کتاب انسان شناسی بازی

با آن که انسان شناسان تاکنون جامعه ای را در جهان یافت نکرده اند که در آن بازی و سرگرمی وجود نداشته باشد اما کتب بسیار کمی در مورد انسان شناسی بازی در جهان به چاپ رسیده است خصوصاً در ایران که تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده و این نشان میدهد که موضوع بازی چندان قابل توجه انسان شناسان ایرانی نبوده است. انسان شناسی بازی یکی از موضوعات بسیار زیبا در علم انسان شناسی است و بازی یکی از زیر مجموعه های مهم فرهنگ عامیانه یا فولکلوریک در هر جامعه ای است و افراد جوامع در حفظ و نگه داشت ،آن همیشه تلاش کرده اند این را میدانیم که این مردم هستند که چرخ تولید فرهنگ فولکلور جامعه خود را می چرخانند چرا که فرهنگ حالت جمعی دارد و تمام افراد جامعه را در بر میگیرد و مردم اصولاً نگاه مثبتی به فرهنگ جامعه خود دارند.

مردم که به عوام معروف هستند تنها برای سبک کردن بار سنگین کار روزانه و حتی کم کردن فشار زندگی به بازی و سرگرمی پرداخته و این حرکت را در طول تاریخ برای بدست آوردن روحیه شاد انجام داده اند. فرهنگ عامه فولکلور که به وسیله افراد جامعه پدید آمده تاکنون مورد قبول همه قرار گرفته است تا جایی که میتوانیم بگوییم که حتی مردم جوامع ساده و ابتدایی قدیم فرهنگی جز فرهنگ فولکلور خود نمی شناختند.

آنچه که به نام فرهنگ در افکار و اندیشه مردم در طول تاریخ محفوظ مانده و از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد بیشتر فرهنگ فولکلور بوده است. بازی و سرگرمی به همراه تمام ابزارها و وسایل مورد استفاده در آن جزء هنر همین فرهنگ است.
 . . .

دبستانها از هم مجزا هستند شدت بیشتری مییابد. بطور کلی میتوان گفت که بازی در ارتباط با جنسیت بازیکنان در مراحل مختلف سنی متغیر است. علت این اختلاف علاوه بر تفاوتهای جسمی به ویژه در هنگام بلوغ فشارهای فرهنگی و اجتماعی نیز وجود دارد که در رفتار دختران و پسران چه در هنگام بازی و چه در هنگام سایر فعالیت ها اثری چشمگیر دارد.

۲- محیط جغرافیایی و شرایط آب و هوایی بازی فعالیتی است معمولی و همگانی که در تمام جوامع و در هر محیطی با هر اقلیمی انجام میگیرد اما در محیطهای گوناگون تفاوتهای بارزی از نظر جغرافیایی و شرایط آب و هوایی در آن به چشم میخورد. محیط جغرافیایی توانسته است در تدوین و شکل گیری بازی ها اثر خاصی بگذارد که امروزه اثرات آن در بازیهای کودکان نیز به چشم میخورد. برای مثال بازی قایم باشک که به زبان آذری آن را گوزو با غلیجی میگویند را میتوان نام برد که فلسفه ی اصلی این بازی آشنا نمودن کودکان با چگونگی گذر از مسیرهای پیچ در پیچی بوده است که به علت شباهت نزدیک به یکدیگر انسان را به شک و تردید میانداخته است. از سوی دیگر برای حفظ امنیت و جلوگیری از برخورد و یا دفاع از خود علاوه بر حس بینایی باید از سایر حواس نیز یاری جست. شناخت صدا و مسیر آن از طرف ،بازیکنان دارای اهمیت و ارزشی زیاد است. این امر در بازیهای مربوط به پنهان شدن و پیدا کردن و حدس زدن محل بازیکنان از طریق صدای آنها از طرف بازیکنی که چشمهای خود را بسته است بسیار مهم بوده است. یا بازی لیلی که نشان دهنده این است که کودک تا چه حدودی میتواند تعادل خود را بر روی یک پا نگه دارد و به صورت مارپیچ حرکت کند.

شرایط آب و هوایی نیز تاثیر زیادی در شکل بازیهای کودکانه می گذارد مثلاً بازی های زمستانی و تابستانی در میان کودکان و نوجوانان در ایران و در تمام کشورهای جهان بسیار متفاوت است.

بازی به عنوان یکی از بارزترین و مهمترین ویژگی های فرهنگی هر جامعه ای است. انسان شناسان معتقدند بازی به تنهایی هنری است از جامعه در آمده است. انسان شناسان بازی را جوهره ی زندگی بشر و مهم ترین سرگرمی برای او می دانند که از دوران طفولیت و کودکی آغاز و فرهنگ و آداب و سنن هر جامعه ای که به صورت فرهنگ عامه آن در تمام دوران زندگی در درون او وجود دارد. حال با توجه به این که بازیها و سرگرمی های بومی و محلی یکی از مصادیق بارز میراث معنوی و جزء فرهنگ عامه اند، نقش بسیار مهمی در فرهنگ کهن ایرانی داشته و باید در حفظ و احیاء آن ها کوشید. چرا که این بازی ها نیز به نوبه ی خود تاثیرات فراوانی در اخلاق و روحیات مردمان این مرز و بوم دارند.