کتاب برساخت اصالت مطالعه ی انتقادی تاریخ اجتماعی ایران از دریچه ی موسیقی 1294-1358

کتاب حاضر موسیقی را از دیدگاه جامعه شناسی تاریخی موضوع تحقیق قرار داده است. هدف از نوشتن آن آشکار ساختن ابعادی از تاریخ اجتماعی ایران به میانجی موسیقی بوده است خود موسیقی نیز به واسطه ی مطالعه ی زندگی اجتماعی این هنر و همچنین موسیقی دانان مورد بحث قرار گرفته است. شخصیت اصلی این کتاب موسیقی اصیل است که بسیاری از مخاطبان آن را با نام موسیقی سنتی» می شناسند. موسیقی اصیل یکی از نامهای موسیقی کلاسیک ایرانی است که تاریخی کم و بیش شصت ساله دارد و موسیقی دانان مشهور آن مانند محمدرضا شجریان محمدرضا لطفی حسین علیزاده پرویز مشکاتیان شهرام ناظری به رغم تفاوتهایشان برای بسیاری از ایرانیان آشنا هستند. حقیقت آن است که این موسیقی دانان نمایندگان جریان اصلی موسیقی ایرانی دست کم در دوران بعد از انقلاب ۱۳۵۷ بوده اند و تلقی خاصی از موسیقی ایرانی را وارد تاریخ کرده اند که من از آن با عنوان اصیل» نام میبرم «اصالت مهمترین پرتکرارترین و مسئله دارترین مفهومی است که زندگی اجتماعی و تاریخی این جریان به میانجی آن آشکار می شود. اما مفهوم «اصالت تاریخی دیرینه تر از شصت سال اخیر و ابعادی و رای تداعی های صرف موسیقایی آن دارد

گویا پس از این همه سال قدرت محیط و وضعیت اجتماعی بر خواست وزیری و پروژه اش چربیده است. این را که کلنل حدود ۳۲ سال پس از خطابه هایش در سال ۱۳۰۴ چنین سخنانی میگوید و این طور از مرگ شاگردش صبا حسرت میخورد باید نمایانگر شکست ایده هایش در باب نقش تربیتی و اخلاقی موسیقی شمرد. وزیری هرچند میکوشد در انتهای متنش در سوگ صبا علیه نا امیدی بنویسد، لحن و موضعی که در بافت این نوشته جاری است در نسبت با خطابه های ۳۲ سال پیش تغییر محسوسی کرده است در سالهای جوانی کلنل در دوران اوج اقبال به رضاخان و در آستانه ی برآمدن سلسله ی پهلوی، موسیقی جدید قرار بود ملتی جدید با آدابی جدید برسازد یا دست کم موجب بهبود سلامت ذهنی و بدنی اهل خود و مخاطبانش شود. اکنون با گذشت بیش از سه دهه نه تنها این موضوع محقق نشده بلکه ظهور ابزارهای جدید ارتباطی و گسترش دستگاه های انتشار موسیقی بر «ابتذال» آن افزوده است وزیری نیز همچون سی سال پیش مجدداً به رأس هرم قدرت نگاه میکند و در نهایت از زعمای قوم در این جا وزارت فرهنگ و اداره ی هنرهای زیبای کشور برای ایجاد تغییر در جامعه ی هنری و به تبع آن حل مشکلاتی که گریبانگیر هنر موسیقی شده استمداد می جوید (همان: (۴۱۴)
نگریستن درون مغاک ، بازخوانی عارف الگوی نگاه به بالا و ارائه ی صورت بندی خاصی از جایگاه صحیح موسیقی یا جایگاه موسیقی صحیح که باید به دست دولت برساخته شود رویه ای است که در بده بستان میان موسیقی دانان متنفذ و دستگاه اجرایی ،هنر برای دهه ها در تاریخ معاصر موسیقی ملی در ایران نقش عمده ای ایفا کرده است. نزاع میان نیروها و جریانهای مختلف به خصوص بر سر تسخیر جایگاه رسمی موسیقی ملی بیشتر اوقات در همین زمین صورت میگرفته است. آن چه مسئله دار شده نه فقط جایگاه موسیقی که جایگاه موسیقیدان است وزیری حضور موسیقی دانان در مجالس کیف را امری واکنشی تصور میکند و از ابتدا جایگاهی والا برای موسیقی دانان قائل
۱. «اگر دیری در مغاکی چشم بدوزی آن مغاک نیز در تو چشم میدوزد.