کتاب چرخه های افول اخلاق و اقتصاد طرح نقد

(

به نظر می‌رسد در عصری به سر می‌بریم که در آن اخبار قانون‌شکنی‌ها روند فزاینده‌ای به خود گرفته است. البته این مساله با مشاهده‌ی چند آمار ساده به‌راحتی قابل‌تأیید است. آیا عقلانیت رفتاری، انسان اقتصادی را وادار می‌کند که در قانون‌شکنی منفعت خود را مطالبه کند؟ آیا این جوامع هستند که با پاداش‌دادن به فرصت‌طلبی‌ها، بذر بی‌اعتمادی می‌کارند و آن را پرورش می‌دهند تا به اذهان این‌گونه القا نمایند که «اگر صداقت پیشه نمایی کلاهت پس معرکه است»؟ آیا می‌توان تصور کرد که در چنین مسیری ناگزیر هرکس محدوده‌ی اعتمادش تنگ‌تر شود و در درون حفاظ‌هایی که به دور خود ساخته است، محصور گردد بدون آن‌که بتواند حتی گامی در جهت همان عقلانیت رفتاری بردارد؟ آیا زمان آن نرسیده است که در ادبیات رفتار عقلانی، عمل اخلاقی جایگاهی داشته باشد؟ اگر چنین پرسشی پذیرفتنی است، جایگاه آن در این ادبیات کجاست؟ مقیاس اندازه‌گیری آن چیست؟ و مسیر بازگشت به سوی آن چیست؟ این‌ها پرسش‌هایی است که تلاش شده است در این کتاب به آن پرداخته شود و در حد بضاعت به آن پاسخ داده شود. پرداختن به مفهوم سرمایه‌ی اجتماعی و نقش آن در فرآیند توسعه، هسته‌ی اصلی کتاب پیش‌ رو است و سایر موضوعات حول آن شکل گرفته است. این کتاب، نخست ـ در بخش اول ـ بیان ساده‌شده‌ای از مفهوم و کارکرد اقتصادی سرمایه‌ی اجتماعی را همراه با مثال‌ها و شواهدی از ایران به دست می‌دهد به‌گونه‌ای که خواننده‌ی غیرمتخصص نیز با مفهوم و اهمیت این پدیده‌ی اجتماعی به‌طور کلی و نارسایی‌های آن در ایران آشنا می‌شود. سپس ـ ‌در بخش دوم ـ مبانی، اجزا، پیامدها و نظریه‌های مربوط به سرمایه‌ی اجتماعی مورد وارسی قرار می‌گیرد و در تلاش برای تدوین چارچوبی تحلیلی برای تبیین نقش و کارکرد سرمایه‌ی اجتماعی در فرآیندهای اقتصادی، به تلفیق نظریه‌های اقتصادی و جامعه‌شناسی دست می‌یازد. سرانجام ـ در بخش سوم ـ مؤلفه‌‌ها و موانع سرمایه‌ی اجتماعی در ایران از نگاهی تحلیلی بررسی شده و سپس این چارچوب تحلیلی با واقعیات آماری جامعه‌ی ایران به دست آزمون سپرده می‌شود.