هنرمندِ مسلمان نه در پی دیده ها که به دنبال نورِ دیده است و نور دیده را دیده کی تواند دید؟ پس دست به پرداخت می زند همه چیز را نشان از او می داند و چنان می نماید که با دیده در طبیعت نتوان دید. می خواهد صور رحمانی را متجلی سازد می خواهد نشان از آن بی نشان دهد و همه را به این ساحل بی کرانه می خواند تا در این دریای عظیم بنشینند و به دور از قال ها و مقال ها بی خوفی و رجایی گرد آیند و عکس رخ یار را نظاره کنند و هرزه کاری را به دور اندازند و دیداربین باشند. بگذر از خوف و رجا با ما نشین عارفانه خوش در این دریا نشین هنرمند با تخیل ابداعی و صورت خیالی و اشارات و رموز آن نسبت حضوری را که با حق و حقیقت دارد و مظهر آن قرار گرفته است بیان و محاکات می کند به عبارتی نسبتِ میان خویش و عالم و آدم و مبدأ عالم و آدم را متمثّل می کند. اگر این حقیقت و مبدأ خدا و فرشتگان و عالم غیب باشد هنرمند از صورت خیالی تعالی پیدا می کند و می تواند اوج بگیرد و به ساحت متعالی عالم قدس قدم بگذارد. در این مقام صورت خیالی هنرمندْ مکاشفه و مشاهده شاهد غیبی است و این مقامِ هنرمندِ اصیلِ دینی و حکیم اُنسی است. حکیم اُنسی و هنرمند دینی کسی است که با ساحت نورانی روح انسانی و مرتبه ملکی و عالی حیات انسانی سر و کار پیدا می کند. در حقیقت هنرِ چنین هنرمندی هنر روحانی است هنری که با عالم روحانی اتصال پیدا می کند. اما هنرمندی که مظهریتِ نسبت به اسم اضلال و قهر و سخط الهی است با ملک سافل و اسفل و نفوس شیطانی سر و کار پیدا می کند و صورت خیالی او را رو به تدانی سیر می دهد. این مقامْ مقامِ هنرمند و هنر دوره جدید است.۲ تکیه گاه هنرمندِ سنّتی خیال او و هر نقشی که می زند و هر حسنی که می یابد از جمال اوست. نقشی نبسته ایم به غیر از خیال او حسنی نیافتیم جدا از جمال او این گونه است که ناگاه در میان تصاویر و مجالس متعدد نقشی ظاهر می شود که شمسه ای می نماید و گویی نگارگرِ این نگار این راه را نه به خود پیموده است که کلک رنگینش برتر از خیال و مبرّا از گمانْ رقم زده است. بارها گفته ام و بار دگر می گویم که منِ دل شده این ره نه به خود می پویم شمسه ای که نقش نیست روح است بیان عشق و شیدایی نگارگر است. آنجا که هنرمندْ مجلسی را برای شاهنامه تصویر می کند داستان شاهنامه به ذوق حضور و خیالِ روی معشوق به واقعه کربلا و روز عاشورا بدل می شود و خورشید از آنجا طلوع می کند.
تلگرام
واتساپ
کپی لینک