کتاب مبانی برنامه ریزی آموزشی برنامه ریزی درسی مدارس

لزوم تغییرات اساسی در نظام آموزش و پرورش امری است که بر صاحبنظران و مسئولان جمهوری اسلامی ایران پوشیده نیست و بدیهی است که این تغییرات بدون توجه به اصول برنامه ریزی نتیجه چندانی نخواهد داشت. بدین جهت است که برنامه ریزی درسی منطبق با ارزشهای والای اسلامی و با توجه به پیشرفت علوم و فنون به عنوان بخشی از برنامه ریزی آموزشی از اولویت خاصی برخوردار است. اگر چه پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی قدمهای اساسی در این راه برداشته شده اما هنوز در اول راهیم آشنایی با برنامه ریزی درسی و شناخت شیوه ها و روشهایی که تاکنون در کشورهای مختلف جهان عمل شده است ما را در مسیر برنامه ریزی اصولی یاری خواهد داد. ممکن است در این کتاب با روشهایی آشنا شوید که با فرهنگ و سنتهای ما تطابق چندانی نداشته باشد ولی به هر حال این کتاب یکی از بهترین کتابهایی است که در زمینه برنامه ریزی درسی تدوین گردیده است.

می توان گفت که آموزش و پرورش اسلامی ما از نظر کیفی زمانی به آرمانهایش خواهد رسید. که با الهام از ارزشهای اسلامی و سنتهای مردمی بتواند برنامه های درسی خود را با توجه به اصول برنامه ریزی تدوین نماید.

شاید باشند عده ای که چندان اعتقادی به این نوع برنامه ریزیها و اصول مدون آن نداشته باشند.

ولی به نظر میرسد که اگر نتوانیم از این اصول به طور کامل استفاده نماییم، حداقل می توانیم آنها را به عنوان تجربیاتی در پیش روی داشته باشیم و متناسب با فرهنگ و سنتهایمان از آنها استفاده کنیم. به هر حال باید در این راه قدمی برداشت تا کارشناسان آموزش و پرورش، صاحبنظران و متفکران ما به فکر افتند و در این زمینه پیشنهادات طرحها و راه حلهای خود را ارائه دهند. ان شاءا....

آماده سازی رئوس برنامه درسی ۴۱

تصویری از چگونگی این عوامل و ارتباط متقابل آنها در نمودار شماره (۱) نمایش داده شده است. همان طور که در این نمودار مشاهده میشود برای تهیه فهرست مقدماتی هدفها باید سه دسته عمده عوامل را به اتفاق مورد نظر قرار داد. این سه دسته عمده عوامل عبارتنداز: نیازهای یادگیرنده زندگی خارج از مدرسه و ساختار دانش موجود مربوط به ماده درسی زندگی خارج از مدرسه و نیازهای یادگیرنده در تعیین ساخت سازمانی مدارس و بیان هدفهای عمده آموزش تأثیر مستقیم و غیر مستقیم دارد. ماده درسی معمولاً بر هدفهایی که برمبنای هدفهای عمده آموزشی تدوین می شود اثر میگذارد. با این وجود باید متذکر شد که هدفهای عمده آموزشی نه تنها بر ساخت مادۀ درسی اثر میگذارد بلکه زندگی روزمره خارج از محیط مدرسه را نیز متأثر میسازد برای روشن شدن این مطلب میتوان به جدول شماره ۲ (ص) (۳۸) مربوط به هدفهای عمده آموزش درس تاریخ رجوع کرد. بسیاری از این هدفها بیش از آن که مربوط به ساخت منطقی ماده درسی باشد در ارتباط با مسائل اجتماعی مورد نظر قرار گرفته است.

۱-۱-۶ وسایل صافی هدفها فهرست مقدماتی هدفها پس از تهیه به شرحی که یادشد شامل مطالبی خواهد بود که بیش از گنجایش برنامه درسی است. از این رو در ابتدا فهرست هدفها باید به صورت خزانه هدفها تلقی شود و سپس از این میان بهترین و مناسبترین آنها برای گنجاندن در برنامه درسی انتخاب شود. گروه مسئول برنامه ریزی درسی میتواند دو نوع ضابطه برای صافی کردن یا گزینش هدفها به کار برد. (الف) ارزشهای رایج جامعه

(ب) ارزشهای رایج در جامعه هنگامی که یک سری از هدفهای پیشنهادی با سری دیگر از هدفها مغایرت پیدا میکند و با توجه به محدودیت زمانی امکان گنجاندن کلیه این هدفها در برنامه درسی نیست ارزشهای رایج در جامعه باید به عنوان یک شاخص برای انتخاب هدفها مورد استفاده قرار گیرد به این ترتیب ضروری است که چند هدف مرتبط به هم را با مشخص کردن اولویتها انتخاب کنیم چنین اتخاذ تصمیمی لازمه اش قضاوت درباره ارزشهاست که این امر مرتبط می شود به فلسفه تعلیم و تربیت و فلسفه اجتماعی که تصمیم گیران خود را به آن متعهد میدانند.

بیشتر صاحب نظران علوم تربیتی روی این نکته ی اصلی اتفاق نظر دارند که هدف غایی آموزش کسب دانش است. دانش که بوسیله ی نسلهای گذشته حاصل شده است. توسط نسل حاضر باید کسب شده و بسط یابد.

آشنایی با برنامه ریزی درسی و شناخت شیوه ها و روشهای متنوع عمل شده ما را در مسیر برنامه ریزی اصولی برای رسیدن به آرمانهایمان یاری خواهد داد.