کتاب از شریعتی

آشتی دادن اسلام و انقلاب یا تفسیر انقلابی اندیشه ها و آرمانهای اسلامی از دستاوردهای ماندگار و بحث انگیز دکتر علی شریعتی است که روشنفکران دینی را همواره به کاوش و چالش فراخوانده است. در روزگاری که تفسیر دمکراتیک اسلام در دستور کار کثیری از نواندیشان دینی قرار دارد این امر شاید شگفت بنماید اما اگر عرصه ی نظر را فراخ تر کنیم شدت آن شگفتی کاهش خواهد پذیرفت. دنیوی کردن دین یا آشتی دادن اسلام و مدرنیته همان عرصه ی فراخی است که جهاد پیشین شریعتی و جهد امروزین پاره ای از نواندیشان را در یک راستا و ردیف قرار می دهد. رسالت شریعتی البته برانداختن بود نه ساختن و رسالت امروزیان مدیریت کردن و سامان دادن به جامعه ای است که غسلی انقلابی برآورده اما همچنان چشمی به مدرنیته دارد و سنت اسلامی هم در آن به تمام قامت حاضر است و سیاست و صنعت و قانون را درون مایه و جهت میبخشد و همین است دلیل آن که شریعتی به سنتز اسلام و انقلاب رو میکرد

مؤمنان از اقرار مست. بالاخره یک دین وقتی ظهور می کند، به همه مستی می بخشد. منکران هم به گونه ای مستی میبرند آنها نیز مست آن انکار و مخالفت خویش می شوند و مؤمنان هم یک طور مستی میبرند معنای این امر، آن است که ظهور یک دین و اندیشه، پروژه ای را تعریف میکند و طرحی را در می اندازد که همه را درگیر می کند و این درگیری ها انواع دارد ولی فراگیر است و همه را درگیر میکند. اگر این درگیری نباشد معلوم میشود که در کار آن شخص طراح، توفیقی نبوده است. روحانیت ما واقعاً از کار مرحوم شریعتی تأثیر پذیرفت، هیچ شکی نیست. من حتى معتقدم خود مرحوم مطهری با این که مواضع اختلاف زیادی با شریعتی داشت

ولی از شریعتی تأثیر پذیرفته بود. به هر حال شریعتی به بعضی از کارهای مطهری جهت داد و این جای هیچ شکی نیست. توجه او را به پاره ای از مسائل برانگیخت و او را وادار کرد در پاره ای از مسائل، مطالعه و تأمل بیشتری کند شریعتی برای بسیاری از روحانیان سؤال ایجاد کرد و زبان زمانه را باز کرد و آنها را متوجه آن معناها کرد. و این که آدمی را به سؤالات زمان خود آگاه کنند امر کوچکی نیست ممکن است شخصی جد و جهد بسیار بورزد و استعداد بسیار هم داشته باشد اما آنها را در زمین های بایری مصرف کند و هیچ میوه ای و نتیجه ای برندارد. این کارها را شریعتی آغاز کرد. او در میان قشر جوان دانشگاهی ما تأثیر ماندگاری از خود به جا نهاد و چنان که گفتم دفتر دین و دین شناسی را ورق زد و عوامل و عناصری را در دین نشان داد که اصلاً در گذشته مورد توجه نبود اینها مهمترین دستاوردهای شریعتی بود. ابوذر انقلابی زینب (س) انقلابی، امام حسین (ع) انقلابی و علی (ع) انقلابی؛ این ها دستاوردها یا ساخته ها و پرداخته های دکتر شریعتی بود. من در یک کلام به شما بگویم که اصلاً زمینی کردن کثیری از عناصر آسمانی در دین کار شریعتی بود. ممکن است بعضی ها این تعبیر را نپسندند