کتاب آشنایی با فلسفه علم

معرفی مختصر کتاب کتاب حاضر از مجموعة «ادب فکر ـ فلسفه و کلام» است و در آن موضوع فلسفة علم با نگاهی تحلیلی مطالعه شده است. این مطالعه در سه حوزة «روش‌شناسی علم»، «هستی‌شناسی علم» و «اخلاق علم» صورت گرفته و در آن مباحثی چون: تعریف فلسفه علم، شرح سه دیدگاه کلاسیک تجربه‌گرایی، عقل‌گرایی و جمع‌گرایی دربارة ماهیت علم، چگونگی تمایز علم از شبه علم، استقرار و اندیشة «هیوم» دربارة آن و دیدگاه پوزیتیویست‌های منطقی دربارة علم شرح داده شده است. همچنین در کتاب، شرح آرای «کارل پوپر» دربارة ابطال‌گرایی علم و نحوة تعامل اخلاق و علم با یکدیگر بررسی شده است.

به معنای آن است که (۱) همواره به متعاقب الف روی داده است.
(۲) الف و ب دارای مجاورت زمانی و مکانی بوده اند و (۳) الف به لحاظ زمانی بر ب تقدم داشته است. همان گونه که مشاهده می شود این تحلیل سه بخشی صرفاً گزارشی است از آنچه تاکنون رخ داده و دارای هیچ مؤلفه ضروری یا اجتناب ناپذیری نیست.

حال با داشتن چنین تحلیل تجربه گرایانه ای از علیت، هیوم یادآور می شود که در هر تعمیم علی، اصلی اساسی و بنیادین همواره مورد استفاده قرار میگیرد. علیت از نظر هیوم ریشه در تجربه و مشاهدات پیشین دارد و هرگونه تعمیم آن به آینده منوط به داشتن این فرض است که آینده شبیه استمرار) گذشته خواهد بود.»
این را اصل یکنواختی طبیعت مینامند. هیوم معتقد است که در تمام تعمیمهای علی چنین اصلی پیشا پیش نهفته است. اگر کسی بر مبنای تجارب پیشین خود دریابد که تاکنون الف علت ب بوده است و آنگاه بر مبنای چنین حکمی بخواهد نتیجه ای درباره آینده بگیرد و مثلاً حکم کند که در آینده نیز هر گاه الف ( یا چیزی شبیه آن رخ دهد ب یا چیزی شبیه آن به دنبالش خواهد آمد مسلماً او به شکلی تلویحی از اصل یکنواختی طبیعت سود جسته است چرا که فرض اساسی او این بوده که جهان در آینده نیز شبیه گذشته عمل خواهد کرد. خلاصه اینکه از نظر هیوم طرحادعاهای محتوا افزای علی منوط به پذیرش اصل یکنواختی طبیعت است.