کتاب پسا فاجعه خشونت و بازساختن خود برج

ده سال پیش تنها چند ماه از تعرض جنسی تقریباً مرگبار به من و اقدام به قتلم در جنوب فرانسه گذشته بود که پشت کامپیوترم نشستم و خواستم برای اولین بار درباره ی آن اتفاق بنویسم اما تنها چیزی که به ذهنم رسید فهرستی از تناقضات بود. چیزها معنای خود را از دست داده بودند. فکر کردم امکان داشته به سبب جراحات ناشی از آن اتفاق دچار ضایعه ی مغزی شده باشم. شاید هم وضوح زیادی که در طول آن تهاجم تجربه کرده بودم با من مانده بود و تصویری روشن اما عمیقاً درمانده کننده از جهان به من میداد. به امید کسب معنا و تسلی روی به فلسفه آوردم اما در فلسفه نه معنا یافتم نه تسلی. آیا قوای عقلی من فروپاشیده بود؟ یا این فروپاشی عقل بود؟ نمی توانستم توضیح بدهم بر من چه رفته است. بی هیچ دلیلی به من حمله شده بود. من از اجتماع انسانی به بیرون پرتاب شده بودم و جایی فرود آمده بودم که ورای سپهر اخلاق بود ورای سپهر اتفاقاتی که میشد فهمید و پیش بینی شان کرد؛ نمی دانستم چطور بازگردم در مقام فیلسوف کارم این بود که چیزهای ظاهراً بدیهی و آشنای جهان را بگیرم - چیزهایی مثل ماهیت زمان یا رابطه ی کلمات و اشیا و آنها را تبدیل کنم به مسائلی سراپا عجیب و معماگونه اما حالا که در مقابلم چیزی به غایت غریب و تناقض آمیز رخ نموده بود فلسفه برای اعاده ی این احساس که جهان خانه ی من است به کار نمی آمد. بعد از این که نجات پیدا کردم و مرا به بیمارستان گرنوبل بردند به دفعات به من گفتند چقدر خوش شانس بوده ام که زنده ام. حتی مدتی کوتاه خودم هم همین باور را داشتم آن موقع هنوز نمی دانستم که چطور تروما نه تنها ذهن خودآگاه و ناخودآگاه تو را تعقیب میکند که در بدن تو هم باقی می ماند در تمام حواست حاضر یراق برای این که با هر محرکی دوباره ظاهر شود تا آن اتفاق تکان دهنده را از نو زندگی کنی نمی دانستم که بدترین اتفاق یعنی پسا فاجعه ی خشونت با درد تصور نا پذیرش - هنوز سروکله اش پیدا نشده است.

جون اسکات به درستی این را انکار میکند که بتوان تجربه را شاهدی مسلم و نقطه ای آغازین برای تبیین - یعنی مبنایی که تحلیل بر روی آن بنا شود انگاشت (۱۹۹۲)، (۱۱۲ به نظر ،اسکات چنین برداشتی از تجربه نه تنها جریان مهم انتقادی تاریخهای تفاوت را تضعیف میکند بلکه تجربه ی ما از تجربه را هم به درستی باز نمی نمایاند. نایومی اسکیمن (۱۹۸۳) استدلال میکند که حتی حالت های روان شناسانه ای مثل عواطف هم برساخته های اجتماعی هستند، البته نه به این معنی که کسی آگاهانه آنها را بر ساخته است یا این که فرد می تواند انتخاب کند که آنها را نداشته باشد. همان طور که اسکات میگوید «افراد گفتمانی شکل می یابند تجربه یک رخداد زبانی است و بیرون از معانی تثبیت شده رخ نمیدهد اما به سلسله ای از معناهای ثابت نیز محدود نمی شود و از آن جا که گفتمان بنا بر تعریف میان افراد مشترک است، تجربه هم فردی و هم جمعی است (۱۹۹۲)، (۳۲) برای فهم منظور اسکات باید به عبارت داخل پرانتز دقت کنیم بعد از این که او میگوید تجربه یک رخداد زبانی است می نویسد «بیرون از معانی تثبیت شده رخ نمیدهد. حرف او دیدگاهی نیست که ناهمدلانه به بعضی نظریه پردازان پست مدرن نسبت داده شده است که تجربیاتی مثل شکنجه یا تجاوز واقعاً اتفاق نیفتاده اند یا فقط در ذهن وجود دارند، یا این که فقط در فرهنگ یا در کلماتی وجود دارند که با آنها تجربه را توصیف میکنیم رخدادها اتفاق افتاده اند اما به طرق بی شماری میتوان آنها را توصیف کرد و تنها تحت برخی از این توصیفات و نه همه ی آنها تجربه می شوند.
سخن بیش از این است که باید به تجربیات در سیاقشان نگاه کرد. همان طور که تجربه از بیرون داده نمیشود سیاق هم از بیرون داده نمی شود.

چهارم ژوئیه ی ۱۹۹۰ در جنوب فرانسه وقتی سوزان برایسون به پیاده روی صبحگاهی می رفت، مهاجمی از پشت به او حمله کرد. سخت کنگش زد به او تجاوز کرد، خفه اش کرد و چون او را مرده پنداشت

همان جا رهایش کرد. سوزان زنده ماند ولی جهانش نابود شد. تحصیلات و دانشش در فلسفه پس از آن تهاجم دیگر به کارش نیامد تا به جهانش معنایی ببخشد باورهای پایه ای او درباره ی ماهیت خود و جهان فروشکست

پس از پایان:

خشونت و بازسازی یک خود

سوزان جی بریسون

این کتاب روایتی واقعی زیبا و جسورانه از فرایند بهبود برایسون و پژوهش فلسفی او درباره ی تروماست؛ موضوعی میان رشته ای درباره ی ماهیت هویت خاطرات جامعه و تروما برایسون شرح میدهد که چگونه در پسا فاجعه ی خشونت ناشی از تعرض جنسی هویتش نابود شد و چگونه کوشید تا آن را از نو بسازد.

واقعا باید کتاب برایسون را بخوانید در عصر خشونتهای بی هدف در زمانه ی من هم و تردیدهای نظام مند در روایتهای تجاوز تحلیل روشنگر برایسون از فرایند بازسازی زندگی پس از خشونتهای فاجعه بار بیش از هر زمان دیگری به هنگام است.

این کتاب پر قدرت و پرارزش است.