کتاب هم رنگ آفتاب

(تاریخ جمهوری اسلامی ایران،1358)

لارستان یکی از شهرستان های فارس و یکی از ۴۹ شهرستان اولیه تأسیس شده در سال ۱۳۱۶ است این شهرستاناز۲۷ درجه و ۵ دقیقه تا۲۸ درجه و ۳۰دقیقه عرض شمالی و۵۰ درجه و ۱۷ دقیقه تا ۵۵درجه و ۴۴درجه شرقی وسعت دارد در جنوب شرقی فارس و در فاصله ۵۷ فرسنگی جنوب شرقی شیراز قرار گرفته است. این شهرستان از شمال به زرین شهر جهرم و فیروزآباد و از شرق و جنوب شرقی به بندرعباس و بندر لنگه و از جنوب غربی و غرب به لامرد محدود است. لارستان با وسعت ۲۶۹۶۴ کیلومتر مربع وسیع ترین شهرستان استان فارس است و حدود ۲۴درصد از مساحت استان را شامل می شود که ارتفاع متوسط آن از سطح دریا۹۰۰متر است. لار امروز شامل دو شهر نزدیک به هم است که لار جدید پس از زلزله سال ۱۳۳۹ خورشیدی در ۶کیلومتری لار بنا شده است. شهر قدیمی لار در دامنه کوهی است که بر فراز آن بقایای دژی به نام اژدهاپیکر موجود است و با کوچه های تنگ و دیوارهای بلند خانه ها مشخص است. کوچه ها در جهت آب انبارها کشیده شده و بافت قدیمی شهر متأثر از وضعیت استقرار آب انبارها می باشد. منازل شامل حیاطی است که چهار طرف دارای حیاط می باشد که هر سمتی برای فصل معینی مناسب است. این خانه ها دارای بادگیر و سرداب برای مقابله با گرما می باشد. چین خوردگی های این منطقه جزئی از سلسله جبال زاگرس می باشد که در دوران سوم زمین شناسی به وجود آمده است. این چین خوردگی ها در جهت غربی- شرقی به موازات هم کشیده شده و هر چه از شمال به جنوب حرکت کنیم چین خوردگی ها فشرده تر می شود. در حد فاصل این چین خوردگی ها دره های باز و نسبتاً وسیع قرار دارد که مراکز مسکونی در آن ها مستقر شده است. بلندترین رشته کوه منطقه لارستان رشته کوه شُو با ارتفاع ۲۶۸۱ متر است که در فاصله ی ۸۴ کیلومتری جنوب شرقی مرکز شهرستان قرار دارد. لارستان جزء مناطق گرم و خشک ایران می باشد که میزان بارندگی آن به طور متوسط بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیمتر است. این منطقه دارای تابستان گرم و طولانی و زمستان کوتاه و معتدل است. میرزا حسن حسینی فسایی در این باره می گوید «و هوای لارستان بعد از نواحی عباسی گرم تر از همه بلوکات فارس است. هوای جلگاء و کوهستانش تفاوت چندانی ندارد و گاهی در بعضی از کوه های شمالی اگر برف آید چند ساعتی بیش نماند». بارندگی در این منطقه بیشتر در فصل زمستان و منشأ آن بادهای باران آور غربی است. در بعضی از سال ها در فصل تابستان ادامه ی بادهای موسمی اقیانوس هند به این شهرستان کشیده می شود و موجب بارندگی در فصل تابستان می شود. این باران ها در زبان محلی به «چِل پَسینی» موسوم است که با طوفان و رعد و برق شدید همراه و سیل آسا و زودگذر است. با توجه به این که این شهرستان در نواحی خشک و کم آب ایران قرار دارد شبکه ی آب های آن کم و اتفاقی است. تنها رود بزرگ لارستان رود شور «مهران» نام دارد. این منطقه دارای ۸۳ چشمه ی دائمی و هفت چشمه ی فصلی است که از این تعداد برخی از آن ها چشمه های معدنی است که به دلیل گوگردی بودن ترکیب آب آن ها در معالجه ی امراض پوستی مفید است نظیر آب گرم چاهو. هم چنین با حفر ۶۸ رشته قنات و ۳۲۷۵ حلقه چاه با فقر منابع سطحی آب مقابله شده است