کتاب اومانیسم و اگزیستانسیالیسم در نقد فرهنگ

جنبش احیای فلسفی با گرایشهای مارکسیستی پوزیتیویستی و اگزیستانسیالیستی در گردشگاه قرن نوزدهم به قرن بیستم بالیدن گرفت و این تکاپوی فلسفی به جوامع غیر اروپایی همچون جهان عرب نیز راه یافت و پویایی عرصه فلسفیدن در آن جوامع را هموار ساخت.

عبد الرحمن بدوی (۲۰۰۲) - (۱۹۱۷)، فیلسوف معاصر مصری نیز جزء نامدارترین اندیشمندانی است که در شمار متفکران اگزیستانسیالیست قرار میگیرد و صاحب تألیفاتی درخور توجه در این حیطه است. وی در محضر بزرگانی چون طه حسین مصطفى عبد الرزاق الكساندر كواریه پروفسور آندره لالاند و پاول کراوس تلمذ کرده از نیچه و هایدگر تأثیر پذیرفته است.

ایشان در عرصه اندیشه صاحب نظری حاذق است و بنا به اذعان دکتر حسن حنفی بدوی را میتوان جزء معدود فیلسوفان چند ساحتی دانست. حتی فسلفه پژوهان مصری قائل به این هستند که در دوران معاصر تنها فیلسوف مشرق زمین که دانشنامه ها و منابع غربی از او یاد کرده اند همانا عبد الرحمن بدوی است.

عربی در معنای عام که بدون هیچ گونه محدودیتی ابراز شد، لازم است با عطف به مستندات البته مكتوب و تأثیرگذار به نقطه آغازین این بخش و به بیان ویژگی های اندیشه عربی و پیدایی اومانیسم در آن گذاری داشته باشیم

ویژگی آغازین را که همانا باور به این امر است که انسان مرکز هستی است نزد ابن عربی و تأثیرگذاری اش بر عبدالکریم بن ابراهیم جیلی می یابیم. در میانه تفکر ابن عربی این مسئله بنیادین شمرده میشود و اندیشه اش در این مجال و با عطف به غایت بی مثال است، به گونه ای که در هیچ جریانی دیگر شبیه عبارات او را نمی یابیم. چون عامل تجلی بخش اندیشه آزاد ابن عربی نبود هژمون و سلطه ای در جهان عرب برای مراقبت و چیرگی بر اندیشه ها در آن زمان بوده است. همواره این نظر وجود دارد که آزادی اندیشه به بند کشیده نخواهد شد، مگر زمانی که در ستیز با واقعیت یا الزامات سیاسی سلطه قرار بگیرد. لیکن اگر اندیشه را در جهان اندیشه رها سازیم و پیش قراولان آن خواهان تأثیرگذاری عملی نباشند، آن اندیشه از هر گزند و حدودی بر آزادی رأی در امان خواهد بود موضوع حلاج و وضع سهروردی و پیش از آنها آنچه بر زنادقه در عهد خلافت مهدی رخ داد، همگی دلیلی واضح بر گفته های ماست. اگر حلاج خود را در میانه جریانهای سیاسی ملتهب هم عصر و میان شیعیان و حنبلها قرار نمیداد و به دولتمردان نزدیک نمی شد، پیشامدی چنین برایش رقم نمی خورد از شکنجه تا به دار آویخته شدن می بایست دلایل اتهامات رسمی ایشان مربوط به اندیشه اش بوده باشد، اما این اتهامات چیزی نبودند جز استدلالاتی که سلطان به آنها اشاره کرده بودند و مورد بهره برداری قرار گرفتند. در حالی که باز هم اگر این اندیشه حلاج مطرح نبود، سلطان این توانایی را داشت که به دلایلی دیگر او را از سر راه بردارد و اهداف خود را اجرایی کند. سهروردی نیز اگر با سلطان الظاهر ارتباط نداشت و تکدر خاطری برای سلطان صلاح الدین از تأثیر این رابطه بر مذهب سنی سیاسی، که سلطان آن را نمایندگی رجوع کنید به المنحنى الشخصي لحياة الحلاج از ماسینیون و در کتاب ما با عنوان شخصیات قلقة في الاسلام، صص ۷۸ - ۷۰ ، قاهره، ۱۹۴۶. ۲. رجوع کنید به: السهروردي الحلبي، مؤسس المذهب الاشراقی از هانری کربن ...

جنبش احیای فلسفی با گرایشهای مارکسیستی پوزیتیویستی و اگزیستانسیالیستی در گردشگاه قرن نوزدهم به قرن بیستم بالیدن گرفت و این تکاپوی فلسفی به جوامع غیر اروپایی همچون جهان عرب نیز راه یافت و موجب پویایی عرصه فلسفیدن در آن جوامع شد. عبد الرحمن بدوی (۱۹۱۷-۲۰۰۲)، فیلسوف معاصر مصری نیز جزء نامدارترین اندیشمندانی است که در شمار متفکران اگزیستانسیالیست قرار می گیرد و صاحب تألیفاتی درخور توجه در این حیطه است. وی در محضر بزرگانی چون طه حسین مصطفى عبد الرزاق الکساندر کواریه پروفسور آندره لالاند و پاول کراوس تلمذ کرده، همچنین از نیچه و هایدگر تأثیر پذیرفته است. برخی فلسفه پژوهان مصری قائل به این هستند که در دوران معاصر تنها فیلسوف مشرق زمین که دانشنامه ها و منابع غربی از او یاد کرده اند، همانا عبد الرحمن بدوی است. تأكيد عبد الرحمن بدوی بر اگزیستانسیالیسم، خاصتاً اگزیستانسیالیسم عربی را میتوان چنین تبیین کرد که هر ملتی باید روزی مقدرات خویش را به دست هیچ معماری غیر از آن کسی که همچون آنان درد را زیسته باشد. محتوم ندانند و مجال را جز به خودشان به هیچ کس و امگذارند. چون اگزیستانسیالیم خواهان آن است که انسان خود تمامی کرانها و افق ها را به امید وصال به هستی شناسی اصیل در نوردد و خویشتن را از نو بیابد.