بهترین کتاب‌های رمان چاپ شده ایران تا کنون

ادبیات کشورمان بسیار غنی است و کتب شاهکاری دارد. ادبیات فارسی را در سطح جهانی معمولاً با شعرای فارسی‌زبان می‌شناسند حتی اگر کتاب‌خوان نباشید با بهترین آثار این مرز و بوم مثل شاهنامه و گلستان و بوستان آشنایی دارید.

در این مقاله از ایده بوک قصد داریم به سراغ نثر فارسی برویم و افرادی که نثر و داستان فارسی را ارتقا و حفظ کردند. انتخاب بهترین‌ها بسیار سخت است چون هرکسی سلیقه کتاب‌خوانی متفاوتی دارد بعضی از کتاب‌ها و داستان‌ها بخشی از شناسنامه‌ی ادبیات یک کشور به‌حساب می‌آیند. در اینجا به معرفی پرفروش‌ها و بهترین کتاب‌هایی که مورد تحسین منتقدان قرارگرفته است می‌پردازیم.

کلیدر نوشته محمود دولت‌آبادی

محمود دولت‌آبادی یکی از نویسندگانی است که در نوشته‌هایش به مضامین اجتماعی و سیاسی می‌پردازد. دغدغه‌هایی فراتر از نقالی و روایت قصه در کتاب‌هایش مطرح‌شده است. خواستار تغییر و بهبود شرایط اجتماعی کشور در این نسل منجر به آفرینش آثاری گران‌بها در ادبیات فارسی شد که هنوز هم الهام‌بخش بسیاری از نویسندگان و روشنفکران است.
محمود دولت‌آبادی 15 سال از عمر خود را صرف نوشتن این اثر کرده است سال‌های جوانی، سال‌های فقر و سختی، از دست دادن برادر و پدر. کلیدر برای دولت‌آبادی فقط یک رمان نیست، نوعی ادای دین به زندگی است یا به قول خودش: یک یادگاری برای مردم آینده ما.
اما نکته‌ای که کلیدر را هم برای نویسنده و هم در سطح بهترین های ادبیات ارزشمند کرده است واقعی بودن آن است که با چاشنی تخیل به زیبایی داستان افزوده است.

محتوای کتاب کلیدر

کلیدر نام کوهی حوالی سبزوار است. جایی که عمده ماجراهای قهرمان داستان، گل محمد در آن اتفاق می‌افتد. گل محمد پسری روستایی است که به عشق مارال گرفتار می‌شود.
مارال نامزدی به اسم دلاور داشته و گل محمد نیز همسری به نام زیور. با این همه گل محمد و مارال باهم ازدواج می‌کنند و بذر کینه در دل دلاور کاشته می‌شود. این کینه و عداوت باعث می‌شود تنش میان طایفه‌ها هرروز بیشتر شود تا جایی که در یکی از این درگیری‌ها گل محمد حاج حسین-یکی از مال‌دارهای به‌نام- را ناخواسته بکشد. به خاطر این قتل دو امنیه وارد روستا می‌شوند تا به ظاهر مالیات گله‌داران را بگیرند؛ اما هدف اصلی آن‌ها پی بردن به ماجرای قتل حاج حسین بود. گل محمد که اصل ماجرا را متوجه می‌شود، امنیه‌ها را می‌کشد و جسد آن‌ها را می‌سوزاند. بعد از این ماجرا راز گل محمد برملا می‌شود و به زندان می‌افتد.

چشمهایش نوشته بزرگ علوی

شاخص ترین اثر بزرگ علوی کتاب چشمهایش است بااینکه در سال 1331 منتشر شده است ولی هنوز باگذشت سال‌ها از نشر آن، جزء بهترین کتابها در جذب بالاترین مخاطب است. روایت داستان سیاسی و معمایی است.

محتوای کتاب چشمهایش

«چشم‌هایش» روایت یک عشق نافرجام از سال‌های مبارزه است. استاد ماکان، نقاش بزرگ و مبارزی سیاسی، در تبعید از دنیا می‌رود. کسی که تصویرِ «آقا رجب» نوکرش را بارها کشید ولی «رجال» را به روی پرده نیاورد. سال‌ها بعد از مرگ مشکوک استاد ماکان ناظم مدرسه‌ای که تابلوهای استاد ماکان در آنجا نگه‌داری می‌شود و از دوستداران استاد است تصمیم می‌گیرد راز چشم‌هایی که در یکی از تابلوهای استاد است را بفهمد؛ تابلوی چشم‌هایش. آقا رجب، نوکرِ استاد ماکان به ناظم مدرسه ماجرای این نقاشی و آن زن را بازگو می‌کند و ناظم به دنبالِ آن زن و داستانِ این نقاشی می‌گردد. بعد از پیدا کردن آن دختر یعنی فرنگیس تازه داستان شروع می‌شود.

سمفونی مردگان نوشته عباس معروفی

عباس معروفی نویسنده ای است برای نسل آینده با آثاری از دل دهه شصت! بیشتر مردم عباس معروفی را با «رمان سمفونی مردگان» می شناسند. این شاهکار عباس معروفی، در اواسط دهه شصت منتشر شد و سر و صدای زیادی پس از نشر آن در بین جمعیت اهل مطالعه اتفاق افتاد،
سمفونی مردگان کتابی است بسیار تراژدیک اما بسیار زیبا و عالی که برای همیشه در ذهن خواننده در گروه بهترین ها باقی خواهد ماند این کتاب داستان خانواده‌ای است که در زمان جنگ جهانی دوم، در اردبیل زندگی می کنند. خانواده‌ای که نمادی از یک جامعه است که خفقان در آن موج می‌زند و به ندرت روشنفکری در آن پیدا می‌شود.

نوع روایت معروفی در سمفونی مردگان منحصر به فرد است. راوی داستان چندین بار عوض می شود و هر بار داستان از دید یک شخص متفاوت بیان می‌شود. در بخش‌هایی از داستان یک واقعه از زاویه دید دو نفر مختلف بیان شده است و خواننده احساس و افکار دو نفر را درک می‌کند.
این رمان برنده ی جایزه بهترین های سال ۲۰۰۱ از بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ شده‌ و به زبان های آلمانی، انگلیسی، ترکی استانبولی، ترکی آذری و کُردی ترجمه شده است.

محتوای کتاب سمفونی مردگان

داستان در شهر اردبیل و بین سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ شمسی می‌گذرد. درباره‌ی خانواده‌ی جابر دورخانی تاجر آجیل است. جابر دورخانی در اردبیل زندگی می‌کند و دارای ۴ فرزند است: یوسف، دوقلوهایش آیدین و آیدا و اورهان. هرکدام از بچه‌ها داستان به خصوصی برای خود دارند ولی می‌شود گفت که کتاب بر محور شخصیت‌های آیدین و اورهان می‌گردد.

آیدین که شخصیت اصلی داستان است علاقه‌ی شدیدی به تحصیل در رشته‌ی ادبیات دارد و از قید مادیات آزاد است ولی اورهان که فرزند آخر است درگیر دنیا و مادیات آن است و اتفاقات زیادی در این کتاب در نتیجه‌ی زیاده‌خواهی‌های اورهان اتفاق می‌افتد.

سمفونی مردگان داستان آخرین بیست و چهار ساعت زندگی اورهان است. اورهان در یک بعد از ظهر، درِ حجره‌اش را می‌بندد، کارگران را به خانه می‌فرستد و به‌طرف شور آبی راه می‌افتد تا آیدین را پیدا کند و بکشد.

سووشون نوشته سیمین دانشور

سیمین دانشور، اولین زن ایرانی است که به صورت حرفه‌ای داستان فارسی نوشته است. «سووشون» به ۱۷ زبان در دنیا ترجمه شده و یکی از جذاب‌ترین و بهترین رمان‌های فارسی به شمار می‌رود و نخستین اثر دانشور است.
سَووشون یا سیاوشان به معنی سوگ سیاوش است و مدلی از عزاداری‌ ا­ست که سالانه برای سیاوش، قهرمان اسطوره‌ای ایران باستان، در بعضی از روستاهای کشور همچنان انجام می­‌شود. علت نام‌گذاری این کتاب، تشابه سرنوشت یکی از شخصیت‌های داستان با سرنوشت سیاوش بوده است.

دانشور در این داستان پرحرکت و ماجرا، با نثری شاعرانه، دقیق و محکم، تصویری درونی و هنرمندانه از تحولات منطقه فارس در سال‌های جنگ دوم جهانی خلق می‌کند. شخصیت­‌پردازی قوی از خصوصیت بارز قلم نویسنده در سووشون است؛ آن‌قدر که نام­‌ها را برای همیشه در ذهن خواننده ماندگار کند.

محتوای کتاب سووشون

سووشون داستانی از زندگی یک خانواده در زمان جنگ جهانی دوم و سلطنت رضا شاه پهلوی در شیراز است. شخصیت‌های اصلی داستان یک زوج شیرازی به نام  زری و یوسف هستند. زری راوی داستان است و مانند اکثر زنان ایرانی محافظت از خانواده‌اش برایش از همه‌چیز مهم‌تر است و محتاطانه عمل می‌کند ولی یوسف تحصیل کرده و وطن پرست است و برای راحتی مردم هرکاری می‌کند.

داستان از مراسم عروسی دختر حاکم شروع می‌شود که نیمی از مهمان‌ها اجنبی هستند و بااینکه بیشتر مردم در فقر و گرسنگی زندگی می‌کنند در این مراسم تشریفاتی به پا شده است. یوسف که این بی‌عدالتی‌ها را تحمل نمی‌کند خواستار اعتراض است و زری از او می‌خواهد جوانب احتیاط را رعایت کند؛ اما باید دید خط فکری زری تا آخر داستان به همین صورت می‌ماند یا خود به سیاوشی تبدیل می‌شود؟

بوف کور نوشته صادق هدایت

کتاب «بوف کور» مشهورترین اثر «صادق هدایت» نویسنده و مترجم ایرانی در سال ۱۳۱۵ و در هند منتشر شد اما به علت حساسیت سیاسی که حکومت روی اثار این نویسنده داشت تا سال 1320 در ایران اجازه نشر نداشت.

بوف کور یکی از تاثیرگذارترین و بهترین کتاب‌هایی است که ادبیات داستانی بعد از زمان خودش را به‌شدت تحت تاثیر قرار داد و سرآغاز داستان‌نویسی نوین در ایران شد. این کتاب به چندین زبان زنده دنیا از جمله انگلیسی، آلمانی و فرانسوی ترجمه شد.

بوف کور به‌دلیل روایت و ساختار متفاوتش در زمان خود، مورد توجه نویسندگان و منتقدان غربی نیز قرار گرفت. آندره بروتون، پایه‌گذار جنبش سوررئال در فرانسه، بوف کور را جزو بیست کتاب شاهکار سده بیستم میلادی دانسته است. همچنین هنری میلر، نویسنده‌ی معاصر آمریکایی، درباره آن گفته است: «بوف کور هدایت کتابی است که من آرزو دارم روزی نظیر آن را بنویسم؛ مانند این داستان در هیچ زبانی ندیده‌ام. آن را واقعاً دوست دارم.»

محتوای کتاب بوف کور

روایت داستان در دو بخش و از زبان اول شخص است. در بخش اول راوی نقاشی منزوی و تنهاست که به نقاشی کشیدن روی قلمدان مشغول است. او همیشه طرحی یکسان و مشابه را روی قلمدان‌ها طراحی می‌کند: دختری با لباس سیاه که شاخه‌ای گل نیلوفر آبی را به طرف پیرمردی گرفته است. روزی، راوی داستان از سوراخ دیوار خانه‌اش منظره‌ای عجیب را می‌بیند: در بیابان نزدیک خانه‌اش پیرمردی قوزکرده، زیر درخت سروی نشسته و دختر جوانی گل نیلوفر کبودی را به سوی او گرفته است. در بخش دوم نیز که کاملاً در ارتباط با بخش رویاگونه‌ی اول است، راوی داستان زندگی‌اش را برای سایه‌اش می‌نویسد.

آتش بدون دود نوشته نادر ابراهیمی

نادر ابراهیمی را با آثاری چون یک عاشقانه آرام، بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم و آتش بدون دود می‌توان شناخت. نادر ابراهیمی برای ساخته و پرداخته کردن آتش بدون دود بیش از سی سال از عمر خود را صرف کرده‌است. سریالی نیز با همین نام و توسط خود نادر ابراهیمی ساخته شده است.

فکر اصلی این داستان بلند را دکتر خدر فروهر به نادر ابراهیمی داده است؛ نرّادی قهّار که به هنگام تاس ریختن، از اجدادش سخن گفته است و دربارهٔ شخصیتی نزدیک به «گالان» برای نادر ابراهیمی گفته است و آن داستان، سخت به دل نادر ابراهیمی می‌نشیند.

در سپاس‌نامه و یادداشت‌های رمان، نادر ابراهیمی می‌گوید: هر جا که هست، گرامی باد خاطرهٔ «دکتر خدر فروهر ترکمن»، هرچند که تخته نرد را بیشتر از طبابت دوست داشت.
آتش بدون دود روایتگر زندگی سه نسل از مردم صحرانشین ترکمن از عهد قاجار و پادشاهی ناصرالدین شاه تا پهلوی دوم و حکومت محمدرضا پهلوی است. این اثر در هفت جلد منتشر شده است که در سه جلد اول به زیبایی های ترکمن صحرا پرداخته است و جلد چهارم به بعد به بیان مبارزات انقلابی معاصر پرداخته شده است.

محتوای کتاب آتش بدون دود

قهرمان رمان در جلد اول گالان اوجا نام دارد که یک قهرمان اسطوره‌ای ترکمن به شمار می‌رود. گالان اوجا که جوان دلاوری و قهرمانی اسطوره‌ای از قبیله یموت است، درگشت و گذارهایش به دختری زیبا برمی‌خورد. دختری که به شجاعت معروف است، با زیبایی‌ دلربایش، عشاق بسیاری را به خود جذب کرده است.

نامش سولماز است و از قبیله گوکلان است؛ اما مگر می‌شود که دل به عشق دختر رئیس قبیله دشمن داد؟ مگر می‌شود مهر او را در دل پروراند و کینه و نفرت چندین و چند ساله‌ی دو قبیله را نادیده گرفت؟ عشق چشمان گالان را کور کرده است و او دست به کاری عجیب می‌زند. معشوقش را می‌دزدد. این حادثه آتش این کینه و دشمنی را شعله‌ور می‌کند و برادران گالان را به کشتن می‌دهد.

در جلد دوم نویسنده با گذاری کوتاه بر اتفاقات صحرا شرایط را برای معرفی یگانه قهرمانان داستان؛ دکتر آلنی آق‌اویلر و همسر وفادارش دکتر مارال آق‌اویلر فراهم می‌کند. آلنی نوه گالان اوجاست و یک شخصیت واقعی به شمار می‌رود. او یک انقلابی تحصیل‌کرده‌است که برای اعتلای نام وطن و رهایی آن از ظلم از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کند. موضوع اصلی بقیه رمان زندگی و فعالیت‌های سیاسی این زوج است.

شوهر آهو خانم نوشته علی‌محمد افغانی

علی‌محمد افغانی این رمان را در سال‌های زندان ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۸ نوشته ‌است و پس از خروج از زندان اقدام به چاپ آن با هزینه‌ی شخصی می‌کند زیرا هیچ ناشری حاضر به چاپ بر روی داستان بلند یک نویسنده‌ی ناشناس نمی‌شود. این داستان جایزه بهترین رمان سال را از آن خود کرده است
داستان در سال ۱۳۱۳ در کرمانشاه رخ می‌دهد  و در نکوهش چند همسری نوشته شده است و درباره مشقت و سختی زنان زیر پوست جامعه توضیح می‌دهد؛ و شوهر آهو خانم به زعم بسیاری از افراد اولین اثر فمنیستی ادبیات ایران است.

رمان علی‌محمد افغانی که به عنوان یکی از بهترین کتاب های فارسی شناخته می‌شود، به خوبی شرایط زنان را در جامعه سنتی ایرانی به تصویر می‌کشد. دقت او به روابط زنان و نحوه به تصویر کشیدن آن‌ها به حدی است که شما تصور می‌کنید نویسنده داستان یک زن است. اگر به دنبال یک رمان اجتماعی هستید آهو خانم گزینه مناسبی است.

محتوای کتاب شوهر آهو خانم

آهو خانم زنی زحمتکش، بردبار و بزرگوار است. آدم‌ها و ماجراها پیرامون آهو خانم شکل می‌گیرند و او آن‌چنان بر تمامی داستان تأثیر می‌گذارد که حتی در صحنه‌هایی که حضور ندارد، وجودش محسوس است. شوهرش، سید میران سرابی، نانوا و رئیس صنف نانوایان کرمانشاه، پشت ترازوی مغازه‌اش نشسته است که زن زیبارویی وارد می‌شود. زنی به‌نام هما که پس از چهار سال زندگی به دلیل ستم‌های شوهرش، مهرش را حلال و جانش را آزاد کرده است.

هما می‌گوید سه ماه است که به خانه‌ی مطربی به‌نام حسین خان ضربی پناه برده. میران که مرد متدینی است تصمیم می‌گیرد هما را به عقد شاگردش درآورد. به بهانه‌ی این‌که از طرف شوهر هما و برای بازگرداندنش به خانه آمده است پیش حسین خان می‌رود. صحنه‌ای را می‌بیند که حسین خان می‌زند و هما هنرمندانه می‌رقصد؛ از آمدنش پشیمان می‌شود و می‌رود ولی نمی‌تواند هما و زیبایی‌اش را فراموش کند.

انسان‌ها به تعداد کتاب‌هایی که می‌خوانند زندگی می‌کنند. کتاب های معرفی شده جز بهترین های نثر فارسی محسوب می‌شود. به نظر شما کدام کتاب ها جزء بهترین های دنیای کتاب هستند، آن ها را با سایرین به اشتراک بگذارید.