کتاب احکام مسافر دریا

فرهاد حسن زاده

در دنیای پرزرق و برق امروز که نوجوانان میان انبوه بازی‌های رایانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی گم شده‌اند، فرهاد حسن‌زاده همچون پلی میان دنیای واقعی و تخیل نوجوانان ایستاده است. او نه یک نویسنده دور از دسترس، که همدم و همنشین صمیمی نسل جوان است که با قلمش به قلب‌هایشان راه می‌یابد.

زندگی‌نامه به روایتی دیگر

حسن‌زاده در آبادان به دنیا آمد، شهری که بوی نفت و گرمای جنوب در خاطراتش ماند. وقتی جنگ شروع شد، او مثل بسیاری از هم‌سن‌وسال‌هایش مجبور به ترک خانه شد. این تجربه‌های شخصی بعدها به سوخت داستان‌نویسی او تبدیل شد. خودش تعریف می‌کند که چگونه در اردوگاه‌های جنگ، برای بچه‌های دیگر قصه می‌گفته تا آن‌ها را از وحشت بمباران دورکند.

از روزنامه‌نگاری تا نویسندگی

حسن‌زاده کار حرفه‌ای خود را با روزنامه‌نگاری آغاز کرد، اما خیلی زود دریافت که دلش می‌خواهد برای آنهایی بنویسد که صدایشان کمتر شنیده می‌شود: نوجوانان. او در این باره می‌گوید: «نوجوانان امروز درگیر مسائلی هستند که ما در سن آنها حتی تصورش را هم نمی‌کردیم. آنها به کسی نیاز دارند که بدون شعار و نصیحت، با آنها حرف بزند.»

هستی؛ روایتی که جهان را تکان داد

شاهکار حسن‌زاده، رمان «هستی» است که در سال ۱۳۹۶ جایزه جهانی هانس کریستین اندرسن را برایش به ارمغان آورد. این داستان درباره دختر نوجوانی به نام هستی است که درگیر پیامدهای جنگ و مهاجرت اجباری می‌شود. آنچه این کتاب را خاص می‌کند، بیان صادقانه احساسات یک نوجوان است بدون اینکه قصد قهرمان‌سازی یا ترحم داشته باشد. هستی با همه ضعف‌ها و ترس‌هایش، شخصیتی کاملاً واقعی و باورپذیر است.

کوتی‌کوتی؛ گربه‌ای که دل همه را برد

در سوی دیگر طیف آثار حسن‌زاده، مجموعه محبوب «کوتی‌کوتی» قرار دارد که ماجراهای یک گربه بازیگوش را روایت می‌کند. این گربه دوست‌داشتنی با شیطنت‌های کودکانه‌اش، نه تنها باعث خنده کودکان می‌شود، بلکه به شکلی غیرمستقیم درس‌های مهم زندگی را نیز آموزش می‌دهد. حسن‌زاده در این باره می‌گوید: «می‌خواستم شخصیتی خلق کنم که هم کودکان را بخنداند و هم به آنها بیاموزد که اشتباه کردن بخشی طبیعی از رشد است.»

سبک منحصر به فرد نویسندگی

آنچه آثار حسن‌زاده را متمایز می‌کند، چند ویژگی کلیدی است:

۱. زبان صمیمی و امروزی: دیالوگ‌های شخصیت‌هایش دقیقاً همانطور صحبت می‌کنند که نوجوانان در زندگی واقعی حرف می‌زنند.

۲. ترکیب طنز و مسائل جدی: او می‌تواند در یک داستان هم شما را بخنداند و هم به فکر فرو برد.

۳. پرهیز از شعار و نصیحت: به جای موعظه مستقیم، اجازه می‌دهد خواننده خودش به نتیجه‌گیری برسد.

۴. شخصیت‌پردازی قوی: هر یک از شخصیت‌هایش مانند آدم‌های واقعی با تمام پیچیدگی‌هایشان تصویر شده‌اند.

نویسنده‌ای که هرگز از یادگیری دست نمی‌کشد

حسن‌زاده با وجود همه موفقیت‌هایش، هنوز هم خود را دانش آموز می‌داند. او مرتباً به مدارس سر می‌زند و با خوانندگان جوانش گفتگو می‌کند. این ارتباط مستقیم به او کمک می‌کند تا همیشه با دغدغه‌های نسل جدید آشنا باشد. خودش می‌گوید: «هر بار که با نوجوانان صحبت می‌کنم، چیز جدیدی یاد می‌گیرم. آنها بهترین معلمان من هستند.»

چرا باید فرهاد حسن‌زاده را خواند؟

خواندن آثار حسن‌زاده فقط یک سرگرمی نیست، بلکه پنجره‌ای است به دنیای نوجوان امروز. کتاب‌هایش به ما یادآوری می‌کنند که:

نوجوانان نیاز دارند دیده و شنیده شوند

مشکلات آنها، هرچند به نظر کوچک بیایند، برای خودشان بسیار بزرگ هستند

طنز می‌تواند درمانگر باشد

ادبیات می‌تواند همزمان هم سرگرم کند و هم آموزش دهد

حرف آخر

فرهاد حسن‌زاده بیش از یک نویسنده است؛ او راوی صادق نسلی است که در گذار از کودکی به بزرگسالی، نیاز به همراهی دارد. آثارش نه تنها برای نوجوانان، که برای والدین و مربیان نیز آموزنده است. شاید راز ماندگاری او در این جمله خودش نهفته باشد: «من برای نوجوانان نمی‌نویسم، با آنها گفتگو می‌کنم.» این همان چیزی است که او را به یکی از محبوب‌ترین و تاثیرگذارترین نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان ایران تبدیل کرده است.