کتاب روانکاوی و دین

اریک فروم

زاده بیست‌و‌سومین روزِ سال ۱۹۰۰ در فرانکفورت آلمان. او تحصیلات خود را در دانشگاه مونیخ و همچنین دانشگاه هیدلبرگ و انستیتوی روان‌کاوی برلین به پایان رساند. با ظهور هیتلر و پدیده نازیسم در آلمان، فروم به ژنو رفت و سال ۱۹۳۴ بود که به امریکا مهاجرت کرد و تابعیت این کشور را پذیرفت. فروم در ایالات متحده، در دانشگاه کلمبیای نیویورک به فعالیت‌های خود مشغول بود. او همچنین در ادواری در مکزیک و سوئیس نیز زندگی کرد و به‌ویژه در کشور مکزیک فعالیت‌هایی در سطوح آکادمیک نیز داشت.

پیوند میان روان‌شناسی و جامعه‌شناسی در آثار فروم نمود بارزی دارد. شاید او یکی از جدی‌ترین متفکران فرانکفورتی مکتب اومانیستی باشد که همواره می‌کوشید با عملی کردن آموزه‌های روان‌کاوی در بدنه‌ جامعه، با آسیب‌ها و بیماری‌های روانی مبارزه کند و جامعه را به سوی محیطی بهینه و متعادل، به لحاظ روانی سوق دهد.

فروم در پرونده‌ی فکری و فعالیت‌های خود، بیش از ۲۰ عنوان کتاب دارد، که هریک از آن‌ها بازتاب‌دهنده‌ی بخشی از اندیشه‌های او در ساحت روان‌شناسی و جامعه‌شناسی هستند. از این میان می‌توان گفت گریز از آزادی به نوعی یکی از مهم‌ترین آثار اوست که در آن چکیده‌ی یکی از مهم‌ترین نظریات فروم تشریح می‌شود؛ یعنی نظریه‌ی او پیرامون آزادی.

فروم معتقد است با افزایش آزادی‌های انسان، دامنه‌ی احساس بیگانگی، پوچی و تنهایی او نیز بیشتر می‌شود و بالعکس، هرچه میزان آزادی بشر کاهش یابد، حس امنیت و متعلق بودن در او بیشتر می‌شود.

فروم معتقد بود مجموعه‌ای از عوامل فرهنگی و اجتماعی بر شخصیت انسان‌ها تأثیرگذار است و تکامل انسان‌ها در طول تاریخ و به‌تدریج صورت گرفته است. بدین ترتیب می‌توان با افزایش آگاهی به سوی جامعه‌ای متعادل‌تر حرکت کرد.

داشتن یا بودن، سرشت راستین انسان، آیا انسان پیروز خواهد شد، بحران روان‌کاوی، انقلاب امید، روان‌کاوی و دین و هنر عشق ورزیدن از جمله آثار ترجمه‌ی شده‌ی اریک فروم به زبان فارسی است.