کتاب انقلاب ایران

پرسش این پژوهش همانند همه دیگر پژوهشهای مربوط به انقلاب ایران صریح و روشن است چرا در سال ۱۳۵۷ در ایران انقلاب شد؟ نویسنده کتاب در پاسخ به این پرسش کوشیده است با اتخاذ رویکرد نظری متفاوت و به تبع آن جمع آوری و تحلیل داده ها پژوهش خود را از دیگر پژوهشها متمایز کند. به لحاظ نظری تحلیل این پژوهش مبتنی بر دیدگاه ترکیبی بدیعی است محقق کوشیده است از راه تلفیق نظریه های جامعه شناختی انقلاب نظریه ارزش نظام چالمرز جانسون با نظریه های روان شناختی نظریه روان شناسی توده ها تدگر و جیمز (دیویس و نظریه های سیاسی نظریه های تدا ،اسکاچپول ساموئل هانتینگتون جرالدگرین و چارلز تیلی نشان دهد بررسی علل یک انقلاب نیازمند رویکردی چندرشته ای است به ویژه رویکردی که با تأکید بر جزئیات به بررسی سیاست (دولت) و شرایط فرهنگی اجتماعی (جامعه) پیش از انقلاب بپردازد به باور نویسنده تمایز مفهومی میان «دولت» و «جامعه» و بررسی تحولات شکل گرفته در این دو قلمرو - مسئله ای که بیشتر نظریه های انقلاب آن را نادیده انگاشته اند - برای فهم صحیح و کامل علل انقلاب دارای اهمیت اساسی است. نویسنده مبتنی بر تمایزی کلی که میان دولت و جامعه برقرار میکند انقلاب را حرکت و جنبش گروههای مختلف اجتماعی - گروه هایی که جایگاه استراتژیکی در جامعه خود دارند - برای به دست آوردن قدرت و اقتدار نخبگان حاکم به هنگام ضعف و آسیب پذیری دولت تعریف میکند به باور کامروا، وقوع یک انقلاب موفق نیازمند وجود مجموعه ای از شرایط لازم «اجتماعی» و «سیاسی» است. به لحاظ سیاسی، «لازم است قدرت و اقتدار نخبگان حاکم در نتیجه وقوع برخی تحولات داخلی یا بین المللی به صورت معناداری تضعیف شود. گروه هایی که در پی سرنگونی نخبگان حاکم هستند از ضعف قدرت سیاسی حکومت بهره برده و باعث سرنگونی حکومت میشوند در جامعه نیز باید تمایل به تغییر انقلابی وجود داشته باشد 

نخستین ماه دسامبر دی نشان داده بود، راه حل نظامی نمی توانست به ثبات پایدار رژیم پهلوی منجر شود. نکته دیگری که از حضور عظیم مردم در راهپیمایی ها استنباط میشد این بود که مردم به حدی از شاه و دیگر اعضای خانواده سلطنتی متنفر بودند که بسیاری از آنها حاضر بودند جان خود را در راه اعلام این انزجار از دست بدهند. گفته می شود پس از برپایی تظاهرات فرح استدلال کرده بود که اگر مردم ما را نمی خواهند، باید برویم (۱۷). ظاهراً شاه تمام امید خود را نسبت به در دست گرفتن دوباره تاج و تخت از دست داده بود، اما مایل نبود دست به اقداماتی بزند که به کشتار و خونریزی بیشتر منجر شود. [۱۱۸ امتناع او از نشان دادن شدت عمل بیشتر برای به دست گرفتن کنترل کامل اوضاع تا حد زیادی به علت درخواست فرح از او بود او نمیخواست سلطنت آینده پسرش شاهزاده رضا، از طریق سرکوب خونین قیام مردم به دست آید. پس از رد درخواست شاه از سوی امینی شاه به دو چهره شاخص میانه رو مخالف خود پیشنهاد نخست وزیری داد دکتر کریم سنجابی و غلامرضا صدیقی استاد دانشگاه و از افراد نزدیک به جبهه ملی آیت الله خمینی در دیداری که در ماه نوامبر با سنجابی در پاریس داشت توصیه کرد اگر با پیشنهاد نخست وزیری شاه رو به رو شد آن را نپذیرد