کتاب بدون فیلتر

«بدون فیلتر» عنوان کتابی است به قلم سارا فرایر. شاید با دیدن نام این کتاب، گمان کنید که بیشتر به درد عاشقان فضای مجازی یا آدم‌های به اصطلاح اینستاباز می‌خورد یا حتی به درد افراد مشهور و اینفلوئنسر که در اینستاگرام فعالیت به نسبه بیشتری دارند؛ اما به‌هیچ‌وجه این‌طور نیست. کتاب حاضر را می‌توان به نوعی «راهنمای جامع کارآفرینی» نامید.

خانم فرایر در این کتاب تصویر واضحی از روند کسب موفقیت و دستاورد در زندگی شخصی و حرفه‌ای را با لحنی صمیمی در اختیار خواننده می‌گذارد. اینکه چگونه می‌شود شرکتی نوپا را از صفر و با کمترین نشانه‌ی امیدواری بنا کرد و به رفیع‌ترین جایگاه در صنعت خود رساند. اینکه چطور می‌شود با انواع و اقسام ناملایمات، موانع قانونی، سنگ‌اندازی‌ها و حتی مدیرانِ بالادستیِ مانع‌تراش جنگید و باز هم خسته نشد و از پا ننشست. اینکه چطور می‌شود در صنعتی به‌شدت رقابتی، بدون تلاش برای حذف رقبای داخلی و خارجی، به کمک رانت و حتی با وجود مشکلات درون‌شرکتی، محصولی ساخت که خودش مردم را جذب و به‌طور خودجوش رشد کند. اینکه برای رسیدن به موفقیت لازم نیست کارمان را با ایده‌ی عجیب‌وغریب و خارق‌العاده‌ای شروع کنیم و اینکه ساده نگه داشتنِ یک محصول می‌تواند محرک رشد هرچه بیشتر آن باشد.

با خواندن داستان بنیان‌گذاران اینستاگرام در این کتاب، درمی‌یا‌بیم که حتی می‌شود زیردست مدیری متعصب و برتری‌طلب همچون مارک زاکربرگ کار کرد و باز هم موفق شد. اینکه اگر دو شریک با عشق کار کنند و به جایگاه یکدیگر چشم نداشته باشند، شراکت خیلی هم چیز خوبی است.

سارا فرایر، نویسنده‌ی کتاب می‌گوید: از آغاز پروژه، درخواست دادم و امیدوار بودم که برای نوشتن این کتاب مارک زاکربرگ را ملاقات کنم. اعتقاد داشتم مدیر عامل فیس‌بوک که سال‌های قبل چندین‌بار با او مصاحبه کرده و شاهد فرایند ده ساعته‌ی شهادتش در مجلس نمایندگان ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ بودم، در تخیل جمعی ما به آدمی خبیث تبدیل شده است. به یکی از مسئولان روابط عمومی فیس‌بوک گفتم که کتابی مثل این فرصتی است برای بررسی تمام لحظات مهم تاریخ فیس‌بوک که درباره‌شان نوشته‌ایم و واکاوی تمام چیزهایی که وقتی اتفاق افتاده‌اند، کامل درکشان نکرده‌ایم.

پرسش‌های دشوار زیادی وجود داشت، ولی می‌توانستم مصاحبه را با این پرسش ساده شروع کنم: چرا زاکربرگ خواست اینستاگرام را بخرد؟ پاسخی را که در وبلاگش نوشته بود، نمی‌خواستم، بلکه دنبال داستانی شخصی بودم. چه مراحل و انگیزه‌هایی سبب شد یک روز پنجشنبه در آوریل ۲۰۱۲ به این نتیجه برسد که باید تلفنش را بردارد و فرایندی را شروع کند تا شرکت اینستاگرام را هر چه زودتر بخرد؟

یک ماه مانده به موعد تحویل این دست‌نوشته، ایمیلی از روابط عمومی فیس‌بوک به دستم رسید که پاسخ این پرسش را از قول زاکربرگ داده بود: «خیلی ساده‌ است. یه سرویس عالی بود و می‌خواستیم کمکش کنیم بهتر بشه.»

این کل نقل قولی بود که درباره‌ی پرسشم فرستاده بودند. پس برای آنکه بتوانم نسخه‌ی کاملی از ماجرا را به دست‌تان برسانم، به چیزهایی اتکا کرده‌ام که دیگران از گفته‌های زاکربرگ در لحظات کلیدی به یاد می‌آورده‌اند یا از روی صحبت‌های او با همتایانش حدس می‌زده‌اند که در سر داشته است. نظر دست‌اندرکاران فیس‌بوک را درباره‌ی این خاطرات جویا شده‌ام. البته اغلب به این نتیجه می‌رسیدند که درباره‌شان اظهار نظر نکنند.