کتاب سایه های سرگردان خوانشی بر بوف کور آگه

ضرورت خوانش بوف کور تاکنون بیشترین نقد در ادبیات داستانی فارسی درباره رمان بوف کور نوشته شده و به تحقیق بیشترین اختلاف نظر را نیز منتقدان در مورد فهم این متن دارند؛ به گونه ای که این اولین رمان مدرن فارسی بعد از گذشت هشتاد و پنج سال از تاریخ انتشار هنوز مناقشه برانگیز است. جالب این که این اثر هم حجمی اندک و هم طرحی به ظاهر ساده و روان دارد؛ اما حجم اندک و طرح ساده نیز باعث نشده است منتقدان وحدت نظر نسبی حتی درباره پیرنگ و درآمد داستان اثر داشته باشند. بوف کور مانند هر اثر شاخصی تن به تفسیرهای مختلف میدهد که طبیعی است؛ اما همه این تفاسیر علی القاعده باید افقِ معنایی نسبی ای ترسیم کنند که بتوان صورت بندی کلی ای از داستان و پیرنگ و جهان بوف کور ارائه کرد و به این ژانر فرا واقعی همچون سنتی ادبی توجهی دوباره کرد و از سرچشمه های این رودخانه عظیم در شکوفایی آتی رمان فارسی بهره برد. نویسنده بوف کور در روزگار معاصر زندگی کرده است و مستندات بسیاری از زندگی و آثار او در دسترس است؛ هنوز میتوان افرادی را که با او معاشرت...

لمية در پهنه تاریخ ایران شهری، عموماً نویسندگان، علما و روشنفکران به دنیای درونی بیش از دنیای بیرونی نظر و گذر کرده اند. تقریباً از قرن ششم هجری این توجه به درون وجه غالب اندیشه ایرانیان بوده است. ما با چشم درون بین و باطن گرایی سعی کرده ایم به کشف المحجوبی نائل شویم و از پس عینک و حجاب عوامل درونی توضیحی برای رویدادهای بیرونی پیدا کنیم و ظاهر امور را به کمک روابط درونی پدیده ها تفسیر و تأویل نماییم. هدایت به این وضعیت درون گرایی ما ایرانیها و چشم بستن به روی واقعیات و مناسبات بیرونی توجه نشان داده و با نوشتن بوف کور ساختارهای تاریخی حاکم بر اعتقادات و اعمال ما ایرانیها را نقد کرده است. بر اساس همین نگرش نام رمان خود را بوف کور گذاشته است که نمادی از روشن بینی و دانایی درونی می تواند باشد که پیوند خود را با واقعیتهای بیرونی از دست داده است و دریافت های فلسفی خود را در اسرار ماوراء الطبیعی و عالم مثال جستجو می کند. ویژگی های بوف کور با راوی رمان نیز منطبق میشود. گویی راوی بوف کور خود بوفی کور است که توانایی نگاه به عینیات و امور جاری را ندارد و برای جبران این ضعف فلسفی و فکری به عوالم درونی پناه می برد. به لحاظ هنری نیز برای جبران این ضعف و ناتوانی سعی میکند یادمان های خود را از طریق نقاشی به تصویر کشد عادت نقاشی کردن او عکس العملی است به ناتوانی اش در عالم عینیت که نمیتواند خواسته های خود را محقق کند و مجبور است آنها را در برساخته هنری خود مجموع نماید. رفتن راوی رمان به عوالم خواب و رویابینی و کابوس نیز از همین مشخصه بر می خیزد

بوف کور داستانی ذهنی و سوررئال است و چشم و کوزه یا گلدان را باید نماد تلقی کرد. در بوف کور راوی دارای چشم درون بین است و فاقد بینشی برون نگر؛ بنابراین با درکی ناخودآگاه با نقاشی کردن از چشم زن اثیری و در تملک گرفتن چشم زن لکاته میخواهد به بینشی برون بین دسترسی یابد. خواننده از طریق راهبرد نویسنده و ویژگی نمادپردازانه متن به این درک می رسد. . . .

سایه های سرگردان

خوانشی بر بوف کور

فتاح رنجبر

بوف کور یکی از شاهکارهای ادبیات معاصر فارسی است که مانند هر اثر شاخصی تن به تفسیرهای گوناگون می دهد. از این روست که بارها و بارها از دیدگاه های مختلف بررسی شده و هر منتقدی به فراخور نگرش خود تصویری از دنیای خیالین آن به دست داده است. کتاب حاضر می کوشد تا با رهیافتی متن محور به این اثر بپردازد و بر پایه ی تحلیل کوچک ترین عناصر متنی و روابط درون متنی دریچه ای به این اثر بگشاید و خواننده را از منظری تو به دنیای معنای آن ببرد