درباره کتاب «وقایع اتفاقیه» پیرامون اوضاع ایران، در سالهای ۱۲۹۱ تا ۱۳۲۲، نوشته شده است که آن را فردی ایرانی و البته تبعهی انگلستان، با انگیزهی نگاهبانی از منافع دولت متبوع خود، نوشته است. دولت انگلیس او را بر «وکالتخانه»ی خود در شیراز گمارده و مکلفش کرده بود، که از دید قانونی و اخلاقی، منافع آن دولت را پاس بدارد و گزارشهایی را از اوضاع اقلیم فارس (ولایاتجنوبی ایران) گرد آورد و به کمک مأموران و «خفیهنویسان» خود، هر هفته یا هر ماه یکبار آنها را به سفارت انگلستان بفرستد تا وزارت خارجهی این کشور بر پایهی گزارشهای وی، اوضاع ایران را، که دروازهی هند نیز بود، زیر نظر بگیرد و مأمورانش را دراینباره آموزش دهد و از امپراطوری استعماری کشورش پاسداری کند؛ اما بههرروی، نویسندهی این وقایع به پیشرفت و دگرگونی اوضاع ایران نیز دلبسته بود. حکومت انگلیس بر پایهی همین گزارشها بود که از نفرت ملت ایران از حکومت قاجار آگاه شد و پشتیبانی خود را از جنبشهای آنان، برای برپایی عدالتخانه، آغاز کرد و درهای سفارتخانهاش را به روی مخالفان قاجار گشود تا با برافتادن آن حکومت روبهزوال و پیوستن به محرومانی که بهزودی به قدرت میرسیدند، بر سفرهی آنان بنشیند و همچنان محترم بماند. البته نام و نشان نویسندهی این گزارشها هرگز فاش نشد. هریک از گزارشهای آمده در کتاب، با عنوان عام «وقایع اتفاقیه» و زیرعنوان خُردتری با نام هریک از ماههای آن سالها، در این مکتوب گنجانده شده و نویسنده آنها را با توجه به زندگی مردم کوچه و بازار و رویدادهای گوناگون میان صنفهای مردم و شایعهها و کنشها و واکنشهای رعیت و حاکمان در برابر یکدیگر سامان داده است.
تلگرام
واتساپ
کپی لینک