کتاب کوچک هوگا

«کتاب کوچک هوگا» با زیرعنوانِ رازهای دانمارکی خوشحال زیستن کتابی است به قلم مایک وایکینگ که نشر کتاب مجازی آن را به چاپ رسانده است. هوگا بیشتر از اینکه درباره‌ی اشیا باشد، از حال و هوا و تجربه می‌گوید؛ از بودن با آدم‌هایی که دوستشون داریم؛ از احساس گرما و آرامشی از جنس خانه؛ احساس امنیت، اینکه در برابر زمین و زمان در امانیم و می‌توانیم سپرمان را در برابر حوادث کنار بگذاریم. ممکن است شما از یک مکالمه‌ی تمام‌نشدنی درباره‌ی مسائل ریز و درشت زندگی لذت ببرید یا نه، از همنشینی با دیگران بدون اینکه کلامی ردوبدل شود احساس آرامش کنید یا خیلی ساده نوشیدن یک فنجان چای وقتی تنها هستید به شما مزه بده.

نویسنده‌ی کتاب می‌گوید: موقعیت دانمارک، در جایگاه یکی از خوشحال‌ترین کشورهای جهان، توجه خیلی از رسانه‌ها را به خود جلب کرده. هر هفته روزنامه‌نگاران نیویورک‌تایمز، بی‌بی‌سی، گاردین، چاینا دیلی، واشینگتن پست و خبرگزاری‌های دیگر، سؤالاتی از این قبیل از من می‌پرسند: چرا دانمارکی‌ها این‌قدر خوشحال‌اند؟ و چه درس‌هایی می‌توانیم، در زمینه‌ی خوشحالی، از دانمارکی‌ها یاد بگیریم؟ علاوه‌براین، هیئت‌های نمایندگی از طرف شهرداران، محققان و سیاست‌گذاران، از گوشه‌و‌کنار کره‌ی زمین، از مؤسسه‌ی شادی‌پژوهی بازدید می‌کنند چون به دنبال خوشحالی‌اند یا لااقل می‌شود گفت که می‌خواهند دلیل این سطح از خوشحالی، خوش‌باشی و کیفیت زندگی مردم دانمارک را بفهمند. برای خیلی از آدم‌ها این قضیه مثل یک راز سر به مهره که آخر دانمارکی‌ها چطور می‌توانند با این آب‌وهوای وحشتناک و این مالیات سرسام‌آور این‌قدر خوشحال باشند؟

جالب اینجاست که تو دانمارک حمایت گسترده‌ای هم از دولت رفاه می‌شود. این حمایت ناشی از آگاهی از این واقعیت است که مدل رفاه و ثروت جمعی، ما را به طرف خوش‌باشی جمعی می‌برد. ما مالیات پرداخت نمی‌کنیم، ما داریم روی جامعه‌مان سرمایه‌گذاری می‌کنیم. ما کیفیت زندگی را می‌خریم. کلید فهم کیفیت بالای خوشحالیِ دانمارک، توانایی مدل رفاه در کاهش خطر، عدم اطمینان و نگرانی در میان شهروندانش است که جلوی ناامیدی و غم و غصه‌ی مفرط را می‌گیرد.

ریشه‌ی هوگا یک واژه‌ی نروژی، به معنی «خوش‌باشی»، است. حدود پانصد سال، دانمارک و نروژ یک پادشاهی واحد بودند تا اینکه در سال ۱۸۱۴، دانمارک، نروژ را از دست داد. هوگا اولین‌بار اوایل دهه‌ی ۱۸۰۰ در نوشته‌های دانمارکی ظاهر شد، پس پیوند میان هوگا و خوش‌باشی و خوشحالی نمی‌تواند تصادفی باشد.

براساس نتایج پیمایش‌های اجتماعی اروپا، دانمارکی‌ها خوشحال‌ترین مردم اروپا هستند؛ آن‌ها آدم‌هایی‌ هستند که بیشتر اوقات با دوستان و اقوامشان در ارتباط‌اند و افراد صلح‌جو و آرامی هستند. برای همین، افزایش توجهات به هوگا منطقی به نظر می‌رسد. روزنامه‌نگارها به دانمارک می‌روند، گشت‌وگذار می‌کنند تا دنبال هوگا بگردند؛ حتی امروز تو یکی از کالج‌های انگلستان، هوگای دانمارکی تدریس می‌شود؛ از طرف دیگر در سراسر جهان شاهد ظهور نانوایی‌ها، فروشگاه‌ها و کافه‌های هوگا هستیم؛ اما شما چطور می‌توانید هوگا را به‌وجود بیاورید؟ چه ارتباطی بین هوگا و خوشحالی وجود دارد؟ و اصلاً هوگا دقیقاً چیست؟ این‌ها چندتا از سؤالاتی‌ است که در این کتاب به آن‌ها جواب داده شده است.

دستورالعمل‌های هوگا بدون شمع کامل نیستن. وقتی از دانمارکی‌ها می‌پرسن چه چیزی بیشترین ارتباط رو با هوگا داره ۸۵ درصدشون به ضرس قاطع اسم شمع رو میارن.

واژه‌ی خوشی‌خراب‌کن به دانمارکی لوسیس لوگه می‌شه که تحت‌اللفظی‌ش می‌شه: کسی که شمع‌ها رو خاموش می‌کنه که قطعاً تصادفی نیست. برای رسیدن به هوگا هیچ راهی سریع‌تر از روشن کردن چندتا شمع یا به زبان دانمارکی لونده‌لیس یا نور زنده نیست. روفوس گیفورد، سفیر امریکا تو دانمارک، درباره‌ی عشق دانمارکی‌ها به شمع گفته: فکر نکنین فقط تو اتاق نشیمن‌شون شمع می‌ذارن. شمع همه جا هست. توی کلاس درس، توی اتاق هیئت مدیره. به عنوان یه امریکایی شما فکر می‌کنین: «وای الان همه جا آتیش می‌گیره!» آخه چطور ممکنه شعله‌های آتیش تو کلاس درس‌تون باشه؟ این نوعی از خوشحالی عاطفیه، یه دنج بودن احساسی.

سفیر امریکا به نکته‌ی مهمی رسیده. طبق گزارش اتحادیه‌ی شمع اروپا، سرانه‌ی مصرف شمع تو دانمارک بیشتر از بقیه کشورهای اروپاییه. هر دانمارکی در سال حدود سیزده پوند موم شمع می‌سوزونه. برای اینکه تصور بهتری از این میزان داشته باشین، این رو بگم که هر دانمارکی سالانه حدود شش و نیم پوند بیکن مصرف می‌کنه (بله، مصرف سرانه‌ی بیکن در دانمارک واحد اندازه‌گیریه). این مصرف شمع در اروپا یه رکورد محسوب می‌شه. اتریش با مصرف سالانه کمتر از هفت پوند شمع، مقام دوم رو داره، یعنی نصف مصرف دانمارک. البته شمع‌های معطر، رقم زیادی رو در بر نمی‌گیرن. راستش، اسپ-‌هولمبلاد، قدیمی‌ترین تولیدکننده‌ی شمع تو دانمارک، اصلاً شمع معطر تولید نمی‌کنه. شمع‌های معطر مصنوعی محسوب می‌شن و دانمارکی‌ها محصولات طبیعی و ارگانیک رو ترجیح می‌دن. برای همینه که هروقت توی اروپا صحبت از خرید محصولات ارگانیکه، دانمارک تو صدر فهرسته.

توی یه نظرسنجی که یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار انجام داده، نصف بیشتر مردم دانمارک گفتن کل پاییز و زمستون، هر روز شمع روشن می‌کنن و فقط چهار درصد گفتن که تا حالا شمع روشن نکردن. ماه دسامبر، مصرف شمع تا سه برابر جهش پیدا می‌کنه و تو همین روزاست که دانمارکی‌ها شمعی به نام کلندرلوس (شمع حلول) رو که فقط در روزهای منتهی به کریسمس استفاده می‌شه روشن می‌کنن. روی این شمع، بیست و چهار خط علامت‌گذاری شده، هر کدوم برای یکی از روزهای قبل از کریسمس تو ماه دسامبر، که اون رو تبدیل به کندترین شمارش معکوس جهان می‌کنه.

یه شمع مخصوص دیگه هست به نام لوس‌فست یا جشن نور که به مناسبت ۴ می روشن می‌شه. در غروب چنین روزی در سال ۱۹۴۵، بی‌بی‌سی گزارش داد نیروهای آلمانی که از سال ۱۹۴۰ دانمارک رو اشغال کرده بودن، محاصره شدن. تا اون زمان دانمارک هم مثل خیلی از کشورهای دیگه در طول جنگ جهانی دوم برای جلوگیری از مسیریابی هواپیماهای دشمن از طریق روشناهای شهر، برنامه‌ی خاموشی داشت. از اون زمان به بعد، دانمارکی‌ها با گذاشتن شمع پشت پنجره بازگشت نور به کشورشون رو در این تاریخ جشن می‌گیرن.