کتاب اینترنت جهانی شدن و هویت فرهنگی جوانان در ایران چالش ها و فرصت ها

جهانی شدن پدیده ای است که امروزه در بسیاری از حوزه های دانش و از سوی بسیاری از صاحب نظران مطرح شده است. در رویارویی با این پدیده ی نوین و بی سابقه در جوامع بشری رویکردها و جهت گیریهای متفاوت و حتی متعارضی پدیدار شده اند. برخی از افراد گروه ها و اقشار به مخالفت تمام عیار با چنین پدیده ای پرداخته اند و برخی دیگر به طرفداری بی حد و حصر از آن روی آورده اند. در میان دو گروه مذکور گروه سومی نیز وجود دارند که رویارویی سنجیده و به دور از افراط و تفریط با جهانی شدن را در پیش گرفته اند. گروه اول غالباً جهانی شدن را باعث یکسان سازی ،فرهنگی غربی شدن جهان از خود بیگانگی فرهنگی و بدتر از آن تخریب هویتی و فرهنگی افراد و جوامع انسانی می دانند. آنها معتقدند که جهانی شدن در معنای واقعی آن وجود ندارد، زیرا بین جهان صنعتی و جهان سوم تبادل برابرانه ی ارزشها و اندیشه ها وجود ندارد. به بیان دیگر جهان سوم و جهان در حال توسعه در معرض بمباران ارزشهای جهان صنعتی است بدون آنکه خود بتواند در بازار ارزشها و اندیشه ها کالاهای خود را ارائه کند. 

اساساً جهانی شدن دارای ظهور و نمودهای گوناگونی بوده است. از این رو به تعبیر فدرستون، می توان از اروپایی شدن جهان آمریکایی شدن جهان شرقی شدن جهان و اسلامی شدن غرب سخن گفت فدرستون به نقل از آزاد ارمکی ۱۳۸۶ (۶۱) به گفته ی فیلیپ لگرین نیز امروزه فرهنگهای گوناگون با همدیگر تعامل دارند و جهانی شدن نه تنها به معنای آمریکایی شدن با اروپایی شدن جهان نیست بلکه جوامع در حال توسعه نیز توانسته اند از نظر فرهنگی بر جوامع توسعه یافته تأثیر بگذارند. این پدیده به ویژه از طریق مهاجران چنین کشورهایی صورت میگیرد به گونه ای که مهاجران کشورهای در حال توسعه با ایجاد محله ها و مناطق مسکونی خاص در شهرهای کشورهای توسعه یافته نه تنها در حفظ فرهنگ بومیشان کوشیده اند، بلکه به لحاظ فرهنگی کشورهای مذکور را به کشورهای چند فرهنگی تبدیل کرده اند (لگرین (۴۴۸-۴۴۹ ۱۳۸۲

به نظر فرهنگ رجایی جهانی شدن یک پدیده ی چند بعدی و پیچیده است و نمی توان آن را یک طرح یا توطئه از سوی جوامع مدرن غربی جهت استثمار جوامع دیگر به شمار آورد. از این رو وی این پدیده را یک پروسه ی پیچیده می داند که تمامی فرهنگهای جهانی در آن درگیر هستند نه پروژه ای نوین جهت دستیابی به منافعی خاص رجایی ترجیح میدهد که واژه ی جهان گستری را به جای واژه ی جهانی شدن به کار گیرد زیرا این واژه بیان کننده ی پدیده ای است که در سراسر جهان گسترش پیدا کرده است. به گفته ی وی جهان گستری، همگن ساختن جامعه های بشری نیست هویتهای متفاوت ما اندیشه ی هرگونه مجموعه ی پیشا تجربه از حقایق پذیرفته شده و عینی را به وجهی که قاعده ها و هنجارهای مشابه را همگان مراعات و عمل کنند به چالش میخواند هر چند که جهان گستری در زمینه های عملی مانند کالاهای مصرفی خدمات مالی و ایجاد ارزش ها تا اندازه ی زیادی عملکرد همگون سازی داشته است. این همگونگی ها، آدمی را ظاهراً به نوعی واحد تبدیل میکرده است