کتاب شوخی

چکیده

معرفی مختصر کتاب

گوشه ای از کتاب

در سال‌های اخیر انواع و اقسام زن‌ها مرا به دلیل غرورم سرزنش کرده‌اند؟ بی‌خود و بی‌معنی. من حتی ذره‌ای مغرور نیستم، اما با صراحت می‌گویم، از فکر اینکه از زمان بلوغ هرگز نتوانسته‌ام با زنی رابطه‌ای حقیقی برقرار کنم و به قول معروف عاشق زنی بشوم، رنج می‌برم. مطمئن نیستم که دلایل شکستم را بدانم، نمی‌دانم ناشی از کمبود احساسی درونی است یا از داستان زندگی‌ام سرچشمه می‌گیرد؛ قصد ندارم بزرگ‌نمایی کنم، اما حقیقت همچنان پابرجاست: خیال آن تالار سخنرانی و صد آدمی که با بلند کردن دست خود دستور ویرانی زندگی‌ام را دادند، بارها و بارها به سراغم می‌آید. آن صد نفر آدم هیچ فکر نمی‌کردند که همه‌چیز روزی تغییر خواهد کرد؛ آن‌ها وجود مرا برای زندگی، طردکردنی و راندنی شمرده بودند. من بیشتر از سر لجاجتی شریرانه که خاص اندیشه است تا حس مظلوم‌نمایی، تغییرات بسیاری در شرایط به‌وجود آورده‌ام: مثلاً اگر حکم به جای اخراج از حزب، به دار آویخته شدن من می‌بود، چه می‌شد؟ نحوه‌ی تعبیر و تفسیر من اهمیت ندارد، اما نمی‌توانم آن‌ها را در حال انجام کار دیگری جز دوباره بالا بردن دست‌هایشان ببینم، به‌خصوص اگر نطق افتتاحیه‌ی گیرایی در باب فایده‌ی به‌دارآویختن من ایراد می‌شد. از آن به بعد، هروقت رابطه‌ی تازه‌ای با مردها یا زن‌هایی برقرار می‌کنم که بالقوه می‌توانند دوستم یا عشقم باشند، آن‌ها را در آن زمان و آن مکان مجسم می‌کنم و از خودم می‌پرسم آیا آن‌ها هم دست خود را بلند می‌کردند؟ و تاکنون هیچ‌کس موفق از این امتحان بیرون نیامده است: یک‌یک آن‌ها دست خود را بلند کرده‌اند، همان‌گونه که دوستان و همرزمانم دست‌هایشان را بلند کردند. این را باید قبول کنید: زندگی با کسانی که حاضرند آدم را به سوی تبعید یا مرگ روانه کنند، آسان نیست؛ صمیمی شدن با آن‌ها آسان نیست؛ عشق ورزیدن به آن‌ها آسان نیست.

شاید این بی‌انصافی من بود که هم‌صحبتان خود را به گذراندن آزمایشی خیالی، آن‌گونه بی‌رحمانه وادار می‌کردم، آدم‌هایی که به احتمال قوی قدم به تالاری که در آن دست‌ها بالا می‌رفت، نگذاشته بودند. شاید بعضی‌ها بگویند من فقط به یک دلیل چنین کرده‌ام: از اوج تفوق اخلاقی‌ام به چشم حقارت در دیگران نگریسته‌ام. اما متهم کردن من به تکبر و غرور کاملاً غیرمنصفانه است؛ من هرگز رأی به نابودی کسی نداده‌ام، اما بر این نکته هم کاملاً آگاهی داشتم که این امتیازم جای شک و تردید دارد: من از همان اول بازی از حق بلند کردن دست محروم بودم. مدت‌ها سعی کردم به خودم بقبولانم که اگر من در شرایط آن‌ها بودم، مثل آن‌ها عمل نمی‌کردم، اما این‌قدر صداقت دارم که به ریش خودم بخندم. به چه دلیل من می‌بایست تنها آدم منصف، تنها کسی باشم که دستش را بلند نمی‌کرد؟ نه، هیچ تضمینی وجود ندارد که من بهتر از دیگران عمل می‌کردم. خب، این موضوع چه چیزی را در روابطم با دیگران عوض می‌کند؟ آگاهی من بر زبونی خودم به‌هیچ‌وجه موجب نشد زبونی دیگران را بپذیرم. به نظر من هیچ‌چیز نفرت‌انگیزتر از احساسات برادری بر مبنای زبونی مشترکی که آدم‌ها در یکدیگر می‌بینند، نیست. اصلاً آرزوی چنین برادری‌ای را ندارم.