کتاب گام به گام تا داستان نویسی حرفه ای 9

چکیده

«انسان وقتی به دنیا می آید و شروع می کند اشیای دوروبر خود را شناختن هیچ وقت نمی تواند هیچ چیزی را با رویتِ کاملِ آن بشناسد. مثلاً هر بار که چشمش به مادرش می افتد فقط یک سطح از او را می بیند. یک بار سطحی از صورت او را می بیند. یک بار سطحی از دست او را. یک بار سطحی از تن او را. سطح هایی که معمولاً هیچ وقت هم ثابت نیستند. یا در هر حال چندان ثابت نیستند. اما بدیهی است که کلیتِ مادرِ او خیلی بیشتر از هرکدام از آن سطح هایی است که او می بیند. آن وقت طولی نمی کشد که از روی همان سطح های ناقصی که از مادرش می بیند او را می شناسد. به طوری که می تواند او را به راحتی از اشیای دیگر و آدم های دیگر تشخیص دهد. آن وقت این نوزاد بزرگ می شود و کم کم با مفهوم ها و پدیده های فکری و انتزاعی آشنا می شود. این ها را هم باز به همان صورت می شناسد که مادرش را شناخته بود. یعنی مثلاً مفهومی مثل آزادی را یک باره و با کلیتِ آن نمی شناسد. هر بار با جزئی یا صورتی از آن آشنا می شود تا این که تصوری کلی از آن در ذهنش به وجود می آید. بعد هم که تصوری کلی از آن پیدا کرد هر جزئی یا هر صورتی از آن می تواند خودِ آن تصور کلی را به ذهنش بیاورد. مَجازها و استعاره ها که نقش بسیار مهمی در تفکر و زبان و شناخت و هنر دارند از همین طریق به وجود می آیند. مجازها و استعاره ها چیستند و چه نسبتی با هم دارند؟ همان که کودک از روی فقط قسمتی از مادرش او را می شناسد این یعنی مجاز که در زبان های لاتین آن را متونیمی می گویند. متونیمی ها بسیار متنوع هستند. هرکدام از آن سطح هایی که کودک می تواند مادرش را با آن بشناسد یک متونیمی است. گاهی هم این متونیمی ها سطحی از بدن مادر نیستند بلکه مثلاً صدا یا بوی اوست یا گاهی نوازش دست های اوست گرمای آغوش اوست. کودک با هرکدام از این ها هم می تواند او را بشناسد. همهٔ این ها هم متونیمی هستند. کلاً هر چیزی که بشود چیزی دیگر را با آن شناخت می شود متونیمیِ آن. و آنچه باعث می شود چیزی متونیمیِ چیزی دیگر شود نوعی وابستگی است که بین آن ها هست و این وابستگی طوری است که معمولاً خیلی آشکار و مشهور است. به طوری که تقریباً همه با آن آشنا هستند. مثلاً وابستگی ای که بین رئیس جمهور آمریکا و کاخ سفید هست. به طوری که وقتی می گویی کاخ سفید همه یادِ رئیس جمهور آمریکا می افتند. برای همین است که گاهی به جای این که بگویند رئیس جمهور آمریکا فلان تصمیم را گرفت یا فلان چیز را گفت خیلی راحت می گویند کاخ سفید تصمیم گرفت یا کاخ سفید گفت. یا همین طور به جای این که بگویند مشروبِ گیلاسش را سر کشید فقط می گویند گیلاسش را سر کشید.»