کتاب راه های ابریشم نشر نیماژ

«راه های ابریشم» در حکایت حریر گون پیچان خود خوانندگان اقلیم های گوناگون از تاریخ و جغرافیا، سیاست و تجارت ، هنر و ادب را از خواندن خرسند می سازد و بصیرتی نو پیشکش می کند تا در پرتو آن بتواند وقایع جهان را دقیق تر واکاوی و بازتاویل کرد. مطالعه ی « راه های ابریشم»، چیستی و چرایی ساز و کار پیدا و پنهان رقابت و رفاقت قدرت ها و اسلوب های ستمکاری و ستم پذیری در طول تاریخ را نمایان می سازد. اهمیت گرانیگاه منابع ثروت ساز جهان همچون خاورمیانه را که همیشه محل نظر بازی ابر قدرت ها بوده گوشزد می کند و ما را در خنیای آونگ ناز خاور و یاز باختر که بذر ادویه تا بذر ترور را در کشتزار سرنوشت مردمان است، سهیم می کند، و دین را به مدد تجارت در شاهراه لوله های نفت به یمن فناوری ترابری از خاکراه ها و آب راه هابه این سو و آن سو می برد.

برگرفته از نشر نیماژ

اهمیت این کتاب در این است که راه های ابریشم را به عنوان یکی از نخستین جلوه گاههای ملاقات شرق و غرب از حیث تلاقی فرهنگها و مذهبها و جنگها و آشتی ها معرفی می سازد و چند هزاره تاریخ نگاری و سند نمایی از دوران باستان تا دوران معاصر را به نمایش میگذارد. اما راه ابریشم موضوع تازه ای نیست بنابراین اثر بدیع مناظر تازه می طلبد و این کتاب با عنوانی که برگزیده چنین ادعا کرده است. اما چرا تاریخ جدید جهان؟ نه آنکه تاریخ جهان تغییر کرده باشد اگر چه در روایاتی که از تاریخ شده همگونی کاملی وجود ندارد؛ اما مضمون این کتاب روایت تاریخ از منظری تازه است که از نگاه کل نگر و پلی سیستمیک پدیده ها را به هم مرتبط دانسته و تجارت و سیاست از یکسو و هنر و فرهنگ از سوی دیگر را به هم پیوند زده است فرنکوپن مفاهیم لخته ی تاریخ را از اریکه ی همایونی خود به زیر کشیده و تاریخ را با کمترین تعصب و سخت دگر خواهانه از نو روایت کرده است؛ نور را از ابر بازیگران صحنه قدرت گرفته و بر نابازیگران سیاست و ستمدیدگان تابانیده است روایت کتاب خود ابریشم گونه از ظرافت روابط میان دولتها و مردمان و اشخاص و زمانها و مکانها و وقایع منظومه ای بر ساخته که این جرأت را به مخاطب می دهد نگاه معرفت شناختی یگانه ی خویش را در تحلیل وقایع داشته باشد. به نظر می آید پیتر فرنکوپن نگاهی نتو - ارینتالیست یا نو مستشرقانه به پدیده ی راه های ابریشم داشته است. همان گونه که خود او از تجربه ی کودکی اش در مدرسه از درس جغرافیا می گوید گویی که نقشه ها بیشتر از آنکه اطلسی برای راهنمایی باشند

. دین و موبدان همه جا والا و ارجمند شمرده شدند و «آتشکده ها و مدارس روحانی» در سرزمین هایی که از چنگ رومیان درآمده بود، بر پا شد. بر سنگ نبشته ای آمده که گسترش دین جهد بسیار می خواهد اما کرتیر خاکسارانه می گوید: «من برای بلندی یزدان نیروهای ایزدی و شاهنشاهان و نیز والایی نفس خود کوشیده ام. » تبلیغ زرتشت مقارن بود با سرکوب فرقه های محلی و مذاهب رقیب که به آنها به چشم آئین هایی بدسرشت نگریسته میشد یهودیان بوداییان، هندوها، مانوی ها و دیگران تحت تعقیب قرار گرفتند؛ عبادتگاه ها را زیر و رو کردند؛ «بتها شکسته شدند؛ محراب اهریمنان تخریب و به نیایشگاههایی برای خدایان بدل شد.» توسعه ی سرزمین ایران توأم بود با رسم سختگیرانه ی ارزشها و باورهای سنتی که برای کامیابی های نظامی و سیاسی حیاتی بود آنهایی که فلسفه ای متفاوت یا ارزشهایی مغایر با زرتشت عرضه میکردند یا سرکوب می شدند یا سر به نیست، مثل مانی، پیامبر فره مند سده ی سوم که معجون آراء او برساختی از منابع شرق و غرب بود و از سوی شاپور یکم حمایت میشد تعالیم او دیگر تخریب گر تخدیر آسا و تهدید آمیز تلقی میشد و مریدان او ستمگرانه خاموش می شدند. از جمله جماعتی که مورد بدرفتاری و بدعهدی واقع شدند و در فهرست سیاه کرتیر به چشم می آمدند نصرانی ها و ترساها بودند. اگرچه بر سر ماهیت این دو فرقه بحث های اندیشورانه ی بیشماری در جریان بوده است اما یک چیز معلوم است نصرانی ها مردمان بومی امپراتوری ساسانی بودند که به مسیحیت گرویده بودند و ترساها، مسیحیانی بودند که به فرمان شاپور یکم در پی اشغال سوریه ی رومی که مقامات مرکزی و محلی را غافلگیر کرد به شرق تبعید شده بودند. یکی از دلایل تنیدگی دین زرتشت با ضمیر و هویت ایران سده ی سوم، واکنش نسبت به رواج روز افزون مسیحیت در امتداد مسیرهای بازرگانی بود؛