کتاب نوشتن فیلم کوتاه

“نوشتنِ فیلم کوتاه” عنوان کتابی است نوشته‌ی مشترک پاتریسیا کوپر و کن دانسیگر. کتاب حاضر تلاشی است جهت ارائه‌ی یک اثر جامع و مرجع در مورد فیلم‌نامه کوتاه. نویسندگان این کتاب که از اساتید و مدرسین سینما هستند برای نگارش این کتاب سعی کرده‌اند تا همه یا لااقل عمده‌ترین مباحث و موضوعات مربوط به فیلمنامه کوتاه و وجوه اشتراک و افتراق آن را با فیلم‌نامه بلند ترسیم و تفسیر نمایند. به این ترتیب در این کتاب شاهد طرح و بسط مطالبی خواهیم بود که یا پیش از این در کتاب‌های دیگر به آن پرداخته نشده یا خیلی کم راجع به آن صحبت شده است. به فراخور مطالب مختلف بخش‌ها و فصول کتاب،‌ ارجاعات فراوانی به نمونه‌ی آثاری شده که به بهترین وجه می‌تواند نقطه‌نظر نگارندگان کتاب را تبیین سازد. کتاب از ساختار منسجم، هدفمند و آگاهانه‌ای برخوردار بوده و به دور از حشو و اضافات است.

در این کتاب، ابتدا مفاهیم و عناصر پایه‌ای فیلمنامه‌نویسی معرفی و سپس توضیح و برای هر کدام از این عناصر مثال‌های زیادی مطرح و بررسی شده است. در این مثال‌ها، هم از فیلم‌های کوتاه و هم از فیلم‌های بلند، استفاده شده است. در ادامه فرم‌های روایی سفر و موقعیت آیینی توضیح و تفاوت میان آن‌ها بررسی شده است. نقطه قوت دوم این کتاب بررسی ساختارهای متفاوت فیلم کوتاه نظیر ملودرام، هایپردرام، داکیودرام و روایت تجربی است. نگارندگان کتاب، عناصر بنیادین این ساختارها را معرفی و توضیح می‌دهند. نحوه‌ی بیان و توضیح این ساختارها و بیان مشابهت‌ها و تفاوت‌های این ساختارها با یکدیگر به‌گونه‌ای است که در پایان، خواننده به یک درک نسبتاً کامل از هریک از این ساختارها نائل می‌آید. برای هرکدام از این ساختارها مثال‌هایی آورده شده تا خوانندگان به‌صورت عملی با آن‌ها آشنا شوند.

در پایان، چندین فیلم‌نامه‌ی کوتاه، ضمیمه گردیده تا حسن‌ختامی باشد بر یک اثر نسبتاً جامع راجع به فیلم‌نامه‌ی کوتاه، اما شاید یکی از بارزترین وجوه این کتاب، رویکرد نویسندگان آن نسبت به ساختار پرده‌ای فیلم‌نامه کوتاه به‌طور‌کلی است. برخلاف دیدگاه ارتودکسی غالب در زمینه‌ی فیلم‌نامه‌ی کوتاه که معتقد به یک ساختار سه‌پرده‌ای همچون فیلمنامه‌ی بلند است، نگارندگان این کتاب بر این باورند که فیلمنامه‌ی کوتاه اساساً یک ساختار دو پرده‌ای دارد. درواقع همواره از طریق حذف یکی از پرده‌های دوم یا سوم، پرده اول به پرده پایانی وصل می‌شود. دیگر خصیصه‌ای که فیلم‌نامه‌ی کوتاه را از نوع بلند آن متفاوت می‌سازد، تناسب میان پرده‌هاست.

به این ترتیب، نگارندگان این کتاب با رد ساختار سه پرده‌ای در مورد فیلمنامه کوتاه، ساختار دیگری را پیشنهاد می‌کنند که به‌زعم آنان در تبیین و تحلیل فیلم کوتاه کارآمدتر است. تفاوت دیگر به تجمیع نقاط داستانی می‌پردازد که در فیلم‌نامه‌ی کوتاه به وقوع می‌پیوندد. به باور نویسندگان این کتاب، فیلم‌نامه‌ی کوتاه به اقتضای ماهیت کوتاه‌وارگی‌اش، تمایل به تجمیع نقاطی دارد که در فیلم‌نامه‌ی بلند الزاماً از یکدیگر متمایز هستند.