جلد کتاب: 4 نوع رایج آن در صنعت چاپ و نشر ایران
شاید برای شما نیز نوع جلد کتاب یکی از معیارهای انتخاب کتاب و یا هدیه آن به عزیزانتان باشد. طول عمر یک کتاب ارتباط مستقیمی با نوع جلد کتاب دارد. به‌عنوان‌مثال جلدهای سخت طول عمر بیشتری نسبت به جلدهای کاغذی و شومیز دارند. در صنعت چاپ و نشر ایران از جلدهای مختلفی برای کتاب استفاده می‌شود. جلد برخی از کتب نازک و برخی دیگر ضخیم است.
در این مقاله از ایده بوک 4 نوع جلد کتاب که در صنعت چاپ و نشر ایران رایج هستند را معرفی کرده‌ایم.
انواع جلد کتاب
جلد کتاب هویت یک کتاب است. طراحی متفاوت و خوب آن می‌تواند مخاطب را تشویق به خواندن آن اثر کند. عموم بر این باورند که جلد کتاب تنها وظیفه محافظت از آن کتاب را دارد؛ درصورتی‌که اولین تصویری که از کتاب برای مخاطب شکل می‌گیرد، جلد کتاب است. طراحی جلد کتاب نیز بر اساس موضوع کتاب می‌تواند متفاوت باشد. معمولاً طراحی روی جلد کتاب با نرم‌افزارهایی مثل فتوشاپ، ایندیزاین و … انجام می گیرد.
در انتخاب نوع جلد کتاب به این نکته توجه داشته باشید که مخاطبان شما چه کسانی هستند؟ چه رده سنی دارند؟ از چه جنسیتی و چه فرهنگی می‌باشند؟ عمر کتاب برایتان مهم است یا خیر؟
این نکات باعث می‌شود که یک دید کلی و بهتری برای انتقال پیام خود از طریق جلد کتاب به آن‌ها داشته باشید.
4 نوع رایج جلد در صنعت چاپ و نشر ایران وجود دارد که عبارت‌اند از: شومیز، کاغذی، گالینگور و سخت. در ادامه به طور خلاصه به معرفی هر یک پرداخته‌ایم.
جلد شومیز
معادل انگلیسی این جلد Paperbacked book نام دارد. جلد شومیز، نوع رایجی در انواع جلد کتاب است. جنس این جلد، از مقوایی نرم و تقریباً نازک است و معمولاً با یک‌لایه سلفون پوشیده شده است. این نوع جلد، بیشتر برای کتابهای علمی و درسی و همین‌طور کتاب کودکان کاربرد دارد.
دلیل استفاده گسترده‌ی آن در کتب دانشگاهی، مقرون‌به‌صرفه بودن، سبک‌تر بودن و حمل آسان آن نسبت به انواع دیگر جلدها است. از طرفی با تهیه قالب‌های فانتزی در این نوع جلد، می‌توان خلاقیت بیشتری برای ارائه، نشان داد.
جلد شومیز نخستین بار در جنگ جهانی دوم به کار گرفته شد، متفقین به سربازان خود کتاب برای مطالعه می‌دادند، این کتاب‌ها جیبی با جلد شومیز بوده است. ازآنجاکه قیمت جلدهای شومیز نسبت به سایر جلدها ارزان‌تر است، در دوران بعد از جنگ نیز این نوع جلد کاربرد فراوان پیدا کرد.
نخستین کتابی که با جلد شومیز منتشر شد
کتاب «خاک خوب» اثر پرل باک، نخستین کتابی که با جلد شومیز منتشرشده و مربوط به سال 1938 میلادی است. همچنین نخستین کتاب جلد شومیز در دنیای انگلیسی‌زبان، در ژوئن 1860 چاپ شد.
جلدکاغذی
معادل انگلیسی آن paper cover می‌باشد. جلدکاغذی، همان‌طور که از نام آن پیداست جنس آن از کاغذ معمولی است. ازنظر محبوبیت، جلدکاغذی در مقایسه با جلد شومیز، کمتر محبوب است و دلیل آن‌هم ماندگاری کمتر آن است.
جلدسخت
معادل انگلیسی آن Hard Cover است. جلدسخت، ازجمله انواع خیلی رایج در جلد کتاب‌ها است. در این نوع جلد، ابتدا طرح کتاب روی کاغذ گلاسه 135 گرمی چاپ‌شده و با یک‌لایه‌ی سلفون روکش می‌شود و در آخر روی یک مقوای ضخیم، چسبانده می‌شود. در برخی نمونه‌ها، اطلاعات روی کتاب به‌راحتی از روی آن جدا می‌شوند. این شیوه، جلدسخت است که نوشته‌ها روی کاغذی که روی جلد چسبیده شده، قرارگرفته‌اند.
در این شیوه صحافی، به نظر می‌رسد که ناشر، چنین کتابی را جدی‌تر می‌گیرد و به همان نسبت خواننده یا مخاطب هم ارزش بیشتری برای آن کتاب قائل است؛ چراکه گمان می‌کند حتماً مطالب مهم و باارزشی در آن است که از یک جلدسخت باقابلیت محافظت بالا در آن استفاده شده است.
یکی دیگر از خصوصیات کتاب‌ها با جلدسخت، بزرگ‌تر بودن نسبی آن‌ها نسبت به انواع دیگر جلد کتاب است. به‌این‌ترتیب این مدل کتاب‌ها، در قفسه‌های کتابفروشی بیشتر به چشم می‌آیند و خریدار کتاب خیلی زود متوجه آن شده و در دریایی از کتاب‌ها با طرح‌ها و مطالب مختلف، به سمت کتابهای جلدسخت جذب می‌شود.
در این رابطه بخوانید: قطع کتاب چیست؟
جلد گالینگور
جلد گالینگور که به آن جلدسخت نیز می‌گویند نوعی پوشش مخصوص کتاب از جنس گالینگور است که با نوعی پارچه مخصوص پوشیده می‌شود، البته گاهی در برخی کتب برای این پوشش از چرم، جیر، یوف و… نیز استفاده می‌شود. در جلد گالینگور اطلاعات مربوط به کتاب که شامل نام کتاب، نویسنده، سال چاپ و… است بر روی خود جلد حک می‌شود. فروشگاه اینترنتی کتاب
استفاده از جلد گالینگور در ایران قدمت زیادی دارد. درگذشته اغلب کتاب‌ها با جلدسخت منتشر می‌شدند. اگر تاکنون کتاب قدیمی را در دست گرفته و یا مطالعه کرده باشید به‌طورقطع متوجه این امر شده‌اید، بسیاری از کتاب‌هایی که با این جلد انتشاریافته‌اند معروف و یا شناخته‌شده نیز نیستند، زیرا که در آن دوران جلد مقوایی نرم هنوز روی کار نیامده بود ازاین‌رو برای تمامی کتاب‌ها از جنس سخت استفاده می‌کردند، اما بعدازاین که جلدهای نرم معمولی روی کارآمدند و رواج پیدا کردند این روند دیگر تغییر کرد. کتابفروشی آنلاین
حتماً شما هم اگر کتاب ارزشمندی داشته باشید، مایلید که آن را برای سال‌های سال، سالم و تمیز نگهداری کنید. کتاب‌هایی چون اشعار سعدی، حافظ، مولوی و عطار و … از آن دسته کتاب‌هایی هستند که به‌نوعی هویت تاریخی و ملی ما ایرانیان محسوب می‌شوند. پس باید صحافی آن‌ها به‌گونه‌ای باشد که شایسته و درخور ارزش باشد. وقتی خواننده و مخاطب این حوزه، این نوع کتاب‌ها را تهیه می‌کند، می‌خواهد تا سال‌ها آن را در کتابخانه‌اش داشته باشد، پس جلدسخت، بهترین انتخاب برای این‌گونه کتاب‌هاست. فروش اینترنتی کتاب
تفاوت جلد گالینگور با جلدسخت
تفاوت جلد گالینگور با جلدسخت در طراحی و روکش روی جلد آن است. در جلد گالینگور از جلدهای چرم گالینگوری استفاده می‌شود ولی در جلدسخت، از طرح چاپ‌شده بر روی کاغذ نازک استفاده می‌شود.
طراحی جلد کتاب را می‌توان آخرین مرحله قبل از انتشار یک کتاب دانست، زیرا این مرحله نیازمند آن است که از قبل سایز کتاب، رنگ کاغذها، تعداد صفحات و ویراست نهایی نوشته مشخص‌شده باشد.
بسیاری از ناشران و مؤلفان به جلد کتاب خود توجه چندانی نمی‌کنند و برای اینکه هزینه‌ها را کمتر کنند از طرح‌های تکراری و بسیار سطح پایین استفاده می‌کنند؛ اما اگر به مزیت‌های انتخاب یک جلد خوب توجه کنند (که حتی درزمینهی بازاریابی نیز می‌توان به آن توجه کرد) حتماً زمان و هزینه بیشتری برای انتخاب و اجرای آن صرف خواهند کرد. برخی از ناشرین نیز با طرح‌های نوآورانه و خلاقانه روی جلد کتابهای خود فروش بالایی را به خود اختصاص داده‌اند. درهرصورت نوع جلد و طراحی روی جلد کتاب ملاک‌های مهم انتخاب کتاب هستند و با محتوا و موضوع کتاب نیز ارتباط تنگاتنگی دارند.
مطالب بلاگتون بسیار کاربردی هست. ممنون از دست اندرکاران