کتاب تاریخ مفهومی عدالت اجتماعی نگاه معاصر

عدالت دغدغه بزرگیست که از دیرباز بسیاری آن را در سر پرورانده اند. دغدغه بزرگانی که حتی جانشان را در پیشگاهش قربانی کردند. مفهومی که یکی از آرمانهای مشترک اجتماعی در تاریخ بوده است. کتاب حاضر قرار است به قدر ذره ای درباره معنای این مفهوم سخن بگوید و یا بهتر بگویم صداهایی را از اعماق تاریخ برجسته و شنوا سازد که برای این سرزمین تلاش ها و مجاهدت های ویژه داشته اند این کتاب به دنبال معنای این مفهوم به شکل تاریخی است و زمانه ای را برای کاوش انتخاب کرده که به گواهی بسیاری از اندیشمندان ایرانی از مهمترین زمانها برای شکل گیری مفاهیم مدرن بوده است.

زیستن در جامعه ایرانی و شرایط حاضر به خودی خود ارزش عدالت را در ذهن و ضمیر هر فرد روشن میسازد اما جدای از آن تجربه پژوهشی نویسنده در باب «حیات اقتصادی ایرانیان در دوران مشروطه نشان داد که نظم خواهی و تعادل گرایی ویژه ای در باورهای ما نهفته که نیاز به بازخوانی معنایی از این مفهوم هست. چنین شد که از سال ٩٤ تا سال ۹۹ به شکل متمرکز کار پژوهش این کتاب در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به انجام رسید. هر چند که کار نشر کتاب از آن تاریخ تا به امروز به دلایلی که خود نشان از بی عدالتی داشت به تعویق افتاد؛ اما بازخوانی شرایط اجتماعی روز هر چه بیشتر نشان داد که تا چه میزان به تعریف مفهومی و از خلال تاریخ عدالت نیازمندیم بابت...
.

 روسیه در پورت آرتور از ژاپن در ۲۰ دسابر ۱۹۰۴ (۲۹) آذر ۱۲۸۳) در وقوع انقلاب ۲۲ ژانویه ۱۹۰۵ (۲) بهمن (۱۲۸۳ روسیه نیز مؤثر بود و این انقلاب در کشورهای در حال توسعه آسیا تأثیری ژرف نهاد جنگ روسیه - ژاپن سرآغاز پیروزی نهایی شرق به پا خواسته بر غرب امپریالیسم تعبیر شد و انقلاب ۱۹۰۵ روسیه نشان داد که پیروزی بر استبداد اعم از بومی و بیگانه استقرار رژیم های مشروطه در کشورها امکان پذیر است. (آفاری، ۱۳۸۵ (۶۰)

شکست روسیه از ژاپن در جنگ بین این دو کشور عامل مهمی در بیداری مردم ایران محسوب میشد چرا که روسیه در آن موقع یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان به حساب میآمد و ژاپن جزء ملل ضعیف بود. شکست سنگین روسیه عظمت این همسایه زورگو را نزد مردم ایران در هم شکست جنگ انگلستان بر ضد بوئرها در ترانسوا بین سالهای ۱۹۰۲-۱۸۹۹ گرچه با پیروزی ارتش بریتانیا به پایان رسید ولی مقاومت شجاعانه بونرها در مقابل متجاوزان برای سایر ملل و خصوصاً ایرانیان این موضوع را اثبات کرد که امپراتوری بریتانیا نیز آسیب پذیر است مورد مهم دیگری که در شکل گیری انقلاب مشروطیت نقش مؤثری داشت رقابت دو قدرت بزرگ آن روزگار یعنی انگلستان و روسیه بود؛ رقابتی که تا پیش از قرارداد ۱۹۰۷ ایشان علیه ایران تا حدودی میتوانست زمینه شکل گیری تغییرات اجتماعی در ایران باشد. در واقع شکست هیمنه امپراطورهای بزرگ جهانی و پیروزی و مقاومت جهانی کسانی که به نوعی تحت ظلم واقع شده بودند مقدمه خوبی برای جنبش های عدالت خواهانه در داخل کشور بود. با آن که بیشتر از یک قرن فاصله زمانی بین دو انقلاب فرانسه و مشروطیت ایران وجود داشت ولی درخواستهای جامعه ایران در قرن نوزدهم به مقدار زیادی شبیه همان تقاضاهایی است که فرانسویان قرن هجدهم از حاکمان خود داشتند. نکته مهمی که در هنگام بررسی دو انقلاب باید بدان توجه داشت این است که عوامل مؤثر در این تحولات به صورت تدریجی و طی سالیان متمادی منجر به انقلاب شده است انقلاب فرانسه نه تنها در اروپا بلکه در سایر...