کتاب مثل اینشتین بیاموزید

«مثل اینشتین بیاموزید» عنوان کتابی است نوشته‌ی پیتر هالینز که مؤسسه انتشارات فلسفه آن را به چاپ رسانده است. نویسنده می‌گوید: در دوران جوانی در مدرسه هرگز شاگرد اول کلاس نبودم. نمی‌دانستم که چطور درس بخوانم. همیشه لحظه‌های آخر می‌رفتم سراغ پروژه‌های تلمبار شده‌ای که ماه‌ها وقت برای انجام دادنشان داشتم. در یادداشت‌برداری افتضاح بودم و همیشه روی کمک دوستانم حساب می‌کردم؛ حتی گاهی از کلاس جیم می‌شدم.

به معنای واقعی، یک دانش‌آموز بی‌انضباط بودم و درس و مشق اصلاً برایم مهم نبود. ترجیح می‌دادم تمام وقتم را دوچرخه‌سواری کنم؛ اما در کلاس هشتم اتفاقی افتاد که زندگی مرا برای همیشه تغییر داد. می‌خواستم جسیکا را که در کلاس زبان اسپانیولی بود، تحت تأثیر قرار دهم. این انگیزه‌ای نیرومند و خاصی است که موجب تغییراتی در زندگی بسیاری از انسان‌ها، چه پیر و چه جوان، شده است. هر دوی ما در یک کلاس بودیم و از خوش‌شانسی من، او دقیقاً جلوی میزم می‌نشست. معلوم بود که او هم علاقه‌ی چندانی به کلاس اسپانیولی نداشت چون دائماً برمی‌گشت و از من کمک می‌گرفت.

در ابتدا، این کارش مرا خوشحال می‌کرد؛ اما بعد روحیه‌ام را از دست دادم چون متوجه شدم که هیچ پاسخی برای سؤالاتش نداشتم. با این دید، شروع کردم به یاد گرفتن زبان اسپانیولی تا دلیلی باشد که او همچنان برای پرسیدن سؤالاتش سراغم بیاید. انگیزه‌ی خاصی که برای انجام دادن کاری داری فوق‌العاده است. آن سال، من در زبان اسپانیولی سریع‌تر از کل کلاس پیشرفت کردم. هرچه بیشتر به دنبال کلمه‌ها و عبارت‌های مبهم و پیچیده می‌گشتم، تا هر وقت فرصتی پیش می‌آید او را بیشتر تحت تأثیر قرار دهم.

عمدتاً یک دسته‌ی بزرگ فلش‌کارت داشتم. برای شروع، پشت هر برگ آن یک کلمه بود، اما کم‌کم تا انتهای سال تحصیلی، سه یا چهار جمله که پشت هر کدام به اسپانیولی نوشته شده بود به پایان می‌رسید. من نمره‌ی A+ را در کلاس گرفتم، که این در دوره‌ی تحصیلی من اتفاقی کم‌نظیر بود؛ اما رابطه‌ی من با جسیکا هرگز به جایی نرسید.

اما به این باور رسیده بودم که وقتی یک هدف یا مقصودی در ذهنت داری، بیش از آنچه انتظار داری می‌توانی پیشرفت کنی. برای من که این‌طور بود.

اکثر اوقات در زندگی، جای چنین انگیزه‌هایی برای دستیابی به موفقیت خالی است. هر چیزی را که یاد می‌گیریم، یک جورایی به سمتش کشیده می‌شویم. این خوش‌آیند نیست و بیشتر یک کار طاقت‌فرساست. درس خواندن و آموختن کاری نچسب و کسالت‌آور است.

پس چه کنیم؟ زمانی که باز کردن کتاب یا گوش دادن به یک سخنرانی با اکراه همراه است، چه باید بکنیم؟

مثل اینشتین بیاموزید، فقط برای شما نوشته شده است. این کتاب مجموعه‌ای از تکنیک‌های یادگیری است که شیوه‌های آموزش سریع و به حافظه سپردن بیشتر را تضمین می‌کند حتی اگر از مبحثی متنفر باشید. شاید، هنوز هم از این همه یادگیری و آموختن خوشحال نباشید اما حداقل در مدت زمان کم، به موفقیت بیشتری رسیده‌اید و تا دیر نشده می‌توانید به سراغ فعالیت‌های دیگرتان بروید.

توانایی فراگیری یکی از مهم‌ترین مهارت‌هاست که می‌توانید خود را با آن مجهز کنید، زیرا کسب هر چیز ارزشمند در زندگی، نتیجه‌ی استفاده از تکنیک‌های مؤثر و کارآمد یادگیری است.

تقویت حافظه از بزرگ‌ترین قدم‌هایی است که می‌توانید به سمت حرفه‌ای شدن در یادگیری و افزایش دانش بردارید. اصطلاح تقویت حافظه‌ی خود درواقع ابهام دارد؛ زیرا حافظه انواع مختلفی دارد. آنچه اغلب افراد می‌خواهند تقویت کنند حافظه‌ی بلندمدت است که معمولاً هم خلاف آن اتفاق می‌افتد.

برای صحبت درباره‌ی حافظه بهتر است اول اجزای آن را معرفی کنم تا بفهمیم چگونه می‌شود به اهداف خود در این باب رسید.

سه نوع حافظه وجود دارد که هریک اهداف خاصی را دنبال می‌کنند: ۱- حافظه‌ی حسی ۲-حافظه‌ی کوتاه‌مدت ۳- حافظه‌ی بلندمدت

حافظه‌ی حسی شامل اطلاعات آگاهانه و نیمه‌آگاهانه‌ای است که از حواس پنجگانه حاصل می‌شود و به درک شما از محیط اطراف و شکل دادن دیدگاهتان کمک می‌کند. مطالب فقط در هنگام نیاز در حافظه می‌مانند و بعد از رفع آن دیگر فراموش می‌شوند. ماندگاری آن‌ها فقط چند ثانیه است و صرفاً درباره درک امور ناخودآگاه صدق می‌کند.

حافظه‌ی کوتاه‌مدت همان اطلاعاتی است که آگاهانه برای مدتی کوتاه به خاطر می‌سپاریم و تلاشی برای نگهداری طولانی آن در حافظه‌ی خود نمی‌کنیم.

براساس پژوهش‌ها، اکثر افراد حدود هفت مورد را تا سی ثانیه در حافظه نگه می‌دارند. به عبارت دیگر، حافظه‌ی کوتاه‌مدت هفت مورد را در خود ذخیره می‌کند؛ اما پس از سی ثانیه بخش اعظم آن فراموش می‌شود.

تصور کنید می‌خواهید با شماره تلفنی قبل از اینکه از ذهنتان بپرد تماس بگیرید، اینجا اتکا بر حافظه‌ی کوتاه‌مدت است. پس باید هرچه سریع‌تر، قبل از فراموشی، شماره را بگیرید. زمانی که قصد حفظ کردن شماره‌ی پلاک ماشین یا لیست خرید را داریم نیز همین اتفاق می‌افتد.

ما به شکل غریزی همه‌چیز را نزد خود بارها و بارها تکرار می‌کنیم تا در فاز آخر حافظه یا همان حافظه‌ی بلندمدت ماندگار شود.

حافظه‌ی بلندمدت هدف نهایی برای هرآنچه می‌آموزیم است. ماندگاری مفاهیم در این حافظه‌ی نامحدود و دائمی به میزان اهمیت موضوع و تمرین آن بستگی دارد.

اطلاعات طی سه مرحله در ذهن حک می‌شوند:

*بازیابی *ذخیره‌سازی *رمزگذاری

رمزگذاری همان زمان دریافت اطلاعات است، ذهن اطلاعات جدید را به موضوعات مشابه ربط می‌دهد تا معنی آن را بفهمد و در ذهن ثبت کند.

ذخیره‌سازی همان ماندگار کردن خاطرات به‌واسطه‌ی تکرار و تمرین است. بازیابی زمانی است که حفظیات را از بانک حافظه بیرون می‌کشید و آن را مهیا و استفاده می‌کنید.

اطلاعات موجود در حافظه‌ی کوتاه‌مدت و بلندمدت در قسمت‌های متفاوتی از مغز ذخیره می‌شوند. اولی در لوب جلویی کورتکس مغزی قرار می‌گیرد، اما اطلاعات حافظه‌ی بلندمدت ابتدا در هیپوکامپ ثبت و سپس برای ذخیره‌ی دائم به کورتکس مغزی منتقل می‌شود.

دانستن این مفاهیم مهم است، زیرا فراموشی ما اکثراً به علت ضعف در یکی از همین مراحل است. به‌عنوان مثال فراموشی آنچه در حافظه‌ی کوتاه‌مدت نقش بسته، نتیجه‌ی رمزگذاری اشتباه است، ولی فراموشی آنچه در حافظه‌ی بلندمدت بوده مربوط به ضعف در بخش بازیابی است. دانشمندی به نام هرمان ابینگهاوس، این را منحنی فراموشی می‌نامد.

ابینگهاوس معتقد بود که تکرار و تمرین ناکافی باعث ضعف حافظه می‌شود. بنابر ارزیابی‌های وی، افراد معمولاً فقط پنجاه درصد از اطلاعات جدید را آن هم تا سه هفته پس از یادگیری به خاطر می‌سپارند و پس از هشت هفته این میزان به ده درصد کاهش می‌یابد. مطالعات بیشتر اثبات کرد که با تمرین طی بیست‌وچهار ساعت پس از دریافت، می‌شود تا هشتاد درصد اطلاعات جدید را به حافظه سپرد.

مغز ما با ابزار محدودی که دارد، پیوسته در حال درک دنیاست. حافظه‌ی ما قدرت انتخاب دارد و مطالب بی‌مصرفی را که روزانه می‌شنویم فیلتر می‌کند. اگر موضوعی را دائماً بخوانید و تمرین کنید، مغز این سیگنال را می‌گیرد که این اطلاعات نباید فیلتر شود و باید جایی در حافظه به آن اختصاص داد.

به کلام دیگر آنچه در روز چهارشنبه یاد می‌گیرید، باید همان شب تمرین کنید و روزهای بعد نیز به همین ترتیب تا در حافظه بماند.

این مبنایی است برای مؤثرترین و قدرتمندترین تکنیک حافظه که تکرار فواصلی نام دارد.