه ی خشنودي خاطر شهریار به پیشگاه آورد. از این رو همواره اسب و جنگ افزار و جامه ی زربفت و گوهرها و زیورهای گران بها به پیشگاه شهریاران می آورند که در خور پایگاه والای ایشان است. من نیز بر آن ام که برای نمایاندن ارادت خویش به شما سرور ارجمند چيزي بدان پیشگاه فراز آورم و در میان همه ی دارایی خود چيزي ارجمندتر و ارزنده تر از آن توشه ی معرفتی نیافته ام که درباره ی کردار مردان بزرگ اندوخته ام؛ معرفتی که دستاورد آشنایی دیرینه ام با کار روزگار و پژوهش پیوسته در آثار روزگار باستان است. و فشرده ی این همه را پس از باریک اندیشیها و موشکافی های بسیار در دفتري کوچک گرد آورده ام که اکنون به پیشگاه عالی عرضه می دارم.

اگر چه این اثری نیست در خور آن آستان اما با دلگرمی به بنده نوازی شما بسی امید است که پسندیده افتد. زیرا کدام هدیه به از آن که شما را فرصتی فراهم آید تا آنچه را به سالیان دراز و به سر بردن رنج و...

شهریاره ماکیاولی کتابی است سترگ با نثری پرشور برای انسانهای همه ی دوره ها در شناخت ماهیت قدرت اندرزنامه ای است برای دستیابی به قدرت و حفظ آن بیانیه ای است در چگونگی فرمانروایی و فرمانبرداری شهریار داریوش آشوری نمونه ای عالی از ترجمه است که علاوه بر دقت در انتقال معنا سبک بیان نویسنده نیز به خواننده منتقل شده است. داریوش آشوری با نگاهی به نوع ادبی سیاست نامه نویس و نصیحت الملوک نویسی در زبان فارسی توانسته این رساله را همچون یک سیاست نامه مدرن به زبان فارسی درآورد بی آن که نثر او رنگ کهنگی به خود بگیرد یا در ورطه عربی نویسی نصیحت الملوکها یا سره نویسی سقوط کند. از حیث محتوا، تا پیش از شهریار این نوع ادبی مشحون بود از پند و اندرزهایی به پادشاه، در باب فضایلی چون شفقت و شجاعت اما سخن ماکیاولی جدید بود. .... ابرای این پیام جدید آشوری بیان جدیدی خلق کرده است. در توصیف ترجمه ی خوب گفته اند ابداع متنی که نویسنده اگر زبان مادری اش همان زبان مترجم بود آن را می نوشت. شاید اگر آن جمهوری خواه فلورانسی میخواست شهریارش را به فارسی بنویسد، حاصل کار چیزی میشد نزدیک به شهریار آشوری چنین ترجمه ای مستلزم دانشی وسیع و تخیلی بسیار غنی است. جلال توکلیان مهرنامه شماره ی ۷ آذر ۱۳۸۹