کتاب معماری زبان

نوام چامسکی

۷ دسامبر ۱۹۲۸ - آمریکایی
نوآم چامسکی نویسنده، زبان‌شناس و فیلسوف مطرح آمریکایی است که آثارش به زبان‌های مختلفی ترجمه شده و از او به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روشنفکران معاصر نام می‌برند. از بهترین کتاب‌های نوآم چامسکی می‌توان به عناوینی چون «روز بازپسین دولت‌های سرکش» و «در باب آنارشیسم» اشاره کرد.

زندگینامه نوآم چامسکی
نوآم چامسکی (Noam Chomsky) در 7 دسامبر سال 1928 در آمریکا دیده به جهان گشود. خانواده‌ی او یهودی بودند و از نظر اقتصادی در طبقه‌ی متوسط جامعه قرار می‌گرفتند. نوآم چامسکی از کودکی به نویسندگی و سیاست علاقه‌مند بود و در 10‌سالگی مقاله‌ای برای نشریه‌ی مدرسه‌ی خود در زمینه‌ی جنگ داخلی اسپانیا نوشت.

نوآم چامسکی در 13‌سالگی به‌تنهایی به شهر نیویورک رفت و با جامعه‌ی کارگری این شهر آشنا شد و با آن‌ها به معاشرت پرداخت. این آشنایی زمینه‌ساز دیدگاه‌های سیاسی و باورهای نوآم چامسکی شد. او فهمید که همه‌ی انسان‌ها و در هر قشری توانایی تحلیل وضعیت خود و جامعه را دارند و باید بتوانند به نحو یکسانی در سرنوشت جامعه‌ی خود شرکت کنند.

م چامسکی در سال 1945 و در 16‌سالگی وارد دانشگاه پنسیلوانیا شد. در ابتدا محیط و فضای دانشگاه را نپسندید و پس از دو سال تحصیل تصمیم گرفت که دانشگاه را رها کند و به علایق سیاسی خود بپردازد اما یکی از استادانش، زلیگ هریس، او را از این تصمیم منصرف کرد. هریس نوآم چامسکی را با زبان‌شناسی آشنا کرد و از آنجایی که علایق سیاسی نوآم چامسکی شباهت بسیاری با استادش داشت، او به این رشته و استاد خود علاقه‌مند شد و به تحصیل ادامه داد.

نوآم چامسکی مدرک دکتری خود را از دانشگاه پنسیلوانیا و در سال 1955 در رشته‌ی زبان‌شناسی گرفت و یک سال بعد در دانشگاه ماساچوست (MIT) به تدریس مشغول شد. او در سال 1957 یکی از مهم‌ترین کتاب‌های زندگی خود را با نام «ساختارهای نحوی (Syntactic Structures)» نوشت. این کتاب تأثیر بسیار زیادی بر دانش زبان‌شناسی گذاشت. همین موضوع باعث شد که در سال 1961 به مقام استاد تمامی دانشگاه ماساچوست دست یابد. او در سال 2002 از دانشگاه بازنشسته شد.

نوآم چامسکی علاوه‌بر فعالیت‌های دانشگاه، به سخنرانی‌های عمومی نیز می‌پردازد و همین‌طور مقالات و کتاب‌هایی در زمینه‌ی مباحث سیاسی روز می‌نویسد. او پس از بازنشستگی از دانشگاه همچنان به‌عنوان یک روشنفکر اجتماعی فعالیت دارد.

بهترین کتاب‌های نوآم چامسکی
نوآم چامسکی یکی از مهم‌ترین متفکران معاصر است که در حوزه‌های مختلفی چون فلسفه و سیاست به پژوهش پرداخته. در این بخش به بهترین کتاب‌های نوآم چامسکی خواهیم پرداخت:

کتاب روز بازپسین دولت‌های سرکش (Acts of Aggression: Policing Rogue States): سه نویسنده در این کتاب توضیح می‌دهند که در نظام فعلی جهان مخالفت با آمریکا به چه معناست. در این کتاب سه مقاله از اندیشمندان بزرگی چون نوآم چامسکی، ادوارد سعید و رمزی کلارک گردآوری شده. اگر به سیاست بین‌الملل علاقه‌مند هستید، خواندن این کتاب را به شما توصیه می‌کنیم.

کتاب در باب آنارشیسم (On Anarchism): آنارشیسم یکی از کلماتی است که امروزه در رسانه‌ها بسیار می‌شنویم اما آیا معنی اصلی آن را می‌دانیم؟ نوآم چامسکی در این کتاب نشان می‌دهد که بسیاری از تعاریف مصطلح درباره‌ی آنارشیسم نادرست هستند و تلاش می‌کند با بیانی ساده این مفهوم مهم را تعریف کند. کتاب حاضر برای نخستین بار در سال 2005 به دست دوست‌داران کتاب رسید.

کتاب مرثیه‌ای برای رویای آمریکایی (Requiem For The American Dream): نظام سرمایه‌داری علاوه‌بر طرفداران ویژه‌اش، منتقدانی نیز دارد. نوآم چامسکی یکی از مهم‌ترین چهره‌های منتقد سرمایه‌داری است. او در کتاب مرثیه‌ای برای رویای آمریکایی نظام نئولیبرالی و سرمایه‌داری آمریکا را نقد می‌کند و در 10 فصل دلایل خود را شرح می‌دهد.

کتاب ترور و تفکر: 11 سپتامبر یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ آمریکا و تاریخ معاصر جهان است. اتفاقی که باعث شد، جنگ‌های گسترده‌ای در خاورمیانه ایجاد شود. در این کتاب مقالات متفکران بزرگی چون نوآم چامسکی جمع‌آوری شده. از فصول مختلف این کتاب می‌توان به عناوینی چون «ترور و هژمونی» و «خودکشی واقعی و نمادین» اشاره کرد.

کتاب مناظره‌ی چامسکی و فوکو در باب طبیعت بشر (The Chomsky-Foucault debate: on human nature): میشل فوکو یکی از مشهورترین فیلسوفان معاصر است که نظراتش تأثیرات مهمی بر تاریخ اندیشه‌ی سیاسی گذاشت. نوآم چامسکی و میشل فوکو در این کتاب نظرات خود را در زمینه‌های مختلفی چون قدرت، عدالت و طبیعت بشر به بحث گذاشته‌اند. خواندن این کتاب برای دوستداران فلسفه می‌تواند بسیار جذاب باشد.

کتاب‌هایی که در این بخش معرفی کردیم، از بهترین آثار نوآم چامسکی به شمار می‌آیند. چامسکی کتاب‌های دیگری نیز دارد که از میان آن‌ها می‌توان به «حاکمان جهان کیستند (Who Rules the World)» و «درباره‌ی فلسطین (On Palestine)» اشاره کرد. شما می‌توانید نسخه‌ی الکترونیکی برخی از کتاب‌های نوآم چامسکی را از طریق سایت و اپلیکیشن کتابراه مطالعه نمایید.

جوایز و افتخارات نوآم چامسکی
به دلیل تلاش‌های نوآم چامسکی در زمینه‌های مختلفی چون فلسفه، سیاست و حکومت، همچنین علوم شناختی جوایز مختلفی به او اهدا شده است. مجله‌ی تایمز در سال 1970، نام نوآم چامسکی را در فهرست چهره‌های تأثیرگذار قرن بیستم قرار داد. در سال 2005، دو نشریه‌ی معتبر با نام‌های فارین پالیسی (Foreign Policy) و پراسپکت (Prospect) نظرسنجی گسترده‌ای میان روشنفکران جهان درباره‌ی رهبری روشنفکری انجام دادند که مطابق با این رأی‌گیری نوآم چامسکی به‌عنوان رهبر روشنفکری در جهان انتخاب شد.

نوآم چامسکی در آمریکا عضو مهم‌ترین انجمن‌های علمی است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به آکادمی علوم، آکادمی علوم و هنرهای آمریکا، انجمن زبان‌شناسی آمریکا و انجمن فلسفی آمریکا اشاره کرد. او در خارج از ایالات متحده نیز عضو انجمن علوم آلمان، عضو خارجی دپارتمان علوم اجتماعی آکادمی علوم صربستان است.

نوآم چامسکی پژوهش‌های ارزشمندی را نیز در زمینه‌ی علوم شناختی و فلسفه‌ی زبان به جامعه‌ی علمی جهان ارائه داده است و به سبب آثار خود موفق به دریافت جوایز مختلفی شد؛ از جمله جایزه‌ی روان‌شناسی آمریکا در سال 1984، جایزه‌ی کیوتو در سال 1988، جایزه‌ی بنجامین فرانکلین در سال 1999 و جایزه‌ی نیل و ساراس اسکیت آکادمی بریتانیا در سال 2014.

اقتباس‌های سینمایی از آثار نوآم چامسکی
در سال 2015، مستندی براساس یکی از کتاب‌های نوآم چامسکی با نام مرثیه‌ای برای رویای آمریکایی (Requiem for the American Dream) ساخته شد. در این مستند به گذشته‌ی سیاسی و مبارزاتی نوآم چامسکی پرداخته می‌شود و در ادامه، او از نظرات خود درباره‌ی نظام سرمایه‌داری و نئولیبرالیسم سخن می‌گوید. چامسکی توضیح می‌دهد که چگونه این نظام اقتصادی قدرت تصمیم‌گیری سیاسی را از دست مردم خارج می‌کند. کلی نایکس، پیتر دی. هاتچیسون و جرد پی. اسکات کارگردانان این مستند هستند.