کتاب علم تربیت در ایران

در نگاه به ماهیت علوم انسانی به طور عام سه پارادایم متفاوت مورد توجه قرار گرفته است؛ در پارادایم تبیینی انسان و جامعه بخشی از طبیعت دیده شده است که نظمی قانون وار و علی بر مناسبات آنها حاکم است. در واقع در این پارادایم علوم انسانی بر روند تبیینی خاصی، آنگونه که در علوم طبیعی مورد استفاده قرار میگیرد استوار است. در پارادایم دوم یا تفسیری به انسان و جامعه به مثابه متنی مکتوب نگریسته شده است که می بایست با کمک بازسازی خلاق معنا را از درون آن بیرون آورد. دیدگاه سوم معتقدم است قانع بودن به فهم یک عمل انسانی آن گونه که در پارادایم دوم مدنظر است آدمی را از نقد و تصحیح باز میدارد. لذا در این پارادایم انسان از یک سو مانند متنی مکتوب دیده شده است که می بایست ماهیتش معناکاوی شود و از سوی دیگر نقد اعمال آدمیان و پدیده های اجتماعی ضروری دیده شده است (حسنی (۱۳۸۵).

این دشواری در فهم چیستی و ماهیت علوم انسانی به تعریف چیستی و ماهیت موضوع های علوم انسانی نیز تعمیم یافته است و به همین دلیل در تعریف علوم تربیتی، به عنوان یکی از موضوع های علوم انسانی اتفاق نظر وجود ندارد. برخی مبتنی بر پارادایم اول آن را مشاهده، وارسی، مقایسه و آزمایشهایی دانسته اند که درباره وقایع تربیتی به عمل آمده و ارائه می شوند تا قوانینی را به دست دهند که در همه حال و براثر اثبات صحت آنها امکان پذیر باشد. برخی تا حدودی مبتنی بر پارادایم دوم

امروزی پیشنهاد کرد خرم) روئی) ۱۳۹۱: ۲۶۹؛ اصیل، ۱۳۸۸). بنابراین ملاحظه می شود حدود هفتاد سال پیش از آغاز آموزش علوم تربیتی به عنوان یک حوزه علمی آموزش معلمی با بهره مندی از فنون تربیتی در اندیشه برخی روشنفکران وجود داشته است.

میرزا تقی خان انصاری کاشانی در رساله تربیت خود ابتدا با نگاهی انتقادی موضوع تربیت را از سه منظر مکان آموزشی، مدرسان و روش تدریس مورد بحث قرار داد و پس از آن توصیه هایی برای اصلاح نظام آموزشی و بنیان گذاری تعلیم و تربیت نوین پیشنهاد کرد. اصلاحات آموزشی پیشنهادی وی در پنج محور شامل اصلاح رسم الخط فارسی اصلاح روش آموزش تأسیس ،کودکستان، تأسیس مدارس ابتدایی و تأسیس مدارس روزانه و شبانه روزی بوده است وی معتقد بود به جای آموزش با کتابهای دشوار متشکل از لغات نامأنوس، نیاز است کتاب هایی ویژه کودکان که دارای نظم و نثری ساده هستند تدوین شود و تعلیم با استفاده از آنها انجام شود. میرزا تقی خان در رساله خود علاوه بر بیان ضرورت تأسیس کودکستان برای کودکان دو تا پنج ساله ویژگی ها قوانین و چگونگی کار در این گونه نهادها را نیز توضیح داده است. وی در آموزش به کودکان دبستانی استفاده از آنچه مشاهده پذیر یا قابل رسم کردن باشد را دارای اهمیت دانسته و بر ضرورت تأسیس مدارس شبانه روزی دارالتربیت تأکید کرده و ویژگی هایی را نیز برای این مدارس برشمرده بود کاشانی میرزا تقی خان (۱۳۹۸)

زین العابدین مراغه ای نظام کهن و ناکارآمد تعلیم و تربیت را سخت مورد انتقاد قرار داد و با انتشار کتاب سیاحت نامه ابراهیم بیک (مطابق ۱۲۷۴ شمسی)، در زمان سلطنت ناصرالدین شاه، به تفصیل مردم را در جریان وضع بسیار ناگوار ،اجتماعی فرهنگی و اقتصادی که موجبات رکود علم و دانش بود قرار داد آخوندزاده (۱۳۵۱: ۱۷۶-۱۸۰) آرمان..

نزدیک به یک صد سال از آغاز آموزش علوم تربیتی در ایران میگذرد در طی سالهای پیش از آن کشور ما تحولات تاریخی اجتماعی و اندیشه ای گسترده ای مانند گرایش به نوخواهی تأسیس دار الفنون اعزام محصل به خارج و مشروطیت را پشت سر گذاشته بود علوم تربیتی به عنوان یک رشته دانشگاهی بر بستر چنین تحولاتی شکل گرفت و پس از آن متأثر از تحولات مهم دیگری مانند انقلاب اسلامی و رویدادهای پسینی آن توسعه پیدا کرد. امروزه از تلاش برای تغییر مبانی معرفتی به عنوان یک ویژگی مهم و از ضرورت آموزش شایستگی محور با هدف اشتغال فارغ التحصیلان این رشته به عنوان یک نیاز مهم میتوان سخن گفت