کتاب تاریخ تحلیلی صدر اسلام - نصیری

نام کتاب: تاریخ تحلیل صدر اسلام

ناشر: نشر معارف

مولف: محمد نصیری

کتاب \"تاریخ تحلیل صدر اسلام\" نام کتابی است که مدرس دانشگاه و عضو هیئت علمی مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب برای دوره ابتدایی دین اسلام یعنی از سرگذشت پیامبر اسلام (ص) تا شهادت امام حسین (ع) استفاده می شود. این کتاب در هفت فصل به بررسی تاریخ صدر اسلام پرداخته و آنها را مورد بررسی قرار داده است. این هفت فصل عبارتند از:

فصل اول: مباحث مقدماتی تاریخی

در این بخش به کلیات تاریخ و تاریخ نگاری اسلامی پرداخته شده و موارد مانند واژه شناسی تاریخ، تاریخ نقلی، تاریخ علمی، فلسفه تاریخ، اهمیت و ارزش تاریخ اسلام، مورخان معاصر و اصول و قواعد عام تاریخ نگاه در اسلام مورد بررسی قرار می گیرد

فصل دوم: جهان در آستانه بعثت

در این فصل به بررسی اوضاع جهان در آستانه بعثت پیامبر اکرم (ص) پرداخته می شود. موضوعات مطرح شده عبارتند از: موقعیت جغرافیایی، وضعیت سیاسی جزیره العرب، فرهنگ و آداب و رسوم، زنان و نظام خانواده، وضعیت اقتصادی، اوضاع دینی، تاریخ جاهلیت، امپراطوری ایران در عصر ساسانیان، امپراطوری روم شرقی

فصل سوم: تاریخ پیامبر اسلام (ص) (ولایت، بعثت و دعوت)

فصل سوم به مهمتری رویداد های زندگی پیامبر اکرم از کودکی تا بعثت و دعوت در مکه پرداخته شده است. موضوعات مطرح شده در این فصل: کودکی، شخصیت پیامبر، جوانی، ازدواج، آغاز رسالت، دعوت خصوصی، سه مسلمان نخست و جهت گیری اجتماعی، دعوت آشکار، علل مخالفت با اسلام، اقدامات مشرکان، شگرد های مسالمت آمیز، نیرنگ های مردم فریب و مجمع تهمت هماهنگ، انزوای سیاسی و محاصره اقتصادی، زمینه های هجرت به مدینه، آخرین توطئه و هجرت پیامبر به مدینه

فصل چهارم: تاریخ پیامبر اسلام (ص) (هجرت و حکومت)

این فصل مربوط به هجرت پیامبر و تشکیل حکومت اسلامی است. مواردی که در این فصل مورد بررسی قرار می گیرد عبارتند از: هجرت و نقش دینی، اجتماعی و سیاسی آن، وحدت جامعه، همزیستی مسالمت آمیز در قالب نخستین قانون اساسی، جهت دهی تدریجی مناسبات اقتصادی به سوی عدالت، ماهیت جنگ های پیامبر، تدابیر جنگی، اعلام جهانی رسالت، حج برائت و حج ولایت، اصول، سیوه ها و اهداف حکومت حضرت محمد (ص)، علل و عوامل گسترش اسلام

فصل پنجم: از سقیفه تا قتل عثمان

برخی از مواردی که در این فصل بررسی می شود: بروز شکاف ها، جریان سقیفه و شکل گیری خلافت، خلافت ابوبکر، جنگ های رده و واقعیت از دین برگشتگان، خلافت عمر بن خطاب، انگیزه ها و اسباب فتوحات، ممنوعیت نگارش احادیث، خلافت عثمانف کارگزاران خلفا، اختلاف مصحف ها

فصل ششم: نگاهی به حکومت امام علی (ع)

در این فصل نیز این موارد مطرح می شوند: امام علی همراه با پیامبر، امام علی و خلفای سه گانه، امام علی و مصلحت اسلامی، مهمترین فعالیت های امام (ع) در دوران خلفا، گفتمان سقیفه، شورای شش نفری تعیین خلیفه، به حکومت رسیدن علی (ع)، دانش سیاسی و حکومت علی (ع)، علل ناحشنودی از حکومت علی (ع)

فصل هفتم:  امام حسن ،امام حسین (ع) و مقتضیات زمان

موضوعات مطرح شده دراین فصل: نرمش قهرمانانه امام حسن (ع)، زمینه های آتش بس، صلح یا تغییر سنگر مبارزه، مقایسه دورویه یک رسالت، مقایسه دوستان و یاران دو امام، وضع دشمنان دو امام، امام حسین(ع) و هدف بازگشت حکومت به صالحان، امام حسین (ع) پیش از نهضت، موانع قیام در دوران معاویه، وضعیت سیاسی-اجتماعی عصر یزید، ماهیت، انگیزه و علل قیام امام حسین (ع)، پیام دعوت انجمن های سیاسی و مذهبی کوفه، اسلام دین صلح