کتاب اخلاق اسلامی بر گرفته از آثار آیت الله محمدتقی مصباح یزدی

این کتاب برای دانشجویان دوره کارشناسی و طلاب حوزه‌های علمیه در همه رشته‌ها به عنوان متن آموزشی درس عمومی اخلاق اسلامی تدوین شده است. امیداست علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر علاقه‌مندان نیز از آن بهره‌مند شوند.

خودسازی و آراسته شدن به صفات نیک، و زدودن صفات ناپسند، از امور مطلوب و ارزشمند است و علم اخلاق اسلامی زمینه‌ساز علمی آن است. این اثر، مباحث علم اخلاق اسلامی را در قالب متن درسی طرح می‌کند که امید است همه مشتاقان به ویژه دانشجویان از آن استفاده کنند.

رستگاری در دنیا و آخرت غایتی است که هر آنچه زمینه ساز آن باشد، مطلوب و پسندیده و ارزشمند به شمار می آید. بر این اساس زدودن صفات ناپسند از نفس و تهذیب آن و نیز خودسازی و آراستن نفس به صفات نیک ارزشمند و مطلوب و پسندیده خواهد بود و در این میان علم اخلاق اسلامی که زمینه نیل به این هدف را در عمل فراهم می سازد همواره کانون توجه بزرگان دین بوده است. یکی از بزرگانی که در زمینه اخلاق اسلامی فعالیت بسیار دارند، حضرت آیت الله مصباح یزدی - دامت برکاته - است. معظم له سالها عهده دار تدریس دروس اخلاق بوده اند و به ویژه درس اخلاق ایشان در دفتر مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای ه در شهر مقدس قم پیوسته برقرار بوده است. حاصل این فعالیتها در حوزه اخلاق کتابهایی است که به زیور طبع آراسته شده اند؛ از قبیل: اخلاق در قرآن؛ خودشناسی برای خودسازی به سوی خودسازی راهیان کوی دوست؛ ره توشه پندهای پیامبر اکرم به ابوذر پندهای امام صادق له به ره جویان صادق؛ به سوی او پندهای الهی؛ رستگاران پند جاوید؛ بر درگاه دوست؛ و سجاده های سلوک با توجه به جایگاه و ارزش علمی آثار گران قدر معظم له سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) بر آن شد که با همکاری مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی بر اساس آثار معظم له کتابی درسی با ویژگیهای متن آموزشی در موضوع اخلاق اسلامی تدوین کند و این مسئولیت مهم را بر عهده بنده نهاد. این بنده نیز با استمداد از خدای متعال کوشیدم که این مسئولیت را به بهترین شکل انجام دهم که نتیجه آن کتاب پیش روست. بر خود وظیفه میدانم از همه عزیزانی که در به ثمر رسیدن این اثر نقش داشته اند

این واژه در مواردی به کار میرود که انسان خطری احساس کند و به منظور حفظ

خویش رفتار خاصی برگزیند.

تقوا به این مفهوم، مفهومی اخلاقی نیست از نظر قرآن کریم، مفهوم اخلاقی تقوا باید سه ویژگی داشته باشد که عبارت اند از: ا خطر از سوی فاعل مختار باشد؛ نه خطری که از آسمان باشد یا عوامل دیگر طبیعت انسان را تهدید کند. خطر متوجه سعادت ابدی انسان و کمال شایسته وی باشد؛ چراکه در بینش توحیدی آنچه برای مؤمن شایسته توجه است چنین خطر بزرگ و جاودانی است.

شخص تقوا پیشه در حقیقت در برابر خداوند تقوا پیشه میکند و از او می ترسد؟ زیرا بینش توحیدی اقتضا میکند که انسان هر سود و زیانی را از خدا بداند؛ گرچه چندین واسطه وجود داشته باشد.

بنابراین تقوا از دیدگاه اسلام این است که انسان از خطری بترسد که از انجام دادن کار اختیاری خود یا ترک آن متوجه سعادت ابدی او میشود و این خطر از سوی خدای متعال است و انسان در برابر آن کاری کند که چنین خطری متوجه او نشود. از این رو ترس از خداوند به معنای ترس از مجازاتی است که نتیجه کارهای زشت انسان است.

واژه «تقوا» و مشتقات آن در قرآن ۲۲۰ بار به کار رفته است، مانند: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا الله؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، از خدا پروا کنید. أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِينَ كَالْفُجَّار؛ آیا پرواپیشگان را مانند بزهکاران قرار میدهیم؟ جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها تَجْرى من تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُمْ فِيها مَا يَشَاؤُونَ كَذلك يجزى اللهُ الْمُتَّقِین بوستانهایی همیشگی که وارد آنها می شوند؛ از زیر مانده (۵) ۳۵ در آیات فراوانی این عبارت ذکر شده است؛ مانند بقره (۲) ۲۷۸؛ آل عمران (۳)، ۱۰۲؛ توبه (۹)