کتاب پی دبلیو

(خاطرات آزادگان و اسیران جنگی،ایران و عراق،1359-1367)

دایرۀ عراقی ها باز شد و چند نفرشان رفتند سمت بچه ها. هر دو نفر عراقی پا و سرِ یکی از بچه ها را گرفتند و او را بلند کردند. یک لحظه فکر کردم شاید می خواهند او را بیندازند توی آیفا بعد دیدم از کنار آیفا گذشتند. هر دو نفر عراقی دست و پای یک مجروح را گرفتند و بلند کردند و ردیف و پشت سر هم رفتند لبۀ دره ای که بین تپه واروس و ارتفاع 2519 بود. حالا دیگر نبضِ گردنم را احساس می کردم. دو نفرِ اول به رزمنده ای که دست و پایش را گرفته بودند تابی دادند و بعد... بعد پرتش کردند توی دره همان طور زنده همان طور که هنوز نفس می کشید. بعد دومی را بردند. ترکش خورده بود و از دست هایش خون می چکید. وقتی داشت از درد می نالید تابش دادند و پرتش کردند توی دره. بعد سومی را بعد چهارمی را بعد... بعد... بعد... حالا دیگر به سختی می توانستم نفس بکشم. نمی توانستم داد بزنم. نمی توانستم گریه کنم. هیچ کاری نمی توانستم بکنم. مغزم دیگر از کار افتاده بود. فقط از همان جا که نشسته بودم از همان فاصلۀ دور بچه ها را نگاه می کردم که برای یک لحظه بین هوا و زمین معلق می شوند نالۀ بی رمقی می کنند و بعد می روند پایین و دیگر نمی توانم ببینمشان. تقریباً همۀ بچه ها را می شناختم. یکی شان به اسم «احتشامی» رشتی بود. سال چهارم پزشکی را ول کرده بود و آمده بود جبهه. «خانواده» هم صومعه سرایی بود. خانواده وقتی می خواست با من حرف بزند آن قدر شرم و حیا داشت که حتی سرش را بالا نمی آورد توی چشمم نگاه کند. یک دفعه صدایش زدم چیزی بگویم. آمد جلویم ایستاد. دیدم چشمش را انداخته به زمین و سرخ شده. خنده ام گرفت. گفتم «سرت رو بالا بگیر ببینمت.» گفتم «پسر تو چرا این قد خجالتی هستی؟ آخه سربازِ امام زمان هم این قد کم رو؟» عراقی ها حدود صد نفری می شدند. کارشان که آن پایین تمام شد حرکت کردند به طرف بالا. داشتند به ما نزدیک می شدند که یکی از فرمانده هانشان به سربازها چیزی گفت و آن ها هم تیر خلاص زدن را متوقف کردند. بعد دیدم دارند یکی یکی اسیر می گیرند و می برند پایین. من دیگر نمی توانستم تکان بخورم. به صخرۀ کوچکی تکیه داده بودم و پاهایم را دراز کرده بودم و نشسته بودم. خونریزی پایم را از کار انداخته بود و منتظرِ تیر خلاص بودم و اگر آن فرماندۀ عراقی نبود همان جا کشته می شدم. وقتی سربازهای عراقی آمدند و به من رسیدند «ابوالقاسم موذن نژاد» از بچه های انزلی که بدن قوی ای داشت مرا بلند کرد و انداخت روی دوش خودش. گفت «آقا شمس الله نگران نباش. من نمی ذارم شما بمیری. اگه قراره کسی رو بکشن بذار من رو هم با شما بکشن.» بعد از میان سربازهای عراقی من را آورد پایین تپه و گذاشت پیش بقیۀ بچه ها. هیچ کدام از بچه ها حاضر نشدند دستشان را روی سرشان بگذارند. می گفتیم اگر می خواهند ما را بکشند بگذار بکشند ولی حاضر نیستیم خفت را قبول کنیم. آن ها هم از این رفتار شجاعانۀ بچه ها عصبانی شدند و شروع کردند به کتک زدن و توهین کردن. توی صورتمان تف می انداختند و ما را با لگد به این ور و آن ور پرت می کردند. حالا دیگر تشنگی و گرسنگی و خستگی همه را کلافه کرده بود اما هیچ کاری از دستمان برنمی آمد. «قربان علی رنجبر» از بسیجی های اطراف انزلی بود که به صورت داوطلب آمده بود جنگ. آدم شوخ و با حال و حوصله ای بود . با اینکه همۀ ما حالمان بد بود و توی وضعیت غیر قابل باوری بودیم وقتی رنجبر سر به سرِ عراقی های عصبانی می گذاشت نمی توانستیم جلوی خنده مان را بگیریم. مثلاً وقتی داشتند او را می برند می گفت «العراقی! المن هستم السرباز! المتأهل! المن چنتا بچه دارم! می فهمی چی می گم؟ الزن! البچه!» سربازهای عراقی گیج شده بودند. به هم نگاه می کردند و سرشان را می خاراندند و بعد سرش فریاد می زدند که دیگر حرف نزند. اما او دست بردار نبود. بعد نگاه می کرد به بچه ها و با لهجۀ گیلکی می گفت «اشان عجب زبان نفهمیدی بره!» سوار آیفاها شدیم و راه افتادیم به سمت اربیل. جایی شبیه یک پایگاه شکاری پیاده مان کردند و بقیۀ اسرای عملیات های آن روز را هم آوردند آنجا. وقتی مرا از آیفا پرت می کردند زمین احساس کردم چیزی کمرم را اذیت کرد. با دستم آرام زیر لباسم را لمس کردم که برای یک لحظه انگشت هایم ثابت ماند. دانه های درشت عرق روی پیشانی ام بالا آمدند و گرمم شد. کُلت کمری ام همراهم بود! اگر عراقی ها بو می بردند می فهمیدند فرمانده ام و کارم ساخته بود. البته از قبل به هیچ کس آموزش نداده بودند که در عملیات اگر اسیر شدیم و فرمانده بودیم چه کار باید بکنیم اما یک حکم عقلانی بود که با فرماندۀ گروهان مثل بقیه رفتار نمی کنند و باید خودم را از لو رفتن حفظ می کردم.