کتاب رفتار شناسی نیروهای اجتماعی در سیاست خارجی

سیاست کارگردانی منافع ارزشها مواضع و رفتارهای متعارض است. سیاست خارجی همانند سیاست در تلاش برای مدیریت رفتارها و منافع از یک سو و پیوند بین سیاست داخلی و بین المللی از سوی دیگر است در بیان روشن تر سیاست بازی چانه زنی ومصالحه است و سیاست سیاست خارجی هم با چنین مفروضه ای تبیین می شود. اما با وجود آن که سیاست خارجی همانند سیاست در عرصه داخلی کشور تدوین می شود، ولی برخلاف آن آماجش ارتقای منافع ملی از طریق بهره گیری از صحنه خارجی است. اثر گذاری موضوعات سیاست خارجی بر زیست آحاد مردم و تلاش نیروهای مختلف اجتماعی سیاسی برای اثرگذاری بر رفتار سیاست خارجی دولت ها باعث میشود تا اندیشه و اجرای سیاست خارجی مورد ممیزی و نقد عالمانه و عامیانه بخشهای مختلف جامعه قرار گیرد سیاست شناسان سیاست مداران و سیاست گذاران از یک سو و توده مردم از سوی دیگر گاه با تعاملی خاموش و مسکوت و گاه گویا در مورد ماهیت سیاست خارجی به نظرورزی دست میزنند. در نظم نوین متکی بر وابستگی متقابل و دوسویه ظهور فرا فرآیندهای جهانی شدن و رشد اطلاعات و ارتباطات فرصتی برای کنشگری نیروهای مختلف فروملی و فراملی در کنار نیروهای ملی به وجود آمده است. با عنایت به دگردیسی های فزاینده در سیاست به طور عام و سیاست خارجی به طور خاص بازیگران جدیدی ظهور یافتند که هر یک در صدد سهم خواهی در فرآیند سیاست گذاری خارجی اند. در پرتو چنین گشت و بازگشتهای رفتاری در سیاست خارجی پرسش از سطح تحلیل در سیاست خارجی...

سیاست خارجی به مثابه هنر ممکنات نه به برآیند و منطق نتایج که بیشتر به فرآیند و منطق تناسب سیاست التفات دارد با طلیعه دولت مدرن به عنوان رستنگاه سیاست خارجی تجمیع سطوح خُرد نیروهای اجتماعی فرو ملی، میانی سیاست گذاران و تصمیم گیران و کلان نظام بین الملل) به آماج تحلیلی آن بدل گشت. سیاست خارجی با تقدس زدایی از علم سیاست و روابط بین الملل آنها را از برج عاج انتزاعیات به زیر کشاند و ضمن نشان دادن کمبودهایشان به مثابه یک علم تطبیقی اندماجی از علم سیاست و روابط بین الملل ایجاد کرد. طبق این دگرش پویایی سیاست خارجی ضمن سرایش انفعال و ایستایی سیاست داخلی و بین الملل، آیتی برای محرومیت علوم سیاسی و روابط بین الملل از غنای لازم جهت فهم رفتار دولتها در عرصه بین الملل عرضه کرد بعد دیگر سکه تغییر طلبی و تحول افزای سیاست خارجی با قرائتها و تفسیرهای متعدد ضرب می شود که آن را در حلقه مفاهیم مبهم و سیال مینشاند به این صورت که سیاست خارجی هنر سیاست ورزی رفتار خردگرا و علم تصمیم سازی ترجمه می شود. به بیان شفاف تر سیاست خارجی اندماج تصمیمات جهت گیریها و رفتارها است. چنین پردازش مفهومی از سیاست خارجی آن را ظل ترجمه اهداف ملی در سطح بین الملل...

از منظر برخی از محققان روابط بین الملل، الهام پذیری رفتار دولت ها از سیستم اقتصادی بیش از نوع سیستم سیاسی است طبق چنین انگاره ای تحلیل مارکسیستی از سیاست خارجی با تلاش برای بازاریابی جهانی به مدیریت بحران های داخلی میپردازند. چنین اقتصادی نیازمند سیاست خارجی امپریالیستی است که دولتها با انباشت قدرت به تضمین بازارهای خارجی خود دست میزنند در مقابل چنین سیاستهایی به منازعه با دیگر دولتهای امپریالیستی منجر میشود از این رو کارایی اقتصادی دولتها بر سیاست خارجی آنها هم تأثیر می گذارد.

۲.۳. سبک و سیاق ملی

از منظر برخی ناظران، سبکهای ملی در مسائل بین الملل برآیندی از تفاوت جغرافیایی و تجارب تاریخی است برای نمونه تفاوت جغرافیایی و تاریخی بین روسیه و ایالات متحده به رویکردهای متفاوت این دو کشور نسبت به مسائل بین الملل منجر شده است. روسیه با قرار گرفتن در هارتلند اوراسیا با بازیگران متخاصم بالقوه و بالفعل بسیاری مواجه است و تاریخی از منازعات مرزی دارد. در مقابل آمریکا با دو اقیانوس محافظت میشود به علاوه با همسایگان ضعیفی در شمال و جنوب مجاور است و از سال ۱۸۱۲ هیچ گونه جنگی با دولت دیگر در خاک خودش تجربه نکرده است. در نتیجه از منظر برخی ناظران سیاست روسیه بازتاب یک جهان بینی نامطمئن بدبینانه و واقع گرایانه است در حالی که سیاست آمریکا بازتاب جهان بینی مطمئن خوش بینانه و ایده آلیستی است.

۲.۴. هویت فرهنگی

ساموئل هانتینگتون در اثرش با عنوان برخورد تمدن ها معتقد است که در سده بیست و یکم، دولتها بیشتر بر اساس پیوندها و تفاوت های فرهنگی رفتار می کنند. طبق چنین استدلالی پیوندها بر اساس ایدئولوژی و روابط ابر قدرت ها و...