کتاب باستان شناسی سینما و خاطره یک قرن

در کتاب حاضر، بحث این است که واکنش‌های شدید احساسی نسبت به تماشای تصاویر،‌ برای قرن‌ها در بسیاری از فرهنگ‌ها وجود داشته است و این‌که ما نیازمند آنیم که تأمل در باب واکنش‌های احساسی را ادامه دهیم و بر آن سرپوش نگذاریم. این کتاب درباره راه‌هایی است که تصاویر به‌واسطه آن‌ها ما را شدیداً و به‌طور ناگهانی تکان می‌دهند یا حتی اشکمان را جاری می‌سازند. مؤلف معتقد است که بسیاری از انسان‌ها هرگز مقابل نقاشی‌ها اشک نریخته‌اند و یا حتی عمیقاً متأثر نشده‌اند. تصاویر انسان‌ها را شاد می‌کنند. آن‌ها را مجذوب می‌کنند. برخی دوست‌داشتنی‌اند و برای تماشا آرامش‌دهنده‌اند. بهترینشان فوق‌العاده‌اند و زیبایی خیره‌کننده‌ای دارند اما درواقع،‌ همه این‌ها فقط برای چند لحظه این‌گونه‌اند و بعدازآن، ما به سراغ تماشای چیز دیگری می‌رویم.

یوسف اسحاق پور: شما فیلمتان را با تصویر جیمز استیوارت و دوربینش آغاز می‌کنید که به عبارتی نمونه عالی مرد سینمایی خوانده می‌شد و در فصل هفتم؛ کنترل جهان، درباره هیچکاک می‌گوئید که او بزرگترین خالق فرم قرن بیستم است. شاید شور و حالی شاعرانه… ژان لوک گدار: این هیچکاک بود که می‌گفت وقتی شما چیزی می‌گویید، دوبار آن را بگوئید. یوسف اسحاق پور: اما هیچکاک، به نحوی، نقطه مقابل چیزی است که شما در فیلم‌های‌تان انجام می‌دهید. آیا شما فکر می‌کنید که هیچکاک همان چیزی است که سینما باید باشد و نبوده، یا اینکه باید نقطه مقابل آن باشد؟ چرا که در جایی دیگر شما از هیچکاک و مارنی به عنوان نمونه‌ای از مرگ صنعت استفاده می‌کنید، صنعت جهانی، صنعت دروغ، صنعت رویاپرداز. یا اینکه سینمای هیچکاک، سینمای داستان و اپرا در تقابل با واقعیت است؟ آیا هیچکاک، قدرت داستانی و جادویی سینما است؟ برای شما چه چیزی نقطه تمایز هیچکاک و دیگران است؟ ژان لوک گدار: بزرگ یا کوچک، من به این تمایز فکر نکرده‌ام، آنها یکی هستند…استادان کوچک وجود ندارند، همه آنها در کتابِ بزرگ سینما هستند… هیچکاک مظهر یک مقطع خاص است، او با انجام چیزهای دشوار به موفقیت رسید که بسیار نادر است. من ریوبراوو را فیلمی دشوار نخواهم نامید، اما روانی اصلا فیلم ساده‌ای نیست. فیلمی است بسیار غریب؛ در یک ساعت اول فیلم هیچ اتفاقی نمی‌افتد. هیچکاک کارهای دشواری انجام داد و بسیار موفق بود. حتی امروزه نمی‌شود گفت که هیچکاک همانی است که سینما باید باشد، هیچکاک یک فصل است، همچون فصلی درباره هاوارد هیوز… یوسف اسحاق پور: البته هیچکاک چیزی بیش از آنی است که شما گفتید، او جایگاهی همتراز سینمای ایتالیا یا موج نو فرانسه دارد. هیچکاک موفقیت‌های بزرگی با فیلم‌های دشوار داشته است، چرا که او فیلمسازی کلاسیک به معنای حقیقی آن است. به بیان دیگر فیلم‌های او را می‌توان همانگونه که هستند ستایش کرد و در سطوحی کاملا متفاوت درک کرد، ساده یا دشوار، این سطح از درک، متکی به تماشاگر است. ژان لوک گدار: هیچکاک انصافا فیلمسازی جهانی بود، او مردم همه جا را به رعشه می‌انداخت. او تریلرهایی ساخت که معادل آثار ادبی‌اند… هنگامی که من می‌گویم او بر جهان کنترل داشت، منظورم این است که او این کنترل را بدون خشونت بازاری یا غیره بدست آورد، در حالیکه دیگران، تهیه کنندگان، و نه فقط تهیه کنندگان، این کنترل را می‌خواستند اما علیرغم همه بهره‌هایی که از خشونت می‌بردند آن را به دست نیاوردند، در حالیکه هیچکاک این کنترل را به سادگی و با تصاویر به دست آورد. این فصل شاید می‌توانست با شخص دیگر انجام شود، اما دوره‌ای وجود داشت هنگامی که هیچکاک هفت یا هشت فیلم متوالی ساخت که شاهکار بودند، مظهر بودند، چرا که خود سینما را وسعت دادند، چرا که آنها مبتنی بر فلسفه سینما بودند…