کتاب سؤال و جواب

بی تردید فقه امامیه به دلیل برخورداری از پشتوانه وحیانی یکی از بالنده ترین مکتبهای حقوقی دنیا در طول تاریخ بشریت است که در پاسخگویی به مشکلات پیچیده فقهی و حقوقی انسانها در هر دوره و عصری سر آمد سایر مکاتب است فقیهان که پیشگامان این مكتب حقوقی در عصر غیبت کبری حضرت ولی عصر (عجل الله تعالى فرجه الشريف) بوده اند بر اساس سخن معصوم (ع) که فرمود : و أما الحوادث الواقعة فارجعوا فيها إلى رواة حديثنا همواره در رخ دادها و حوادث واقعه یگانه مرجع و ملاذ مردم در شناخت احکام الهی بوده اند ایشان این رسالت خطیر را به گونه های مختلف به انجام رسانده اند که از شایعترین آنها نگاشتن رسائل و کتب فقهی است که به روشهای متفاوت و در سطوح مختلف به رشته تحریر درآمده است برخی از این کتب صرفاً برای خواص و محققان نگاشته شده و برخی نیز برای استفاده عموم تنظیم یافته است در نوع اخیر نیز برخی مکتوبات فقهی به شکل رساله های عملیه ای تدوین یافته است که در آن فروض و مسائل مختلفی از ابواب فقه که بیشتر مورد نیاز عامه مردم بوده در آن گردآوری شده تا مردم با مراجعه به آنها حکم شرعی مسائل مورد نیاز خود را بیابند و به آن عمل کنند مانند کتابهای «المقنع» شیخ صدوق (متوفی ۳۸۱ هـ ق) و «المقنعة شيخ مفيد (متوفی ۴۱۳ هـ ق) و کتاب «النهاية في مجرد الفقه و الفتاوى تأليف شيخ الطائفه محمد بن الحسن الطوسى متوفى ۴۶۰ هـ ق) و نیز کتاب «جامع عباسي شيخ بهائی (متوفی ۱۰۳۰ هـ ق بنا بر اظهر و همچنین رساله های عملیه فارسی که در سالهای اخیر به توضیح المسائل معروف شده اند با این تفاوت که کتب فتوایی قدماء معمولاً برگرفته از متون روایات صادره از امامان معصوم (ع) بوده ...

حاج میرزا یحیی و سایر فقهاء قزوین جز سید ابوتراب که اعتناء به هیچیک نداشت خود را در حزب یکی از این دو نفر قرار داده بودند و چاره نداشتند پدر کیوان از حزب حاج ملا آقا بود و به درس او می رفت و به درس آقا سید علی نمی رفت...... هم چنین مرحوم آية الله حاج ملا علی کنی (متوفای ۱۳۰۶ هجری) نیز از علمای معاصر مرحوم آقا سید علی بوده که در تهران سکونت داشته است.

برخی از نویسندگان به نقل از مرحوم آیة الله سید مهدی روحانی قمی (متوفای ۱۴۲۱ هـ) ضمن نقل حکایتی مرحوم آية الله حاج سید صادق قمی (متوفی ۱۳۳۸ هجری را نیز از معاصران آقا سید علی قزوینی دانسته و آورده است ایشان آیة الله حاج سيد مهدى روحانی) می فرمودند: مرحوم والد و عمو آقای حاج میرزا محمود گفتند: مرحوم آیة الله آقا سيد على قزوینی صاحب حاشیه بر قوانین قم آمده بود و با مرحوم حاج سيد صادق مباحثه می کردند، در جاهایی که مربوط به مطالب شیخ انصاری نبود مرحوم حاج سید علی برتری داشت و حاج سید صادق ایشان را به مطالب شیخ میکشانید و غلبه می کرد، مرحوم عمویم آقای حاج آقا احمد می گفتند: در این مجالس حاج آخوند ملا غلامرضا قمی هم بوده و طرف بحث نیز بوده است پس در این مجلس یا مجالس از مرحوم سید قزوینی پرسیدند: کدام یک از این دو بهترند؟ وی در پاسخ گفته بود حاج سید صادق قوی تر است ».

در کتاب جرعه ای از دریا در خصوص ملاقات مرحوم آقا سید علی قزوینی با مرحوم آقا سید صادق قمی و مباحثه میان آن دو آمده است : مرحوم آقا سید علی قزوینی بدون تردید از علمای طراز اول امامیه و در ردیف و طبقه میرزای شیرازی و میرزای رشتی بوده است و کتابهای چاپ شده وی گواه است که در احاطه به کلمات شیخ فوق العادگی داشته است و ایشان در چهارم محرم الحرام سال ۱۲۹۸ که سال ورود مرحوم حاج سید صادق و آخوند غلامرضا به قم است وفات کرده است بی شبهه ملاقات و مباحثه ای بین آنان در قم....