کتاب چراغ آخر نشر جامه دران

صادق چوبک

زاده ۱۴ تیر ۱۲۹۵، با نام مستعار محمدصادق چوبین، نویسنده، مترجم، نمایشنامه‌نویس و از پیشروان داستان‌نویسی در ایران است. او به همراه صادق هدایت و بزرگ علوی جزء نویسندگان معاصر و از پیشگامان شکستن ادبیات سنتی است.

انجوی شیرازی او را یکی از نویسندگان مقتدر ادب فارسی معاصر می‌دانست و مسعود فرزاد در مورد او می‌گفت: «صادق چوبک نویسنده‌ای است که باعث افتخار کشور ماست و آثارش، هم خواندنی و هم قابل ترجمه به زبان‌های مهم است. هر چند سال‌های بعد از انقلاب، اثری از چوبک در وطنش منتشر نشد، اما نام وی به عنوان یکی از پیشروان داستان‌نویسی ایران، در اذهان زنده ماند.»

در داستان‌های او زندگی وازدگان جامعه‌ی‌ واپس‌مانده، از زاویه‌های تازه توصیف می‌شود، به‌طوری‌که می‌توان گفت تا قبل از او، جزء هدایت در کتاب علویه خانم) هیچ نویسنده‌ی دیگری با چنین اشتیاقی به زندگی ولگردان، تریاکی‌ها، بیچارگان، مرده‌شوی‌ها و… نپرداخته بود.

صادق چوبک برخلاف نویسندگانی چون محمد حجازی و علی دشتی، نظم حاکم را، هماهنگی به سامان و هنجار نشان نمی‌دهد؛ بلکه می‌کوشد در هم ریختگی و آشفتگی آن را یادآور شود؛ اما وضعیت بهتری را پیشنهاد نمی‌کند و حتی تلاش برای گسیختن از وضع موجود را هم بیهوده می‌داند.

چوبک زبان خاص خود را دارد. گرچه در اوایل، این زبان همسایگی‌هایی با زبان صادق هدایت داشت ولی بعدها چوبک این همسایگی را پشت سر گذاشت و به سوی زبانی دقیق‌تر از زبان هدایت قدم برداشت.

چوبک از مجموع تصاویر مختلف زبان، بیشتر از تشبیه و پس از آن، از استعاره استفاده می‌کند. محتوای زبان چوبک، شفافیت خود را نخست از طریق این تصاویر به دست می‌آورد و در درجه‌ی دوم، از طریق اشارات عامیانه و در مرحله‌ی سوم از اشعار و قصه‌های عامیانه، که بیشتر متعلق به بوشهر و شیراز هستند، به دست می‌آورد. غنای این زبان، متعلق به این سه ریشه‌ی انسانی است.