کتاب رادیو تراژدی 3

گوشه ای از کتاب

وارد انجمن سری میکده شد که از انجمن های مهمی بود که در شکل گیری مشروطه مؤثر بودند. این انجمن در خانه سلیمان خان میکده برگزار می شد. سلیمان خان نوه میرزا یوسف آشتیانی بود و دامادش مهدی ملک زاده پسر ملک المتکلمین بود. او در سال های منتهی به مشروطه انجمنی مخفی را به همراه ملک المتکلمین، سید جمال الدین واعظ و یحیی دولت آبادی در باغ خود برگزار کرد انجمنی که در اقدامی بسیار متهورانه در ۶ خرداد ۱۲۸۳ با دعوت از چهره های مخالف حکومت قاجاریه به طور مخفی اعلام موجودیت کرد و در قطعنامه ای ۱۸ ماده ای درباره وضعیت کشور و ایجاد تغییرات با هم قرار گذاشتند. به نظر می رسد که میرزا جهانگیرخان که در آن زمان ۲۴ ساله بود نیز به خاطر ارتباطاتش وارد این انجمن شد و با صور اسرافیل

افرادی چون میرزا علی اکبر خان قزوینی - که البته ما در تاریخ او را به عنوان دهخدا می شناسیم و میرزا قاسم خان تبریزی آشنا شد. در جریان جنبش مشروطه خواهی به استناد منابعی چون تاریخ بیداری ایرانیان ناظم السلام کرمانی و تاریخ مشروطه ایران احمد کسروی، خانه عمه میرزا جهانگیرخان یکی از مکانهایی بود که گروه های طرفدار مشروطه در آن جا جمع می شدند. اطلاعات زیادی درباره عمه میرزا جهانگیرخان موجود نیست؛ تا جایی که نامش هم مشخص نیست. این که با چه کسی ازدواج کرده بود و در روزهایی که زنان زیادی نمی توانستند وارد جریانات سیاسی شوند چطور در عرصه سیاسی فعالیت میکرد از مجهولات است. چندین نقل قول از برخی منابع نشان از حضور جدی عمه میرزا جهانگیرخان در وقایع سیاسی روز دارد. روایتی از زمان مهاجرت کوچک وجود دارد که در آذر و دی ۱۲۸۴ علما را به زاویه مقدسة عبد العظیم برد. آن زمان عین الدوله نمیگذاشت اخبار دقیقی به مظفر الدین شاه برسد و به اصطلاح امروزی او را ایزوله کرده بود. در یکی از روزهای دی ماه ۱۲۸۴ که مظفرالدین شاه تصمیم گرفت به مهمانی خانه امیر بهادر در امیریه - جایی که حالا به نام پل امیر بهادر میشناسیم برود، این عمه میرزا جهانگیرخان بود که یکی از مهمترین مسئولیت ها را به دست گرفت. به نوشته منابع به رسم آن زمان هرگاه شاه قصد دیدار از جایی داشت جمعی از مردم محل جمع می شدند تا نامه ها و مشکلاتشان را به او بدهند. زمانی که کالسکه شاه به خانه امیر بهادر که امروز انجمن مفاخر ملی یا همان انجمن آثار ملی در آنجا قرار دارد - رسید، زنی از بین جمعیت جدا شد و قراولان شاه را دور زد و ورقه ای به شاه داد. این زن به همین سرعتی که خودش را به شاه رساند ناپدید شد. این نامه حال شاه را دگرگون کرد برخی معتقدند انجمن ها ضمن دادن اطلاعاتی به شاه از وضعیت متحصنین او را تهدید کرده بودند که اگر به خواستهای متحصنین پاسخ ندهد اقدامی عملی میکنند. این نامه مؤثر واقع شد و شاه که به شدت ترسیده بود و حالش بهم خورده بود، سریع عین الدوله را احضار کرد و او را با نامه ای به عبدالعظیم فرستاد و تضمین داد با خواست های متحصنین موافقت کرده و دستور راه اندازی عدالتخانه را صادر کرد.