کتاب نادیا

آندره برتون

آندره برتون، شاعر، نویسنده، رساله‌نگار و منتقد فرانسوی، فقط نظریه‌پرداز اصلی جنبش سوررئالیسم نبود، بلکه این جنبش قلب و روانش هم بود. تحصیلات پزشکی را ناتمام رها کرد تا به شعر بپردازد. او در ماه عسلش به دیدار فروید رفت، مدتی کوتاه به عضویت حزب کمونیست درآمد (۱۹۲۷)، با تروتسکی در مکزیک ملاقات کرد (۱۹۳۸) و سال‌های بیشتر جنگ جهانی دوم را در ایالات متحده گذراند. جاذبه‌ی شخصیتش به او فرهمندی و اقتداری خاص می‌بخشید که سرسپردگی، وفاداری و فرمانبرداری دوستان و نزدیکانش را جلب می‌کرد؛ هر چند مخالفانش او را مستبد می‌خواندند و حتی برخی بدگویانش او را پاپ سوررئالیسم لقب داده بودند.

او ابتدا از استفان مالارمه و سمبولیست‌ها تأثیر پذیرفته بود و پس از آن با آثار آلفرد ژاری، آرتور رمبو و لوتر آمون آشنا شد و با پل والری، گیوم آپولینر و پی‌یر رووردی تماس گرفت. نشانه‌هایی از این تأثیرپذیری‌ها در اشعار مؤسسه‌ی کارگشایی قابل تشخیص ‌است، اما پیامد کشف نوشتار خودبه‌خودی- در همان سال- دگرگونی بنیادین سبکش بود.

این تغییر در میدان‌های مغناطیسی (۱۹۲۰)، که با مشارکت فیلیپ سوپر نگاشته شد و روایتک‌های (ماهی محلول) (۱۹۲۴)، که همراه مانیفست سوررئالیسم در یک مجله به چاپ رسید، به‌وضوح مشهود است. او در فواصل معین و به‌نحوی مستمر و تقریباً منظم، مجموعه شعرهایی جدید عرضه می‌داشت که لبریز از صور خیال غافلگیرکننده و وهم‌آلود بودندکه آذرخش‌وار بر خواننده ظاهر می‌شدند.

برتون نه فقط در مانیفست (۱۹۲۴) رمان را، به مثابه‌ی گونه‌ی ادبی زیر سؤال برد، بلکه در نادیا (۱۹۲۸) نیز همین تلاش را پی گرفت؛ این اثر که کم‌وبیش جنبه‌ی زندگی‌نامه‌ی شخصی دارد، علی‌رغم نیت صریح و اذعان شده‌ی نویسنده برای دستیابی به سبکی مشابه بررسی بالینی- یعنی عاری از احساس و خشک و بی‌روح، به شیوه‌های مختلف و متنوع نگاشته شده است.