کتاب نکات یک زندگی تمام و کمال از نگاه کوچینگ

«نکات یک زندگی تمام و کمال از نگاه کوچینگ» عنوان کتابی است نوشته‌ی توماس جی. لئونارد که انتشارات نگاه نوین آن را به چاپ رسانده است. مخاطب فارسی‌زبان در سال‌های اخیر با واژگانی به نام کوچ و کوچینگ آشنا شده است که هرچه می‌گذرد دامنه‌ی کاربردش وسیع‌تر می‌شود و بسیاری از اساتید تحول فردی و سازمانی، آن را به کار می‌برند، آن هم بی‌آنکه مخاطب بینوا بداند که اصل موضوع چیست و مفهوم این واژه چه فرقی با قبلی‌ها دارد که این‌طور بازارش گرم شده است.

مثلِ همه‌ی پدیده‌های مدرنی که پا به این سرزمین می‌گذارند باید گفت قدمت کوچینگ در آن سوی آب‌ها بسیار طولانی‌تر است و ریشه‌های آن را حتی می‌توان در قرن نوزدهم میلادی جست‌وجو کرد؛ یعنی در اروپای شرقی که نام کالسکه‌های خاص و مرغوب را کوچ یا اصطلاحی نزدیک به این لقب می‌دادند و این واژه پس از آن، ابتدا به ورزش و بعد به علم مدیریت و زندگی راه پیدا کرد و کارش رونق گرفت و آثار و مجامع علمی_آموزشی زیادی در سایه‌ی آن پدید آمدند که تا امروز هم ادامه دارد. به‌طور دقیق می‌توانیم تاریخچه‌ی این بحث را در حوزه‌ی تحول فردی و سازمانی از دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی پیگیری کنیم و با تحولاتی که از سر گذرانده است، آشنا شویم.

در توضیح مفهوم کوچ و کوچینگ باید گفت که ما با سه سطح از فعالیت روبه‌رو هستیم. سطح اول در فعالیت منتوری خلاصه می‌شود. به این معنا که یک شخص در حوزه‌ی فعالیتش بعد از چندین و چند سال کارکردن به این نتیجه می‌رسد که باید دست از کار بکشد و تجربیات خود را به نسل جدیدی از همکارانش انتقال دهد که به این راهنمایی‌ها نیاز دارند. توجه کنیم که در این حالت، فرد منتور، پیر و کارکشته‌ی فعالیت خودش است و بر این اساس است که تصمیم به انتقال این تجربه‌ی زیسته به نسل آینده‌ی همکاران خود می‌گیرد.

سطح دوم در مورد فعالیت مشاوره است که در آن جدای از زمینه‌های حرفه‌ای و تکنسینی مربوط به یک شغل، بحث‌هایی فراتر از رویکردهای کاری مطرح می‌شود و تمرکز بر حل مشکلات شخص مراجعه‌کننده قرار می‌گیرد.

در بحث کوچینگ که سطح سوم این بحث را شامل می‌شود، نگاه ایجابی‌تری حاکم است. به این معنا که اگر در مشاوره قرار بر این بود که مشاور، مشکلات فرد یا سازمان را حل کند و راهکارهایش را ارائه دهد، در شیوه‌ی کوچینگ، تحول مثبت و نه صرفاً حل مشکلات مبنای نظر است و به‌طور مثال، کوچ، فرد مراجعه‌کننده را از جنبه‌ی هدفگذاری و میزان پایبندی عملی به اهداف تعیین‌شده، در هر جلسه‌ی کوچینگ می‌سنجد.

تفاوت بین کوچینگ با مشاوره و منتوری، نکته‌ی دومی هم دارد و آن اینکه منتور و مشاور پاسخ مستقیم به چالش‌های مراجعه‌کننده می‌دهند و مراجعه‌کننده صرفاً باید راهکارهای پیشنهادی را به خوبی اجرا کند؛ اما در روش کوچینگ تأکید بر پرسش‌محوری است. قرار نیست راه به‌طور مستقیم به مراجعه‌کننده ارائه شود، بلکه می‌خواهیم با سؤال‌هایی که طرح می‌کنیم، رویکرد درست را کشف کنیم و در این فرآیند کشف کردن مراجعه‌کننده هم دخیل است و درون گود قرار دارد و صد البته که در چنین حالتی تأثیر آموزش‌ها و مفاهیم عمیق‌تر و طولانی‌مدت‌تر است و اثر بهتری برای مدیریت کار و زندگی به دست می‌آید. کوچ قرار نیست که در حوزه‌ی تخصصی فرد مراجعه‌کننده صاحب مدرک و تجربه‌ی قابل ‌بیان باشد، بلکه با رویکردی که برمی‌گزیند، نقش نوعی مرشد را در پیش می‌گیرد تا برای مراجعه‌کننده، سِره از ناسِره تشخیص داده شود.

کتاب حاضر، گردآوری توماس جی. لئونارد است که او را می‌توان از سرآمدان بحث کوچینگ در دنیا و همچنین بنیان‌گذار کوچینگ زندگی دانست که سازوکارش در ارائه‌ی موضوع کوچینگ در بسیاری از دانشگاه‌ها و مجامع علمی جهان تدریس می‌شود. او در این کتاب، خلاقیتی بی‌نظیر به کار برده و از بالای صد نفر از کوچ‌های مطرح دنیا خواسته که جان کلام تجربیات‌شان را در قالب یک تک‌جمله به او بیان کنند و این کتاب آموزنده از همین تک‌جمله‌ها شکل گرفته است که در تأثیرگذاری‌اش همین بس که می‌توان در هر کدام از آن‌ها نگاهی راهبردی و کلان را نسبت به زندگی و کار جست و به کار بست.