کتاب تحریر اصول الفقه

این کتاب به عنوان منبع اصلی درس اصول برای دانشجویان و حوزویان تهیه شده است. امید است علاوه بر دانشجویان و طالبان علوم دینی، سایر علاقه‌مندان نیز از این کتاب بهره‌مند شوند.

ارباب نظر می‌دانند که کتاب وزین اصول فقه، اثر استاد فقید آیت الله شیخ محمدرضا مظفر، پس از تألیف مورد استقبال گسترده مدرسان و دانش‌پژوهان علم اصول قرار گرفته و در زمان کوتاه به یکی از متون اصلی آموزشی این رشته تبدیل شده است. طرح مباحث جدید علم اصول، بهره‌گیری از برخی شیوه‌های نوین آموزشی، ترتیب و تنظیم مناسب مطالب و... از ویژگیهای غیر قابل انکار این کتاب‌اند. با این حال، نمی‌توان از پاره‌ای کاستیها چشم‌پوشی کرد. از گستردگی یا پیچیدگی بیش از حدّ برخی مباحث که بگذریم، نادیده انگاشتن مباحث مهمی چون اصول عملیه جامعیت این کتاب را مخدوش ساخته است. با توجه به امتیازات کتاب اصول فقه و مقبولیت عمومی آن در نزد دانشگاهیان و حوزویان از یک سو، و معرفی آن به عنوان یکی از منابع اصلی درس اصول فقه از سوی دیگر، شایسته بود که با حفظ پیکر اصلی کتاب کاستیهای آن برطرف گردد. برای تأمین این هدف، کتاب حاضر آماده گردید. تهیه‌کنندگان این اثر کوشیده‌اند با افزودن پاره‌ای مباحث از کتب دیگر و عمدتاً کتاب وزین اصول العامه للفقه المقارن و حذف برخی مطالب تکراری یا پیچیده که فهم آن برای عموم دانش‌پژوهانی که به آموختن کتاب اصول فقه اشتغال دارند، دشوار است، این کتاب ارزشمند را به عنوان یک متن درسی مناسب‌تر ارائه دهند. در ویراست جدید با استفاده از تجربیات استادان گرانقدر پاره‌ای تغییرات در متن اعمال شده است. امید است این تلاش موجبات رضایت دانشجویان و طالبان علوم دینی و سایر علاقه‌مندان به دانش اصول را به همراه داشته باشد.

اول: در این دوره مخصوصاً از زمان شیخ انصاری تاکنون بیش از هر دوره دیگر تحقیق درباره مسائل اصولی رونق پیدا کرده و کتابهای تحقیقی بسیاری اعم از کتب مستقل و یا شرح و تعلیق بر آثار گذشتگان تألیف شده است؛ اگر تألیف اصولی این دوره را از لحاظ تعداد نتوانیم با کتبی که در ادوار گذشته در این علم تألیف شده است مقایسه کنیم به یقین میتوانیم تحقیقات اصولی این دوره را مخصوصاً تحقیقاتی که در این یک قرن اخیر یعنی از زمان شیخ انصاری تاکنون انجام گرفته است با مجموع تحقیقات اصولی گذشته یعنی تحقیقاتی که در حدود یازده قرن انجام گرفته است مقایسه کنیم و در این صورت بدون شک چه از لحاظ کم و چه از لحاظ کیف ترجیح با تحقیقات این دوره است.

دوم در این دوره مخصوصاً در زمان حاضر قسم دیگری از تألیف، بلکه مطلق تبیین شایع شده است که اصطلاحاً تقریر نامیده میشود و در گذشته کمتر سابقه داشته است و مقصود از آن این است که طلاب درس استاد را عیناً با همان خصوصیاتی که تدریس شده است برای سایر دانشجویان تبیین کرده و یا احیاناً تألیف کند.

سوم: علاوه بر آرای کلی اخباریان درباره علم اصول که در آغاز این دوره به وسیله رهبران این دوره مطرح و مورد انتقاد قرار گرفته است آرای خاصی که احیاناً در پاره ای از مسائل اخباریان ابراز میداشتند مانند عدم جواز اعتماد بر مقدمات عقلیه برای استنباط حکم شرعی، عدم حجیت ظواهر کتاب عدم جواز اجزای اصل برائت همین دوره مورد بحث و انتقاد اصولیان قرار گرفت.

در شبهات حکمیه تحریمیه در چهارم علم منطق و کلام که از دیرباز در علم اصول تأثیر کرده بود و حتی پاره ای از مسائل آنها عیناً در این علم وارد شده بود در این دوره از تأثیر آنها کاسته شد و دیگر مسائل کلامی و منطقی در این علم مطرح نشد،

کتاب اصول فقه تألیف مرحوم محمدرضا مظفر از بهترین کتابهای درسی در علم اصول است که در حوزه و دانشگاه تدریس می شود و مورد استفاده اساتید و دانشجویان رشته های «حقوق» و «الهیات است. از ویژگی های این اثر می توان به طرح مباحث جدید علم اصول بهره گیری از شیوه های نوین آموزشی و ترتیب و تنظیم مناسب مطالب اشاره کرد. لمؤسسه فرهنگی طه پس از انتشار موفق تحرير الروضه في شرح اللمعه به عنوان متن درسی متون فقه بر آن شد تا نظیر این کار را در تدوین کتابی درسی برای اصول فقه به انجام برساند. بنابراین، کتاب اصول فقه مظفر، اساس کار قرار گرفت و پس از حذف مباحث تکراری، غیر ضروری و پیچیده آن، مباحث تکمیلی از دیگر کتاب های اصولی بدان افزوده شد، و کتاب تحریر اصول الفقه به مراکز آموزش عالی معرفی گردید. حجم مناسب این کتاب، و نیز علمیت و نظم درسي آن، تحریر اصول الفقه را به یکی از منابع اصلی درس اصول فقه و مبانی حقوق اسلامی در دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد تبدیل کرده است و در آزمون های فقهی و حقوقی نیز از منابع مهم به شمار می رود. در کنار کتاب تحرير الروضه في شرح اللمعه که هدف از آن، ارتقای دانش فقهی دانشجویان حقوق بوده است کتاب تحریر اصول الفقه می تواند به ارتقای دانش حقوقدانان ایران در زمینه مبانی استدلال های حقوقی و فقهی یاری رساند