کتاب حاضر با رویکردی فلسفی، مولفه‌های بنیادین اخلاق فلسفی در اندیشه فخر رازی را واکاوی و تحلیل می‌کند. این اثر می‌‌کوشد نظریه اخلاقی فخر رازی را فراتر از نظریه‌های مرسوم حوزه اخلاق‌پژوهی به بحث بگذارد. در این نوشتار، سه‌گانه سعادت، کمال و لذت به عنوان مهمترین پایه‌های اخلاق فلسفی رازی در قالب سه فصل تحلیل می‌شود. در فصلی دیگر از سلامت نفس و رویکرد رازی در طب‌انگاری اخلاق محل بحث است. فصل سلامت نفس از این جهت به بنیادهای یادشده ارتباط دارد که رازی سلامت نفس را در فراگیرترین معنای خود تحلیل می‌کند. گذر از امراض نفس(رذایل اخلاقی) و رسیدن به فضیلت و زیستن با فضیلت‌های متعالی، تحقق سلامت نفس با معیارهای کلان است. مولفه‌های حوزه کمال و سعادت، بسان معیارها و شاخص‌های فراگیر حوزه سلامت نفس تحلیل می‌شوند.
همچنین در این کتاب، از تحلیل فعل و بویژه فعل اخلاقی در اندیشه رازی سخن به میان است و در آن از فرآیند صدور فعل، ارتباط عقل نظری و عملی و کیفیت ارتباطهای آن دو و تحلیل پیش‌عامل‌های تاثیرگذار در صدور فعل بحث شده است.
در اندیشه رازی، انسان با دستیابی و تحقق دادن کمالات، به سعادت می‌رسد و از رسیدن به سعادات بالادستی و متعالی لذت می‌برد. لذت حاصل زیست کمال‌گروانه انسان با معیارهای تعالی‌نگر است.
بر پایه تحلیل‌های این اثر، می‌توان در دو حوزه مختلف اما مرتبط با یکدیگر سخن از اخلاق‌نگاری رازی گفت؛ اخلاق‌نگاری کمال‌محور معرفتی - اخلاقی عام و اخلاق‌نگاری کمال‌محور تحول‌گرایانه مبتنی بر خداحضوری. هرچند در اندیشه رازی، دعوتی فراگیر برای گذر کردن از سطح اول و نماندن در آن و رسیدن به سطح دوم وجود دارد و اساسا مولفه‌های آن، آرمان اخلاق فلسفی رازی محسوب می‌شوند، اما توجه به این نکته ضرورت دارد که اولی ضرورتا پیش‌زمینه دومی است و در صورت فقدان مولفه‌های صحیح شناختی و اخلاقی، پای‌نهادن به ساحت دومی، می‌تواند به تحجرزدگی و خشونت‌ورزی بیانجامد. در نظریه اخلاقی رازی، خردمندی از پایه‌های ضروری سعادت است.
دانش‌آموخته دکتری تخصصی فلسفه و کلام اسلامی از دانشگاه تهران
عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین
مرتبه علمی: دانشیار
تلگرام
واتساپ
کپی لینک