کتاب کافه ی زیر دریا

گرگوری الکسی الکساندرویچ، دل‌نگران و مشوش، از خیابانی می‌گذشت که درخت‌های غان داشت و به کلبه‌ی باغبان منتهی می‌شد. نوری زرفام، رنگین و دلپذیر در همه جا موج می‌زد و حتی به درون سایه‌ها می‌خزید، و پر کشیدن چکاوک بود از شاخه‌ی یاس بنفش به سوی ابری صورتی، کدرنما به مانند روشنایی چراغی که شب پیش از آن گرگوری روی میز ناستاسیا نیکلایِونا دیده بود. ناستاسیا، نامی که کافی بود در یاد نقش بندد تا قلب عشق‌آلود گرگوری در ژرفایی واژگون شود که در آن سعادت ابدی و تشویش در اسارت یکدیگرند، بی‌آنکه در خلسه‌ی سرنوشت‌سازِ سقوط، یکی بتواند از قید دیگری رها شود. ناستاسیا، نامی که انگار در گذر امواج رودخانه آن را می‌شنوی؛ در نوای وزش نسیم، در میان شاخ و برگ نارنجستان‌ها، در آوای شورانگیز فاخته‌ها. ناستاسیا، نامی که نجوا کرد آن را و بر لبان نشاند هر کلمه‌اش را و مجذوبش گشت؛ تو گویی اکسیری است که قادر است زندگی بخشد یا بازستاند. ناستاسیا! قلب من! نگریز از درون سینه‌ام! کلبه‌ی باغبان را ردایی از پیچک‌های سرخ پوشانده بود که در شامگاهان آتشین‌فام و زمردین می‌درخشیدند. موژکا، مادیان ناستاسیا، کاهلانه می‌چرید و از فرط دویدن هنوز عرق داشت. پس او آنجا بود! آمده بود! گرگوری الکساندرویچ بر قلب نهیب زد که لحظه‌ای درنگ کند و به کلبه نزدیک شد. دست جوان در را آرام گشود و در محتاطانه غژغژ کرد، انگار می‌خواست نشان دهد که حتی او هم از راز این ملاقات آگاه است. ناستاسیا نیکلایِونا روی تنه‌ی درخت آلبالو نشسته بود. لباس سفیدش در آن سایه‌روشن چونان گل مرموز سحرآمیزی می‌درخشید و پاهای ظریفش مرتعش بود به مانند دو پرندکی در تشنج. ناستاسیا لبخندی زد به جوان و آن‌چنان هوش‌ربا طره‌ای از گیسوان مجعدش را از روی پیشانی سفیدش به کناری زد که وصف‌ناپذیر بود. درخشندگی چشمان آبی آسمانی‌اش دل می‌ربود. گرگوری الکساندرویچ با خود گفت: «خدایا چه موجود زیبایی!» و انگار که اولین بار است، نزدیکش شد و به تحسین نشست: «آه دلداده‌ام!» ناستاسیا سر را پایین انداخت و گفت: «پس، از من جواب می‌خواهید؟» گرگوری الکساندرویچ آن صدا را شنید؛ صدایی را که قادر بود زیباترین شعرهای پوشکین را بخواند، به همان گونه که اسب سرکشی را رام می‌کرد یا بدخلقی‌های خدمه را. با خود گفت: «قلب، طاقت بیاور!» ناستاسیا گفت: «بسیار خوب، جواب من…» و تا مدتی سکوت کرد. گرگوری اندیشید: «قلب، طاقت بیاور! چه لطافت و نجابتی در این زن نهفته است که نمی‌خواهد به من جواب رد بدهد و زخمینم کند؛ یا که خجلت ذاتی او مانع از بیان کلماتی می‌شود که او را به دور از زادگاهش می‌بَرد و به دور از مکانی که از زیبایی بی‌همتایش روشنی می‌گرفت.» ناستاسیا، بی‌آنکه نفس فرو بَرد، گفت: «جواب من بله است. گرگوری الکساندرویچ، با شما به پترزبورگ خواهم آمد و همسر شما خواهم شد.» ناستاسیا! ناستاسیا! گرگوری الکساندرویچ تنها این را نجوا می‌کرد و نه هیچ کلام دیگری را، و در میان پیچک‌های پایین رونده و عطر مشک عنبرینِ علفزار واژگون شد. قلب عاشق و پرشور گرگوری الکساندرویچ طاقت نیاورده بود.